تخصصگرایی و جامعنگری دو اصل راهگشا برای حوزه‌های علمیه
حجت الاسلام محمد ملایی، کارشناس مسائل دینی، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با بیان اینکه جامع نگری امام صادق(ع) در پرورش شاگردان نسبت به موضوعات مورد احتیاج جامعه بسیار چشمگیر است، ابراز داشت: به نظر می آید حضرت بیشتر بر آن سرمایه گذاری کرده است.
وی با اشاره به اینکه ویژگی دیگری که حضرت در پرورش شاگردانش داشت تخصص گرایی بوده است، اظهار داشت: هم جامع نگری و هم تخصص گرایی اهمیت خاصی دارد و اکنون برای حوزه های سراسر کشور می تواند راهگشا باشد.
حجت الاسلام ملایی تصریح کرد: شبهه ای که وجود دارد می گویند امام صادق(ع) چگونه 4000 هزار شاگرد داشته‌اند شاید ابتدا اینگونه به ذهن آید که مثل جلسات درس حوزوی امروز کلاس های داشتند که 4000نفر در آن شرکت می کردند اما اینگونه نبود چرا که آن زمان امکاناتی نبوده که حضرت مدرسه ای داشته باشند و شاگردان به آن وسعت در آن حضور پیدا کنند.
وی اضافه کرد: برخی از این شاگردان راویانی هستند که چند تا روایت از حضرت شنیده‌اند و ناقل روایت هستند و در اعداد شاگردان امام صادق(ع) حساب می شدند.
کارشناس مسائل دینی در ادامه به تشریح شرایط جامعه زمان امام صادق(ع) پرداخت و تصریح کرد: شرایط جامعه آن روز عمدتا دوران تضاد آرای فلسفی، کلامی، حکمی و به اصطلاح امروزی درگیری های ایدئولوژیک و عقیدتی بود که از یک طرف حکمت یونان و کتاب‌های یونانی و هندی بر جامعه مسلمانان وارد و ترجمه می شد و آنها را بدون ضابطه برای عامه مردم مطرح می کردند.
حجت الاسلام ملایی ادامه داد: از طرف دیگر ابوحنیفه‌ها، عنف بن مالک‌ها و مانند اینها کرسی تدریس فقه داشتند بطور رسمی از طرف منصور دوانیقی خلیفه روز مدرسه داشتند و بدون اینکه تخصص کافی داشته باشند فعالیت انجام می دادند.
وی با بیان اینکه تصوف در جامعه آن روز خودنمایی می کرد، ابراز داشت: صوفی گران و زاهد نماهایی که پوسته دین را فقط فهمیده بودند، از امام صادق(ع) و باقر(ع) اشکال می گرفتند چون بسیار سطحی نگر بوده‌اند و از مغز و باطن دین خبر نداشتند.
حجت الاسلام ملایی تصریح کرد: اینها شرایطی بود که حضرت در آن زمان با آنها مواجه بودند ولی امام صادق(ع) بسیار جامعه نگر بوده و تنها به فقه، اصول و مسائل کلامی بسنده نمی‌کردند، ایشان مسائل آن روز جامعه را بیان و مسیر را برای آینده روشن می‌کردند.
کارشناس مسائل دینی در پایان گفت: امام صادق(ع) به صورت تخصصی افراد را وارد رشته های مختلف می کردند، مثلا در علم شیمی شاگردی مثل جابر بن حیان را پرورش داده که امروزه 30 رساله علمی در شیمی و فلزات و مباحث علم شیمی در کشورهای اروپایی و غربی در دوران رنسانس از او چاپ شده است که همه آنها به امام صادق(ع) برگشت دارد و افرادی مانند هشام بن حکم یا فضل بن عمر را برای مناظرات کلامی و عقیدتی تربیت کردند که مناظرات بسیار جالبی از اینها در کتاب‌های کلامی ما به جا مانده که خیلی کاربردی است./875/ت302/ی
خبرنگار: علی شمس