شأن و جایگاه قطب در اندیشه صوفیه هم رتبه معصومان است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حمید شهسواری شیرازی استاد حوزه و دانشگاه در همایش ملی «تصوف شاخصه ها و نقدها» که امروز در سالن همایش غدیر برگزار شد، در بررسی شأن و مقام قطب در اندیشه صوفیه با تأکید بر باورهای فرقه های نعمت اللهیه و ذهبیه اظهار داشت: تصوف و صوفی گری به عنوان یکی از جریان‌های دیرپا و درخور توجه در عالم اسلام در طول تاریخ شاخه ها و انشعابات فراوان یافته است.

وی افزود: صوفی به رغم آن که در طول تاریخ دارای فرقه ها و سلسله های صوفیانه انگاره ها و مشی و مبانی متفاوتی بوده است، اما اصول و انگاره‌های مجمع علیه و مشترک را می توان در همه نحله ها جستجو کرد که مجوز اعتقاد به ولایت اقطاب یکی از همین انگاره های مشترک است.

حجت الاسلام شهسواری شیرازی تصریح کرد: در نظر صوفیه، قطب به کسی اطلاق می‌شود که افزون در طی مسیر سلوک و دست یافتن به مقام فناء فی الله اجازه و نصّی از قطب پیشین برای خلافت و رهبری فرقه دارد، اجازه ای که بی انقطاع و افتادگی به یکی از ائمه معصومین ختم می شود.

وی با بیان این که قاطبه صوفیه شأن و مقام والا و ویژه برای قطب قائل است، تصریح کرد: چنانکه صوفیان گنابادی ولایت و امامت معصومین را به اقطاب این سلسله نیز تسری داده اند و جایگاه اقطاب در نظام تکوین و تشریع را همان جایگاه امامان معصوم دانسته و علم و علم غیب و الهام را نیز یکی از شئون اقطاب انگاشتند.

استاد حوزه و دانشگاه ابراز داشت: افزون بر این مطالبی که گفته شد، برخی از فرقه های صوفیه شرایط پذیرش اعمال را نیز تبعیت از قطب بر شمرده اند و برای تشرف به محضر اقطاب، آدابی ویژه در نظر گرفته اند.

وی تصریح کرد: هرچند انگاره اعتقاد به اقطاب به نوعی برگرفته از آموزه‌های شیعی در باب ولایت ائمه اطهار است اما نباید از نظر دور داشت که این آموزه که رکن هویت ساز از مذهب شیعه به حساب می‌آید؛ فرق و فاصله بسیار با انگاره ولایت در سیاق سنت صوفیه دارد.

حجت الاسلام شهسواری شیرازی با بیان این که ولایت در تفکر شیعی منحصر در امامت ائمه اطهار است، خاطرنشان کرد: اما ولایت در اندیشه صوفیه به مقام فناء فی الله اشاره دارد که مصادیق آن مشایخ و اقطاب صوفیان هستند، از این رو جا دارد با استناد به آثار و منابع فرقه نعمت اللهیه و فرقه ذهبیه به بررسی اعتقادات و ادعاهای آنها درباره ی مقام و موقعیت و همچنین شئون قطب پرداخته شود./1330/پ۲۰۲/ب۱