فصلنامه کودک نوجوان و رسانه در گام یازدهم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، اداره کل پژوهش‌های اسلامی و رسانه، یازدهمین شماره فصلنامه علمی ـ تخصصی کودک نوجوان و رسانه را در قالب ویژه‌نامه جنگ تلویزیونی کودک به مدیر مسؤولی احمد رضا جلیلی منتشر کرد.
در این شماره این مطالب را مطالعه می‌کنیم:
طراحي برنامه هاي موفق كودك
افزودن موضوع مشاعره به جُنگ هاي تلويزيوني كودك؛
رسانه و نقش آن در جامعه پذيري و فرهنگ پذيري كودكان و نوجوانان
«عناصر تصويري» و طراحي و كاربرد آنها در برنامه هاي كودك
كتابشناسي برنامه هاي كودك (با نگاهي ويژه به جُنگ‌هاي تلويزيوني كودك)
طراحی برنامه های موفق کودک با شركت آقايان استاد حسن احمدي، دكتر علي رضا رحيمي، محمود سلامیان و دکتر محمد میرکیانی
منیژه پورنوروز
چکیده: مجموعه حاضر، پژوهشی توصیفی است که بر پایه دیدگاه‌های چهار تن از کارشناسان و برنامه‌سازان تلویزیونی حوزه کودک، استوار شده است. در این میزگرد سعی بر آن بوده است که ویژگی‌های «طرح موفق برنامه کودک» و «آسیب‌های موجود در حوزه طراحی برنامه کودک» ارائه شود.
طرح برنامه در واقع نقشه راه تهیه‌کننده است. این طرح باید به گونه‌ای طراحی شود که همه ابعاد آن روشن باشد. چنین طرحی حلقه گمشده بسیاری از برنامه‌های موفق کودک است.
طرح برنامه موفق، طرحی است که هم مخاطب عام و هم مخاطب خاص (کارشناسان و منتقدان) به آن توجه می‌کنند، برنامه‌ای که درست طراحی نشود؛ «میرا» است و بعد از مدتی فراموش می‌شود. طراحی موفق، طراحی است که برنامه‌اش آثار مثبت و پایدار بر مخاطب کودک دارد و این اثرگذاری به شناخت همه‌جانبه کودک مربوط است.
افزودن موضوع مشاعره به جنگ‌های تلویزیونی کودک در گفت و گو با آقايان دكتر جواد حاتمي و استاد مصطفي رحماندوست
مریم بحیرایی
چکیده: محور گفت‌وگوی حاضر افزودن مشاعره به جنگ‌های تلویزیونی کودک است. گاه کودکان یا نوجوانانی دربرنامه‌ها مشاعره تلویزیونی بزرگسالان ظاهر شده و اشعاری عمومی ارائه می‌دهند؛ ولی به نظر کارشناسان شرکت کننده، حفظ کردن چیزهایی که مربوط به بزرگسالان است، و بچه‌ها با آن ارتباط برقرار نمی‌کنند، بیشترین فایده‌ای که می‌تواند داشته باشد، فقط تقویت قوه حافظه است. حال آنکه بچه‌ها علاوه بر تقویت حافظه بهتر است کاری کنند که به افزایش خلاقیت و مهارت ارتباط برقرار کردن بین چیزهایی که به ظاهر با هم مرتبط نیستند نیز بینجامد؛ یعنی شعرهای گروه سنی خودشان را حفظ کنند.
اگر به جایی برسیم که هر کودک و نوجوانی متناسب با سن خودش مسابقه مشاعره بدهد، این کار به مهارت‌افزایی در زندگی (از طریق پندآموزی از اشعار)، غنی شدن گنجینه لغات، روانی ابزار احساس و عقیده درونی و در نتیجه منطقی‌تر شدن رفتار او هم کمک می‌کند.
اینکه گاه گفته می‌شود که فشار بر حافظه برای به خاطر سپردن یا به خاطر آوردن مطالب، از جمله شعر، می‌تواند به هوش یا تمرکز کودک آسیب وارد نماید، از نظر علمی قابل اثبات نشده است؛ بلکه می‌توان ادعاهایی برخلافش را عرضه کرد.
عناصر تصویری و طراحی و کاربرد آنها در برنامه‌های کودک با مطالعه تطبیقی: خاله شادونه و ردپای آبی
دکتر ابوالحسن قاسمی
اعظم فرح‌بخش
چکیده: پژوهش حاضر به چگونگی طراحی و کاربرد عناصر تصویری در برنامه‌های تلویزیونی و استفاده از این عناصر، در برنامه‌های آموزشی ویژه مخاطب کودک می‌پردازد. هدف از این پژوهش ارتقا و بهبود کیفیت برنامه‌های کودک تلویزیون با رویکرد آموزشی از طریق شناخت بهتر و به کارگیری صحیح عناصر تصویری در این برنامه‌هاست. این پژوهش به روش کتابخانه‌ای به موضوع یادشده پرداخته است.
بر اساس نتایج به دست آمده، استفاده صحیح و به جای عناصرتصویری نظیر: فضا، خط، شکل، رنگ، رنگ مایه، حرکت و ریتم در یادگیری بهتر و بیشتر کودکان از برنامه‌های آموزشی کودک نقش بسزایی دارد.
این پژوهش به تحلیل چگونگی به کارگیری عناصر تصویری در دو برنامه تلویزیونی ردپای آبی و خاله شادونه پرداخته است. ویژگی‌های مثبت و منفی بصری این دو برنامه نشان می‌دهد عناصر تصویری در برنامه ردپای آبی در اکثر نماها بر اساس اصول علمی و زیبایی‌شناسانه به کار گرفته شده‌اند در حالی که در بسیاری از نماهای خاله شادونه عناصر تصویری به صورت نادرست و غیر علمی به کار رفته‌اند.
کتابشناسی برنامه های کودک (با نگاهی ویژه به جنگ‌های تلویزیونی کودک)
نیره خداداد شهری
چکیده: تأثیر رسانه‌های دیداری به ویژه تلویزیون به عنوان فراگیرترین رسانه عمومی در زندگی انسان امروزی در جهان انکارناپذیر است. دامنه این تأثیرات بر طیف‌های مخاطبان از اقشار گوناگون جامعه، نظریه‌پردازان را با تعاریف جدید و مفاهیمی تازه مواجه کرد و سیاست‌گذاران و صاحبان قدرت را مصمم کرد به منظور تحقق اهداف خود از این رسانه بهره ببرند و با شناخت دقیق مخاطبان و نیازهایشان، الگوهایی برای تولیدات تلویزیونی و برنامه‌سازی ارائه کنند.
کودکان و زنان خانه‌دار، مخاطبان اصلی تلویزیون هستند و برنامه‌سازی برای این دو گروه در اولویت قرار دارد. یکی از محققان مرکز تحقیقات کودکان در سیاتل می‌گوید: «صحبت کارشناسان این نیست که تلویزیون را خاموش کنید، بلکه می‌گویند کانال را عوض کنید. چیزی که کودک تماشا می‌کند به اندازه زمانی که پای تلویزیون صرف می‌کند، مهم است».
بنابراین، در این مجال با توجه به اهمیت برنامه‌سازی برای کودکان و نوجوانان، کتابشناسی مشتمل بر منابعی چون کتاب، مقالات و پایان نامه‌ها، جهت بهره برداری پژوهشگران ارائه می‌گردد.
اساطیر، پیام‌ها و الگوهای یهودیت در انیمیشن امروز جهان با مطالعه موردی پویانمایی «شاهزاده مصر»
محمدحسین فرج نژاد
چکیده: گسترش روزافزون صنعت پویانمایی در طول دهه های اخیر، خصوصا در چند سال گذشته که به افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری در این صنعت منجر شده و مخاطبان را به طیف وسیعی از کودک تا بزرگ سال کشانده است، بیش از همه حاصل سرمایه‌گذاری وافر صهیونیسم فرهنگی است که به هدف تبلیغ دیدگاه‌های جهان‌خوارگی این آیین، در حال انجام می‌باشد.
درک عمیق از نتایج و پیامدهای این حرکت خزنده فرهنگی، انجام مطالعات جدی در مورد آن را می‌طلبد تا با کمک تحلیل آثار برجسته و پرمخاطب آن، و تلاش برای بالابردن سواد رسانه‌ای مخاطبان، آنان را در تشخیص درست از نادرست پیام این فیلم‌ها آگاه سازد.
این مقاله کوشیده است پس از بیان ضرورت و هدف این کار، به واکاوی روش‌شناسی مطلوب با توجه به ضعف‌های موجود در روش مرسوم نقد و تحلیل پویانمایی بپردازد. در روش پیشنهادی، پژوهشگر علاوه بر بررسی فنی و مبنایی آثار پویانمایی، به جو پیرامونی و ریشه‌ها و نظام تولید اثر سینمایی در سینمای غرب و هالیوود نیز نگاهی انداخته است تا مربع فرم، حکمت، صنعت و رسانه انیمیشن به صورت جامع تحلیل شود.
به عنوان مورد مطالعاتی، به دلیل گستردگی موضوع و تعداد زیاد انیمیشن‌های حامل پیام‌ها و اساطیر و الگوهای یهودی، از میان همه یکی از تأثیرگذار ترین آنها، یعنی انیمیشن شاهزاده مصر که قرائت یهودیان هالیوود از داستان زندگی حضرت موسی(ع) در تورات است، به عنوان نمونه برگزیده شده است. امید آن که این نوشته زمینه‌ساز تحقیقات جدی بعدی باشد.
اداره کل پژوهش‌های اسلامی و رسانه، یازدهمین شماره کودک نوجوان و رسانه را در ۱۹۲ صفحه و به قیمت ۹۰۰۰ تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ن۶۰۲/ش