بررسی منطق گفت‌و‌گوی امام موسی صدر در قم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همایش «گفتگو و تمدن در اندیشه  امام موسی صدر»، روز پنج‌شنبه، با حضور شریف لک‌زایی عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین محسن الویری استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) و محمد باغستانی استاد دانشگاه در سالن اجتماعات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این همایش محمد‌رضا بهمنی، دبیر علمی همایش به تبیین کلیات جلسه پرداخت و اظهار داشت:‌ در جلسه امروز به تناسب ویژگی‌های رفتار اجتماعی امام موسی صدر، موضوع گفت‌و‌گو و نسبت آن با تمدن دستور کار است و به عبارتی دیگر جلسه امروز بحثی است بر میان مثلثی که اضلاع آن تمدن، گفت‌و‌گو و امام موسی است.

وی با اشاره به این که هر کدام از واژه‌های موضوع همایش، بین رشته‌ای و میان رشته‌ای است و ترکیب میان واژه‌ها، موضوع و بحثی فرا رشته‌ای است، ابراز داشت: چنین بحث ارزشمند و پیچیده‌ای از یک نگاه، یک مبحث فرا رشته‌ای است، چرا که موضوع تمدن از جمله موضوعات و مباحث بین‌رشته‌ای است.

بهمنی ادامه داد: واژه گفت‌و‌گو از یک سو می‌تواند به حوزه دانش ارتباطات ربط پیدا کند و از سوی دیگر می‌تواند به مباحث اخلاقی مرتبط باشد و چه‌بسا بحث‌های رفتاری در موضوع گفت‌و‌گو از اهمیت بسیاری برخوردار است.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که گفت‌و‌گو به میان کشیده می‌شود، موضوع مناسبات اجتماعی و مناسبات انسانی اهمیت پیدا می‌کند و بخشی از ادبیات تمدنی اساساً موضوع مناسبات انسانی محور و کانون بحث قرار می‌گیرد به طوری که حتی گروهی از تمدن پژوهان، به لحاظ فرایندی حرکتی، موضوع تمدن را به سمت کاهش خشونت و افزایش تفاهم و هم‌زیستی توصیف کرده‌اند.

در ادامه این همایش محمد‌رضا باغستانی، استاد دانشگاه، با اشاره به پیشینه نظری و عملی امام موسی صدر، اظهار داشت: سبک‌ گفت‌و‌گوی تمدنی امام موسی صدر بیانگر آن است که وی سبکی مبتنی بر مجادله قرآنی بنا کرده و بنیاد گفت‌و‌گوی جدیدی را ارایه کرده است.

باغستانی با تقسیم مصلحان به مصلحان مذهبی، دینی و بین الادیانی ابراز داشت: مصلحان مذهبی در محدوده کوچکی فعالیت می‌کنند، مصلحان دینی در رتبه‌ بالاتری فعالیت کرده و به همه مذاهب با نگاه یک دین می‌نگرند و مصلح بین‌الادیانی صرفاً به خود انسان نگاه می‌کند چرا که در دیدگاه آنها تفاوتی ندارد که انسانی پیرو چه دین، مذهب و مسلکی باشد.

وی با بیان این که منطق گفت‌و‌گوی امام موسی صدر برگرفته از منطق گفت‌و‌گوی نبوی و قرآنی است، تصریح کرد: از مهم‌ترین شاخصه‌های این نوع گفت‌و‌گو گوش دادن به مخاطب و استماع سخنان و نظارت بر او است تا در ضمن آن که از فضای احساسی پرهیز کند، حاکمیت فضای علمی را نیز داشته باشد.

این استاد دانشگاه با تأکید بر این که موضع امام موسی صدر گفت‌و‌گو در میان ادیان را پرمعنا کرده است، خاطرنشان کرد: امام موسی صدر گفت‌و‌گو را جزء ذات تمدن و دیانت انسان‌ها می‌دانست از این رو معتقد بود انسان متعصب و افراطی که حاضر به گفت‌و‌گو نباشد، باید طرد گردد.

وی با بیان این که هر گفت‌و‌گویی مورد توجه امام موسی صدر نبود، اظهار داشت: وی از یک سو گفت‌و‌گوی ناظر به فرهنگی که به انسان توجه نمی‌کرد را متهم می‌کرد و از سوی دیگر گفت‌و‌گویی که منجر به تضعیف اعتقادات طرف مقابل می‌شد، مورد توجه وی نبود.

این محقق و پژوهشگر بیان داشت: اما موسی صدر معتقد بود که انسان‌ها بایستی در حین گفت‌و‌گو به یکدیگر احترام بگذارند و تأکید داشت تا زمانی که انسان‌ها با یکدیگر به گفت‌و‌گو می‌پردازند، به احساسات و عواطف طرف مقابل احترام گذاشته و خود را از دیگری برتر ندانند.

وی با تأکید بر این که امام موسی صدر مدلی از گفت‌و‌گو را ارایه کرد، خاطرنشان کرد: گفت‌و‌گوی چهره به چهره و رفتن به سوی نظرات و دیدگاه‌های طرف مقابل از ویژگی‌های امام موسی صدر بود.  /878/پ202/س