دستورالعمل اجرایی کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار ابلاغ شد

به گزارش خبرگزاری رسا، رئیس قوه قضاییه، دستورالعمل اجرایی "کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار" را ابلاغ کرد.

متن کامل این دستورالعمل به شرح ذیل است:

در اجرای بند 5 اصل 156 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های کلی قضایی کشور مصوب رهبر معظم انقلاب و مفاد مواد 488، 528، 651 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدي، بند پ ماده 67 و بند ت ماده 117 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، به منظور شناسایی، تشکیل بانک اطلاعاتی روزآمد، اطلاع از آخرین وضعیت حبس، رهایی و آزادی، اشراف اطلاعاتی و رصد اقدامات و سلب هرگونه تحرک و اقدام سوء، پیشگیری از تکرار جرم و افزایش هزینه‌ی ارتکاب جرم مجدد در راستای اصلاح رفتارهای مجرمانه مجرمان سابقه‌دار، حرفه‌ای و خطرناک و ايجاد هماهنگي بين سازمان ها و نهادهايي كه با اين مجــرمان در ارتباط هستند، "دستورالعمل اجرايي كنترل مجرمان حرفه اي و سابقه دار"،  به شرح مواد آتي است:

فصل اول: کلیات

ماده 1 - تعاریف واژگان 
الف- قانون: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392با اصلاحات و الحاقات بعدی.
ب:  مرکز : مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه.
پ ـ مجرمان: مجرمان مذكور در بندهاي ت ، ث و ج اين ماده .
ت- مجرم سابقه‌دار: مجرمی که بیش از یک فقره سابقه‌ی محکومیت قطعی به علت ارتکاب جرایم مهم دارد.
ث- مجرم حرفه‌ای: مجرمی که سه فقره یا بیشتر سابقه محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی به علت ارتکاب همان جرم داشته يا از طريق ارتكاب جرم امرار معاش مي‌كند.
ج- مجرم خطرناک: مجرمی که سوابق و خصوصیات روحی و اخلاقی وی و کیفیت ارتکاب و نوع جرم ارتکابی، او را در مظان ارتکاب جرائم مهم در آینده قرار دهد. تشخیص این امر به عهده دادستان است.
چ- جرایم مهم: عبارتند از جرایم حدی مستوجب سلب حیات، قتل عمد، نزاع دسته‌جمعي مسلحانه، جرايم عمدي علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، آدم‌ربایی، جرایم سازمان‌یافته، تجاوز به عنف، داير كردن مرکز فساد و فحشا، اسیدپاشی، اخلال در نظام اقتصادی کشور، سرقت مسلحانه يا مقرون به آزار، راهزنی، سرقت به عنف، کیف‌زنی، جعل، كلاهبرداري، قاچاق مسلحانه یا عمده‌ی مواد مخدر و روان‌گردان و کالای ممنوع و سلاح و مهمات، قاچاق انسان.
تبصره ـ منظور از قاچاق عمده در این بند شامل مواردی است که مجازات قانونی جرم ارتکابی سالب حيات يا درجه چهار به بالا باشد.
ح- بانک اطلاعاتی: سامانه‌ی اطلاعاتی که مشتمل بر کلیه‌ی اطلاعات و آمار مربوط به مجرمان است که توسط مرکز تأسیس و راه‌اندازی می شود.
خ- کنترل: مجموعه‌ی اقدامات پیشگیرانه که در مراحل قبل و بعد از صدور حکم قطعی و قبل از اتمام محکومیت مجرمان در بازه زمانی آزادی آنان، توسط ضابطان حسب دستور مقام قضایی به طرق تعیین شده در این دستورالعمل اعمال می شود.
د- پایش: مجموعه اقدامات پیشگیرانه که در مرحله‌ی بعد از اتمام محکومیت مجرمان، حسب ضرورت در چارچوب دستور مقام قضایی توسط ضابطان اعمال می‌گردد.
ذ- آزادی: به هرگونه آزادی مجرمان پس از دستگیری آنان، در مراحل قبل و بعد از صدور حکم قطعی قضایی و قبل از اتمام مدت محکومیت اطلاق می‌گردد.
ر- نظارت: نظارت غيرمحسوس بر اعمال و رفتار مجرمان و تحت نظر قراردادن محل سكونت، اشتغال و تردد آنان با رعايت حقوق شهروندي و بدون دخالت در حريم خصوصي.
ز- ستاد مرکزی: ستاد مرکزی کنترل مجرمان.
‍ژ- ستاد استانی: ستاد متناظر مرکزی كه در مرکز هر استان تشکیل می شود.
س- ستاد شهرستان: ستاد متناظر استانی که در هر حوزه قضایی شهرستان تشکیل می شود.
ش ـ سازمان زندانها: سازمان زندانها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور

فصل دوم: تشکیلات و وظایف ستادهای کنترل مجرمان

مبحث اول: ستاد مرکزی
ماده 2- ستاد مرکزی با عضویت مقام‌های زیر در دادستانی کل کشور تشکیل می‌شود:
1- دادستان کل کشور (رییس ستاد) ؛
2- معاون حقوقی قوه قضاییه؛
3- معاون اجتماعي و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه؛
4- رییس مرکز؛
5- وزیر اطلاعات یا یکی از معاونان؛
6- وزیر کشور یا یکی از معاونان؛
7- رییس سازمان زندان ها؛
8- فرمانده نیروی انتظامی یا جانشین وی؛
9-رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران یا معاون وی .
تبصره ـ معاون مربوط در دادستانی کل کشور وظایف دبیر ستاد مرکزی را بر عهده دارد.
ماده3- وظایف ستاد مرکزی به شرح ذیل است:
الف- بررسی و تهیه طرح ها و بخشنامه‌های لازم، براي تاييد رييس قوه قضاييه؛
ب- نظارت بر عملکرد واحدهای عملیاتی و اجرایی موضوع این دستورالعمل؛
پ- بررسی علل تکرار جرم مجرمان و اتخاذ تدابیر لازم در جهت رفع آن؛
ت- بررسی نقاط ضعف و قوت وضعیت موجود در سیستم نگهداری مجرمان (ندامتگاه ها)، ثبت سوابق و تمرکز اطلاعات مربوط به آنان؛
ث- بررسی و تجزیه و تحلیل فرار مجرمان از زندان‌ها و اتخاذ تدابیر لازم؛
ج- تبادل نظر در خصوص اقدامات بازدارنده.
تبصره ـ ستاد مرکزی باید حداقل دو ماه یک‌بار تشکیل جلسه دهد. در صورت ضرورت با پیشنهاد دبیر و تصویب رییس ستاد جلسه فوق‌العاده تشکیل می شود.

مبحث دوم - ستاد استانی
ماده 4- ستاد استانی از مقامات زیر تشکیل می‌شود: 
1 ـ رییس کل دادگستری استان (رییس ستاد) ؛
2 ـ‌ دادستان مرکز استان (دبیر ستاد) ؛
3 ـ معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان؛
4 ـ معاون سیاسی و امنیتی استانداری؛
5 ـ مدیر کل زندان‌های استان؛
6 ـ‌ مدیر کل اطلاعات استان؛
7 ـ فرمانده سپاه پاسداران استان یا معاون وی؛
8 ـ‌ فرمانده نیروی انتظامی استان.
ماده 5- وظایف ستاد استانی به شرح زیر است:
الف- تشکیل ستاد کنترل مجرمان در سطح استان ؛
ب- تعامل و هماهنگی با ستاد مرکزی؛
پ- اجرای طرح ها و بخشنامه‌های صادره، حسب مقررات؛
ت- پیگیری و اجرای مصوبات ستاد کنترل مجرمان در شهرستان‌های تابعه و نظارت بر عملکرد آن ؛
ث ـ جمع‌آوری اخبار، اطــلاعات و آمــار شهرستان‌های تابـــعه و جمع‌بندی و ارایه‌ی نظرات مشورتی ـ کاربردی مشکلات موجود و ارایه‌ی راه‌کارهای اساسی به ستاد مركزي در خصوص اشخاص موضوع اين دستورالعمل؛
ج-  اجرای موارد ارجاعي از سوي ستاد مرکزی.
تبصره ـ ستاد استاني باید هر ماه یک بار تشکیل جلسه دهد. در صورت ضرورت با پیشنهاد دبیر و موافقت رییس ستاد، جلسه فوق‌العاده تشکیل می‌شود.  
مبحث سوم : ستاد شهرستان 
ماده 6- ستاد شهرستان از مقامات زیر تشکیل می‌شود:
1- رییس دادگستری شهرستان به عنوان رییس ستاد؛
2-دادستان شهرستان به عنوان دبیر ستاد؛
3- رییس زندان ؛
4- فرماندار شهرستان؛
5- رییس اداره‌ی اطلاعات شهرستان؛
6- فرمانده‌ی نیروی انتظامی شهرستان؛
7-  فرمانده‌ی سپاه پاسداران شهرستان.
ماده 7- وظایف ستاد شهرستان به شرح زیر است: 
الف- تشکیل ستاد کنترل مجرمان در سطح شهرستان ؛
ب- تعامل و هماهنگی با ستاد استان؛
پ- پیگیری اجرای طرح‌ها و بخشنامه‌های صادر شده از ستاد استان؛
ت- پیگیری اجرای مصوبات ستاد کنترل مجرمان در شهرستان و نظارت بر آن و اجرای موارد ارجاعي مذكور در بند ج شرح وظایف ستاد استاني؛
ث- بررسی اخبار، آمار و اطلاعات و جمع‌بندی و ارایه‌ی نظرات مشورتی ـ کاربردی در جهت رفع موانع و مشکلات موجود و ارایه‌ی راهکارهای اساسی به ستاد استان .
تبصره ـ ستاد شهرستان حداقل یک بار در ماه تشکیل جلسه خواهد داد.

فصل سوم : نحوه‌ی نظارت، کنترل و پایش مجرمان 

ماده 8- کلیه ضابطان دادگستری موظفند بعد از دستگیری متهم با بهره‌گیری از بانک اطلاعاتی، سوابق کیفری وی را استعلام و در گزارش درج و برای مقام قضایی ذي‌ربط ارسال کنند.
ماده9- اعطای مرخصی به مجرمان، در چارچوب قانون آیین دادرسی کیفری و ضوابط اعلام شده از سوی رییس قوه قضاییه خواهد بود. ضابطان دادگستری می توانند در مورد ممنوعیت یا محدودیت اعطای مرخصی به افراد فوق به صورت موردي پیشنهادات خود را به دادستان مربوط اعلام کنند. 
ماده10 - رعایت موارد زیر در فرآیند آزادی مجرمان الزامی است:
الف- حداقل 72 ساعت قبل از آزادی مجرمان، مراتب توسط سازمان‌ زندان‌ها از طریق بانک اطلاعاتی به ضابطان ذي‌ربط اعلام شود.
ب- زمان مراجعه یا عدم مراجعه مجرمان بعد از اتمام مدت مرخصی ‌باید حداکثر ظرف 48 ساعت، از طریق سازمان زندان‌ها در بانک اطلاعاتی ثبت و تبادل گردد.
ماده 11- به ‌منظور سلب هرگونه اقدام و تحرک سوء توسط مجرمان در حین تحمل کیفر انجام اقدامات زیر الزامی است:
الف- تفکیک و طبقه‌بندی مجرمان از سایر محكومان و متهمان با رعایت ماده 528 قانون؛
ب- ایجاد سازوکارهای مناسب در خصوص نحوه‌ی تعامل، همکاری و ارتباطات یگان حفاظت سازمان زندان‌ها با پلیس‌های تخصصی و سایر ضابطان و همچنین در خصوص نحوه‌ی تبادل اخبار و اطلاعات خاص مربوط به تحرکات سوء مجرمان موصوف در زندان.
ماده 12- ضابطان می‌توانند در صورت ضرورت بر حسب مورد پس از کسب دستور مقام قضایی نسبت به پایش مجرمان اقدام کنند.
ماده 13- ضابطان دادگستری مکلفند در صورت کشف دلایل و قراین کافی مبنی بر اینکه مجرمان درصدد ارتکاب جرم هستند، بلافاصله مراتب را به دادستان گزارش کنند و حسب دستور در چارچوب قوانین و مقررات با اقدامات پیشگیرانه فرصت ارتکاب جرم را از آنان سلب کنند.

فصل چهارم: نحوه تشکیل بانک اطلاعاتی و چگونگی ارتباطات، تبادل و اشتراک‌گذاری اطلاعات مجرمان 

ماده14- مركز موظف است حداکثر ظرف مدت 3‌ ماه بعد از ابلاغ این دستورالعمل با بهره‌گیری از ظرفیت‌های کلیه‌ی واحدهاي ذی‌ربط در قوه قضاییه‌ و با مشارکت فعال و مؤثر ناجا و سایر نهادهای امنیتی و اطلاعاتی نسبت به توسعه، تکمیل و روزآمد کردن بانک اطلاعاتی اقدام کند.
تبصره1- مرکز موظف است حداکثر ظرف مدت دو ماه از ابلاغ این دستورالعمل امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم را با همكاري و هماهنگي دستگاه‌هاي ذي‌ربط برای عملیاتی شدن موارد مذکور در این دستورالعمل و روزآمد کردن بانک اطلاعاتی مزبور فراهم کند.
تبصره2- مرکز موظف است امكان دسترسي دادستان كل كشور  به اطلاعات مزبور را جهت اقدامات مقتضي فراهم نمايد.
ماده 15 ـ در صورت شناسايي و دستگيري مجرمان توسط ضابطان دادگستري،‌ حوزه قضايي محل دستگيري مكلف است نسبت به اعزام آنان به مرجع قضايي مربوط اقدام نمايد.
ماده 16- كليه ضابطان دادگستري موظفند فهرست اسامي و مشخصات مجرمان كه در حوزه استحفاظي آنان اقامت دارند را مطابق فرمي كه ستاد مركزي ابلاغ مي كند به ستاد شهرستان ارسال کنند تا در صورت تصويب در ستاد مزبور به ستاد استاني و مركزي برای درج در بانك اطلاعاتي ارسال شود.
ماده 17- دادستان شهرستان و رييس حوزه قضایی بخش نيز مكلفند فهرست اسامي و مشخصات مجرمان كه در آن حوزه قضايي داراي سابقه هستند را جهت بررسي در ستاد شهرستان مطرح و پس از تصويب در ستاد مزبور به ستاد استاني برای درج در بانك اطلاعاتي ارسال کنند.
ماده 18-  کلیه قرارها و احکام قضایی و اقدامات ضابطان در فرآیند دادرسی کیفری و بعد از اجرای حکم و همچنین کلیه فرآیندهای اداری و قضایی مرتبط با اعطای مرخصی به مجرمان به ‌صورت روزآمد در چارچوب مفاد این دستورالعمل و سایر مقررات در بانک اطلاعاتی ثبت و تبادل می‌شود.
ماده 19- نحوه و میزان دسترسی به آمار و اطلاعات بانک اطلاعاتی براساس وظایف و تکالیف قانونی دستگاه‌هاي ذي‌ربط در چارچوب مصوبات ستاد مرکزی تعیین می‌شود.
ماده 20- کلیه ضابطان دادگستری مکلفند در جهت پایش و کنترل مجرمان نسبت به شناسایی آخرین محل سکونت، اشتغال و تردد آنان اقدام و اطلاعات لازم را مطابق ضوابطی که توسط ستاد مرکزی ابلاغ می شود در بانک اطلاعاتی وارد و اطلاعات مزبور را روزآمد نگه دارند.
تبصره- اقدام مذکور در این ماده با رعایت حقوق شهروندی انجام می شود و در مواردی که نیاز به حکم قضایی دارد اخذ مجوز از دادستان ضروری است .
ماده 21- دادستان كل كشور مسؤول حسن اجراي اين دستورالعمل است و هر شش ماه يك‌بار گزارشي از اقدامات ستاد را به رييس قوه قضاييه تقديم مي‌كند.

ماده 21- اين دستورالعمل در 21 ماده و 8 تبصره در تاريخ 1397/4/26 به تصويب رييس قوه قضاييه رسيد.

صادق آملی لاريجانی

/۱۳۲۳/د۱۰۳/ق