یادداشت | "به یک فروشنده خانم نیازمندیم"

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، اشتغال به عنوان یکی از عرصه های مهم همیشه در زندگی انسان محل توجه بوده است. واضح است که انسان برای رفع مایحتاج خود به خصوص در زندگی اجتماعی نیاز به درآمد دارد و این درآمد نتیجه شغل خواهد بود. این روزها بیش از همیشه شاهد کمبود شغل و افزایش درخواست اشتغال هستیم. همین امر باعث شده آگهی های شغلی و استخدام از جذابیت زیادی برخوردار شوند. اما این جذابیت برای دخترانی که خواهان استقلال مالی هستند دوچندان می شود. دخترانی که به دلایل مختلف مانند مشکلات مالی خانواده، حضور در اجتماع، فعالیت اجتماعی، فرار چند ساعته از فضای پرتنش منزل و ... بدنبال کار می گردند. این روزها با گسترش استفاده از فضای مجازی این آگهی های شغلی نیز مجال بیشتری برای عرضه پیدا کرده اند. از کانال ها و گروه های موجود در پیام رسان های موبایلی گرفته تا صفحات اینستا گرام و انواع وبسایت ها و ... همه و همه به تابلو اعلانات این قبیل آگهی ها تبدیل شده اند.

اما چرا دختران و زنان؟ جنسیت و اشتغال دو واژه مرتبط با هم است که همیشه در حوزه های اجتماعی، اقتصادی، دینی، و حتی سیاسی مبدأ بحث های علمی شده اند. با توجه به پررنگ تر شدن حضور زنان در اجتماع و شرایط اقتصادی این بحث ها رونق بیشتری گرفته است و البته شاید هم بتوان گفت آنقدر مسأله رواج پیدا کرده، که دیگر بحث ها در این مورد دچار افول نیز شده اند.

به نظر می رسد فارغ از همه بحث های مهم پیرامون اشتغال زنان، دو مسأله حائز اهمیت وجود دارد:

یکی اینکه آگهی های اشتغال زنان آن هم از مبادی غیر رسمی مانند اینستاگرام چه پیامدهایی برای بانوان دارد؟ شرکت های خصوصی ای که نه به دنبال تأمین معیشت کارگر و کارمند بلکه به دنبال افزایش سود خود و سوء استفاده از کارمند یا کارگر زن هستند. آگهی هایی که علنا خصوصیات جنسی جذب کننده مانند صدای خوب و ظاهری مرتب را شرط استخدام بیان می کنند. حتی دیده می شود که شرط تجرد را نیز قید می کنند و واضح است که این شرط برای چیست!  آگهی هایی که وقتی به استخدام می انجامد حتی بدتر هم می شود؛ اجبار کارفرما بر پوشش و آرایش نامتعارف، حقوق پایین، محرومیت از بیمه و در نهایت مزاحمت های اخلاقی و جنسی. قابلیت های منفی فضای مجازی مانند کاهش وسعت و دقت کنترل نهادهای نظارتی به افزایش این آگهی‌ها کمک بیشتری کرده است.

دوم بیان این نکته است که هدف از کار چیست؟ به عبارت دیگر اشتغال بانوان به خصوص دخترانی که توسط این قبیل آگهی ها به کار گرفته می شوند آیا در مسیر درست اشتغال است؟! توانمند سازی اقتصادی زنان بر فرض کار خوب در یک محیط خوب به خصوص زنان و دخترانی که سرپرست خانواده نیستند و اصطلاحا صاحب عیال نمی باشند، بر خلاف اقتصاد مطلوبی ست که مرد یعنی نان آور خانواده باید توانمند باشد تا بتواند خانواده را از نظر اقتصادی و معیشتی مدیریت کند. از طرف دیگر این فعالیت‌های اقتصادی زنان که علاوه بر پیامد های بد اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی ـ اخلاقی برای اقتصاد کشور مضر است، موجب کاهش کیفی وظیفه اصلی زن یا مدیریت درونی خانواده اعم از تربیت نسل و ... شود.

شرکت های خصوصی و پاساژها و فروشگاه ها این روزها با استفاده از بستر فضای مجازی تبدیل به مبدل هایی شده اند که بانوی با وقار و متین مسلمان را به ابزاری برای افزایش سود کارفرما تبدیل کرده است.

این نکته را نباید فراموش کرد که البته هستند بانوانی که به دلیل شرایط اقتصادی و خانوادگی کار می کنند و شأن و منزلت خود را علاوه بر میل باطنی، در این مشاغل و شرایطش حفظ می کنند. اما به طور کل این خطر یعنی استفاده ابزاری از دختران به خصوص با استفاده از بستر فضای مجازی خطری بزرگ است که اگر کارفرمایان و شرکت ها به همین روند ادامه دهند و دختران ما شأن خود را رعایت نکنند و به این آگهی های توجه کنند و اگر نهادهای نظارتی و مسئول ما نیز نگران نباشند، به خطری بزرگ تر تبدیل می شود.

خطری که مقام معظم رهبری نیز سال ها پیش از زاویه ای به آن اشاره فرمودند؛ «جاذبه جنسی يكی از بزرگ‌ترين دام‌هاست؛ مراقب باشيد! من با كسانی كه به‌عنوان به‌كارگيری زن، منشی زن استخدام می‌كنند، مخالفم. زنان در دستگاه‌ها مختلف اين همه كارهای خوب دارند انجام می‌دهند و مديريت‌های خيلي خوب انجام مي‌دهند. بزرگ‌ترين مشكل هم آن حالت سيطره مردانه بر زن است. اين را به‌خصوص زن‌ها بيشتر بايد بدانند. فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ؛ در قرآن می‌گويد، برای اينكه مرد ـ كه جنس متجاوز و شروع‌كننده است ـ قدرت پيدا نكند، زن نبايد در مقابل او خضوع كند؛ خضوع در زبان و سخن گفتن. مي‌بينيم اين‌ها اسرار است و در اين‌ها رازهای بزرگ هست؛ اما ما متأسفانه همين‌طور غافل از اين‌ها عبور مي‌كنيم و نمی‌فهميم.

ابزار، يعنی وسيله مردم برای رفتن به‌سمت گناه؛ آن حالت تجاوزطلبی و افزون‌خواهی و اقدام و ابتكار اوست؛ ابزار زن و كمك زن در رفتن به‌سمت گناه، حالت وادادگی و خضوع و تواضع اوست؛ لذا تكبر حرام است؛ اما برای زن‌ها در مقابل مرد بيگانه، جزو چيزهايی ممدوح است كه متكبر باشند. اين حالت در بعضي از مشاغل به كلی از بين می‌رود؛ مثل همين منشی‌گری و مستخدم بودن زن. غير از تسلط مردانه، چنين حالتی وجود ندارد. در منشی‌گری، ازاين‌قبيل وجود دارد و حالا من اين را مثال زدم.»[1]/۸۴۱/ی۷۰۳/س

احمد اولیایی، دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع)

پی نوشت:

[1] بيانات در ديدار اعضای شورای شهر و شهرداران تهران، 13/12/1384.