پیامدهای کودک آزاری و راهکارهای کنترل آن در جامعه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مؤسسه فرهنگی هنری سبک زندگی آل یاسین، نوزدهمین شماره دو ماهنامه فرهنگی اجتماعی پایش سبک زندگی ویژه فعالان و مدیران فرهنگی را به مدیر مسؤولی حجت الاسلام محمد تقی فعالی منتشر کرد.

طلیعه، سخن رهبری، معرفی کتاب و پایش فعالیت‌های مؤسسه و سه فصل با عنوان‌های: پایش آموزه و اندیشه، پایش همایش‌ها و منابع، پایش آسیب‌ها، و همچنین پرونده ویژه مدگرایی و پایش اخبار مطالب این شماره ماهنامه است.

در جامعه ایران آسیب‌های مختلفی در عرصه‌های گوناگون سبک زندگی وچود دارد که یکی از آنها آزار کودکان است. اگر چه کودک آزاری مسأله جدیدی نیست، اما با تأثیر وضعیت خاص کودکان و نیز رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی حساسیت‌های زیادی را ایجاد کرده، از این‌رو در طلیعه سخن این دو ماهنامه در این باره چنین آمده است:

کودک آزاری دارای انواعی است که شامل آزار جسمی، عاطفی و جنسی می‌شود. آزار جسمی و عاطفی به قدری در جامعه همه‌گیر است که شاید کمتر کودکی تجربه از آن را نداشته باشد و آزارهای جنسی کودکان نیز در وضعیتی مشابه و البته به شدت مخفی‌تر در جوامع مختلف رواج دارد.

متأسفانه آسیب‌های ناشی از انواع کودک‌آزاری در ابعاد مختلف زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و موقعیت‌های شغلی و تحصیلی افراد، تأثیرات منفی و کوتاه مدت و بلندمدتی برجای می‌گذارد و این در حالی است که از منظر اسلام، ارج نهادن کودکان بسیار مهم و مورد تأکید بوده است.

دین مبین اسلام نه تنها آزار جسمی و جنسی کودکان را به شدت نکوهیده و برای آن مجازات‌های سخت در نظر گرفته است، بلکه آزار عاطفی کودکان و دریغ کردن محبت والدین از کودک را نیز به شدت مورد نکوهش قرار داده است.

 با تمام این توصیفات، میان نحوه برخورد با کودکان در جامعه فعلی و با آنچه در آیات، روایت و سنت معصومین(ع) سفارش شده، تفاوت‌های آشکاری وجود دارد. پنهان کردن وضعیت آزار کودکان در جامعه و عدم توجه به ابعاد و پیامدهای آن، بیش از بیش سبب آسیب‌دیدگی این قشر مظلوم و کم‌توان جامعه می‌شود.

نگاهی به فصل ها:

فصل اول: پایش آموزه و اندیشه

اشاره: در پایش آموزه این شماره، «مسأله رزق و توحید» مورد بحث و بررسی قرار گرفت و حاصل بحث این بود که از یک سو، رزق شامل تمامی داده‌های خدا و اجزای جهان هستی است. خداوند به تمام عناصر هستی و موجوداتی که در اختیار قرار داده، رزق می‌گوید و آنها را برای بشر به عنوان روزی آفریده است. رزق یعنی تمامی امکانات عالم؛ رزق یعنی تمامی عناصر وجود و رزق یعنی هر آنچه در اختیار  بشر است و با اذن او «مسخر» انسان شده است  و از سوی دیگر؛ همه‌ آیاتی که درباره رزق سخن می‌گویند توحید را پیش کشیده، یک‌سونگری را به انسان‌ها آموزش می‌دهند و  جهان هستی بعد از آفرینش، تدبیر می‌شود. یکی از ابعاد مدیریت خدا، تأمین خوراک خلایق است. خالق جهان بعد از آفرینش بسط رحمت داده، به تک‌تک اجزا عالم هدیه می‌دهد. خداوند همه بندگان را طعام داده و بر سر سفره برکت می‌نشاند، روزی تمام انسان‌ها از پیش مهیا شده و آدمیان بر سر سفره آماده نشسته‌اند.

 همچنین در پایش اندیشه، به بررسی پدیده «کودک‌آزاری» پرداخته شد و بیان شد که کودک‌آزاری هرگونه رفتار غیر متعارف در کلام و رفتار (چه از ناحیه والدینی، چه از ناحیه کارگزاران نهاد آموزش و پروش و دیگران) نسبت به کودک است که موجب آسیب جسمی و روحی کودک شود.

در این پایش، تلاش شد پس از مفهوم‌شناسی کودک‌آزاری؛ عوامل بروز و تشدید آن مورد شناسایی قرار گیرد. سپس دیدگاه اسلام در این زمینه بیان و نقش رسانه و نهادهای اجتماعی و حاکمیتی در مواجهه و مقابله با این پدیده، مورد تبیین قرار گرفت.

فصل دوم: همایش‌ها و منابع سلام

اشاره: پایش همایش‌ها و منابع سبک زندگی، این امکان را فراهم می‌کند که علاقه‌مندان به مباحث «سبک زندگی» با مهم‌ترین همایش‌های داخلی و خارجی و برخی از مهم‌ترین کتاب‌ها، مقالات پایان‌نامه‌ها فارسی و انگلیسی آشنا شوند.

فصل سوم: پایش آسیب‌ها

اشاره: «پایش آسیب‌ها» به بررسی برخی موضوعات سبک زندگی و مهم‌ترین مؤلفه‌های آن می‌پردازد و در این شماره نخست در مقاله‌ای با عنوان «تربیت به سبک هیتلر» به بررسی پدیده تنبیه بدنی کودکان پرداخته شد. سخن اصلی این نوشتار این بود که جایگزین‌هایی برای تنبیه بدنی وجود دارد که هم در غالب موارد، سبب ایجاد تغییر مثبت رفتاری در کودک می‌شود و هم آثار نامطلوبی به لحاظ تربیتی بر کودکان ندارد؛ لذا سزاوار است این راهکارهای جایگزین را آموخت و تمرین کرد و در تربیت کودکان به کار گرفت.

در بخش بعدی این پایش نیز در مطلبی با عنوان «سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی و نقش رسانه ملی در نهادینه‌سازی آن» تلاش شد تا کارنامه رسانه ملی در ترویج سبک زندگی اسلامی در برنامه‌های مناسبتی، مورد بررسی قرار گیرد.

 متأسفانه، نگاهی به ساختار و محتوای بعضی برنامه‌های رسانه ملی در ایام عید، نشان می‌دهد که توجه به این مسأله از مسائل مغفول مانده در رسانه ملی است و برنامه‌های تولید شده در این ایام نه تنها در راستای نهادینه کردن این سبک زندگی اسلامی ایرانی برخاسته از فرهنگی غنی‌ این مرز و بوم نبوده است؛ بلکه با ارائه الگوهای رایج سبک زندگی و سلیقه‌ای غربی، نقش قابل توجهی در کم‌رنگ شدن نقش و جایگاه سبک زندگی اسلامی ایرانی بازی کرده است.

پرونده ویژه: کودک‌آزاری

اشاره: کودک آزاری، یکی از معظلات مهم جوامع انسانی بوده و هست. این پدیده را می‌توان  با عنوان خشونت علیه کودکان در تمام ابعاد جسمانی، عاطفی و جنسی، تعریف کرد. پرداختن به این پدیده؛ به سبب ضعف‌های جسمانی، اجتماعی و حقوقی کودکان و ناتوانی آنان در کسب حقوق ویژه خود، پدیده دیرهنگامی است و کاملا عادی تلقی شده و به عنوان مسأله اجتماعی تا سالیان سال به آن پرداخته نمی‌شد. از رهگذر همین غفلت، چه بسا، آسیب‌های جدی به کودکان وارد شده که در بزرگسالی اجتماعی و فردی، تأثیرات منفی گسترده‌ای داشته است.

شناخت این پدیده دردناک و عوامل بروز آن، ی تواند کمک شأیانی  و به والدین و دیگر کنش‌گران این حوزه بکند. بر این پایه، در این پرونده از پایش، پس از بررسی مفهومی کودک‌آزاری و تاریخچه آن، ابتدا اقسام آزارگر و قربانی مورد برسی قرار گرفته و پیامدهای آن و دیدگاه اسلام در این مسأله تبیین شد. پس از آن تلاش شد راهکارها، شیوه‌ها و اقدامات و کاربردی در کنترل و اصلاح جامعه در این مسأله ارائه شود.

پایش اخبار

اشاره: پایش اخبار، آشنایی با جدیدترین اخبار و رویدادهای مرتبط با حوزه سبک زندگی و معضلات جامعه ایران است.

گفتنی است، مؤسسه فرهنگی هنری سبک زندگی آل یاسین، نوزدهمین شماره دو ماهنامه پایش سبک زندگی را با شمارگان ۷۰۰ نسخه، در ۹۵ صفحه، با قیمت ۱۰۰۰۰ تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ ن ۶۰۲ / ش