گزارشی از سابقه عزاداری سالار شهیدان در شبه‌قاره هند
به گزارش خبرگزاری رسا، مراسم عزاداری امام حسیمن (ع) به ویژه در روز عاشورا، با شکوه خاصی در هند برگزار می شود. نه تنها شیعیان بلکه هندوها و اهل سنت نیز متأثر از عاشورا هستند. گاندی رهبر هندو مذهب و فقید هندوستان در جایی اعلام کرده است که هنگام مبارزه با انگلیسی ها برای استقلال هند، از واقعه عاشورا درس گرفته است.
به درستی نمی‌توان زمان دقیق ورود شیعیان به هند را تعیین کرد. شیعیان به دلیل مشکلاتی که از طرف حکومت های مرکزی به آنان به عنوان یکی از گروه‌های مخالف حکومت ها اعمال می‌شد، از همان دوران آغازین اسلام، به اجبار از کانون‌های اصلی شیعه، یعنی مدینه و عراق، به نواحی دیگر از جمله شبه قاره هند مهاجرت کردند. آنان به سرعت در بین هندیان و مهاراجه‌ها نفوذ کردند که نتیجه آن پا گرفتن تکایا برای برگزاری تعزیه و امام‌بارگاه‌ها برای مراسم عزاداری بود.
پس از ایران، بزرگترین جامعه تشیع در شبه قاره هند ساکن هستند.
بخش بزرگی از شیعیان هند به دلیل استیلای یک حکومت شیعی بر منطقه در قرون هجدهم و نوزدهم میلادی در ایالت اوتارپراداش متمرکزند. این سلسله با حمایت از آیین های تشیع که مهمترین آنها محرم است باعث تحکیم و گسترش مراسم عاشورا در هند شد. هم اکنون اهل سنت و هندوها نیز در آن مشارکت می کنند. مشاهده شده است که در بعضی شهرها و مناطق، هندوها حسینیه‌هایی ساخته و وقف امام حسین (ع) کرده اند.
بسیاری از مسلمانان سنی هم در روز عاشورا و اربعین حسینی غذاهای مختلفی چون حلیم بین عزاداران پخش می کنند و در روز عاشورا به سوی امام بارگاه حرکت می‌کنند.
حتی در دوره معاصر نیز اهل سنت هند، بنگلادش و سری لانکا اغلب از اسامی ائمه اطهار (ع) و یا پیشوندهای میر، میرزا، سید، بی‌بی و بیگم برای نام گذاری فرزندانشان استفاده می‌کنند.
روز عاشورا در هند و بنگلادش تعطیل رسمی و عمومی است.
فرهنگ تکریم عاشورا در شبه قاره که اکنون بیش از دوازده قرن قدمت دارد با سنت سوگواری و عزاداری و مرثیه خوانی در زمان حکومت مغول و پس ازحضور روحانیان ایرانی گسترش یافت و بتدریج به یک سنت مردمی تبدیل شد. کلماتی مانند نوحه؛ عزا و مجالس که بسیار مورد استفاده شیعیان شبه قاره اند بیانگر عمق و وسعت ریشه های مشترک فرهنگ عاشورایی بین ایران و شبه قاره هند است.
شیعیان با آغاز محرم «انجمن ماتم» به پا کرده و در مجالس به خواندن نوحه و مرثیه می پردازند. در روز عاشورا هم دسته های عزا در سطح شهر حرکت می کنند. عزاداران بر بدن خود ضربه می زنند تا به محل هایی که «کربلا» نام گذاری شده برسند و قرن هاست که عاشوراخوان ها و ذاکران به ذکر مصیبت می پردازند.
ادبیات اهل بیت و بازگویی واقعه کربلا در قالب نظم و نثر نیز در مرکز موضوعات مورد علاقه عوام و خواص در شبه قاره قرار داشته است.
یکی از محبوب ترین آثار ادبی کهن در بین مسلمانان بخصوص در بنگلادش بیانگر روایتی شکوهمند از واقعه کربلاست. همچنین، کتاب دیگری به نام بیشاد شیندو (دریای غم) وجود دارد که در مراکز و منازل و جلسات مهم در روستاها و شهرها خوانده می‌شود.
از مظاهر فرهنگی دیگر شیعیان شبه قاره، تغزیه خوانی و سروده‌ای خاص به نام «زاری» است که طلاب مدارس دینی می‌خوانند.
از خدمات بزرگ علمای مهاجر ایرانی به شبه قاره هند در طول تاریخ نهضت تأسیس حسینیه‌هایی بود که تا به امروز مرکز فعالیت شیعیان قرار گرفته و در زنده نگه داشتن عاشورا و ترویج فرهنگ آن نقشی بسزا ایفا کرده اند.
تعداد شیعیان شاید در مقابل جمعیت عظیم ساکنان شبه قاره چندان قابل ملاحظه نباشد، ولی نفوذ فرهنگ اهل بیت (ع) و قدمت حضور فرهنگ عاشورایی در آن، بی شک چشمگیر است./۸۴۷/ب۱۰۲/ق
منبع: ایرنا