طلبه اخلاص نداشته باشد به هر میزان به علمش افزوده شود، خطرناک تر می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پیش از ظهر امروز در درس اخلاق که در مدرسه علمیه برادران امام رضا(ع) تهران برگزار شد، اخلاص را نخستین منزلگاه برای رسیدن به سیر و سلوک الهی دانست.

وی گفت: ارزش های الهی بر اساس منطقی طبقه بندی شده اند که در روایات و کتب عرفانی و اخلاقی، اخلاص به عنوان نخستین ارزش معرفی شده است.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد با تأکید بر این که اخلاص دارای مراتبی بوده و هرگونه اخلاصی از هر فردی بر نمی آید، بیان داشت: برخی مُخلِص و برخی مُخلَص هستند. فرد مُخلِص سعی می‎کند تمام اعمالش برای رضای خدا باشد.

وی ادامه داد: مُخلَص پس از دستیابی به مرتبه مُخلِصی به اخلاص می رسد. یعنی انسان مُخلَص، مُخلِص نیز است. شیطان نیز می گوید به مُخلِصین دست نمی یابد. چون وجود چنین افرادی شفاف و زلال شده که در آن رذائل راه پیدا نمی کند.

استاد اخلاق حوزه علمیه تهران، ریا را متضاد اخلاص عنوان کرد و یادآور شد: ریا نیز به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می شود. اگر ریا برای گرفتن مزد از غیر الهی باشد، منفی بوده و حرام است که نوعی از شرک خفیف به شمار می آید. ولی ریا اگر برای تشویق دیگران به کار خیر و تأثیرگذاری باشد، مشکلی ندارد.

وی افزود: مگر می شود فرد اخلاص نداشته باشد، ولی اخلاقی باشد! عدم اخلاص آفت علم و عمل است. اگر اخلاص نباشد هرگونه رذیلتی می تواند به سوی فرد بیاید. اگر وجود فرد با اخلاص شفاف نباشد، نمی تواند با خدا و قرآن تماس باطنی، محتوایی و معنایی داشته باشد.

حجت‎الاسلام والمسلمین رشاد، عبد را مُخلِص خدا و مُخلَص را اختصاص یافته به خدا بیان کرد و گفت: فرد مُخلَص به کسی گفته می شود که در اختیار خدا باشد و خدا شؤونات او را تدبیر کند. چنین فردی در قلمرو الهی وارد شده و شیطان به او دسترسی ندارد. مُخلَص در معرض دشمنی مانند شیطان نیست.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طلبگی واقعی را حرکت در مسیر سیر و سلوک الهی عنوان کرد و تصریح کرد: تفاوت اصلی حوزه با سایر نظام های آموزشی در این است که در دیگر نظام های آموزشی مانند دانشگاه احدی به زبان نمی آورد که دانشجویان باید تزکیه شوند.

وی بیان داشت: در دانشگاه استادان به تزکیه شاگرد اهتمام ندارند. حتی مدیران و مسؤولان دانشگاه و وزارت علوم نیز چنین تلقی ندارند که دانشجویان تزکیه شوند. چون هم و غمشان کسب دانش است و در گواهی علمی که به افراد می دهند چنین موضوعی مورد نظر است. در استخدام افراد نیز کسی درباره تزکیه نمی پرسد. اقتضایشان این گونه است.

استاد اخلاق حوزه علمیه تهران، تأکید کرد: ولی در حوزه قبل، حین و بعد از تحصیل طلبه باید کسب معرفت داشته باشد. در حوزه کسب اخلاص مقدم بر تحصیل است. چون ماهیت نظام آموزشی حوزه یک فرآیند سیر و سلوک است. اگر این گونه نباشد فرد یا از طلبگی بیرون می رود و یا اگر در طلبگی بماند فقط دانش کسب می کند و با کسی که در دانشگاه تحصیل می کند، یا فردی که مؤمن نیست ولی درس دین خوانده تفاوتی نخواهد داشت.

وی افزود: فردی مانند جرج جرداق هر چند کتابی درباره امام علی(ع) نوشت. عمری درباره حضرت(ع) پژوهش کرد و ایشان را عدالت جو، حق طلب و الگویی برای تمام بشریت معرفی کرد ولی هیچ گاه شیعه امام علی(ع) نشد. به لحاظ معرفتی عاشق علی(ع) بود ولی مسلمان و شیعه نشد چون به گفته‎های حضرت امیر(ع) عمل نکرد.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد یادآور شد: بنده در دیداری که با آقای جرج جرداق داشتم به او گفتم از نظر ما عقل یک حجت است ولی او می گفت عقل با ایمان هیچ رابطه‎ی ندارد. آقای جرداق در التزام درونی به سخنان امام علی(ع) خوب بود ولی در التزام بیرونی عمل نکرد.

وی خاطرنشان کرد: طلبه اگر می خواهد طلبه بار بیاید باید نخست اخلاص داشته باشد. طلبه غیر مُخلِص اگر بعدها مدیر، عالم، مدرس و صاحب موقعیت شود بسیار خطرناک می شود و به هر میزان به علمش افزوده شود خطرش بیشتر می شود.

استاد اخلاق حوزه علمیه تهران، با بیان این که حوزه باید برنامه ریزی کند طلبه پیش از هر کاری اخلاص کسب کند، گفت: اگر این مسیر طی نشود نمی توان وارد منزل دیگر شد. اگر اخلاص را در اول طلبگی کسب نکنیم به احتمال قوی بعدها نیز نمی توانیم کسب کنیم.

وی ادامه داد: طلبه اگر با اخلاص علوم دینی مانند صرف و نحو را بیاموزد، در حقیقت در حال خواندن قرآن است. در این صورت است که فضای کلاس معنوی و قدسی می شود. چنین جلسه درسی دارای ثواب است ولی اگر اخلاص نباشد نه تنها ثوابی کسب نمی شود بلکه می تواند جلسه درس شرک آلود باشد.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد مرحله پس از کسب علم را عمل به آن دانست و بیان داشت: قرار نیست طلبه دایره المعارف باشد. باید علومی که فرا می گیرد را در قدم نخست عمل کند، سپس به دیگران تعلیم دهد./993/پ201/ج