طلبه‌ای که سمت اجرایی دارد، مناسب امامت مسجد نیست

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام مختار نوبختی از امامان جماعت تهران در مسجد پر مخاطب جابری(شرق تهران) است؛ مسجدی که در گذشته، فضایی به اندازه یک اتاق کوچک در اختیار داشت و نمازخانه محقری در شرق تهران به شمار می‌رفت، اما از ابتدای دهه ۸۰ با تملک املاک اطراف، گسترش فضای مسجد و نوسازی بنای آن، مسجدی که نماز جماعت در آن کم‌تر برقرار می‌شد، حالا به یکی از مساجد پرجمعیت و پرمخاطب تبدیل شده و علاوه بر شبستان، کتابخانه‌ای بزرگ و جمعیت فرهنگی فعالی دارد.

علاوه بر این‌ها، دعوت از سخنرانان مطرح و روشنگر، برگزاری جلسات تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه و تبیین خط انقلاب در بحران‌های سیاسی، موجب شده تا این مسجد به یکی از پایگاه‌های پرمخاطب دینی تبدیل شود.

با حجت‌الاسلام نوبختی که نزدیک دو دهه امامت جماعت این مسجد را بر عهده دارد، درباره مسجد و کارکردهایش صحبت کردیم که می‌خوانید:

مسجد در دوران معاصر چه کارکردی باید داشته باشد؟

مسجد پایگاهی است که کارکرد‌های متفاوتی در دوران‌های مختلف بر عهده‌اش بوده است. محور فعالیت‌های مسجد در درجه اول عبادت است. یکی از مصادیقش هم نماز است، که خود آن نماز‌ها و تکبیر‌ها خود آن‌ها فریادی است بر علیه خیلی از مطالب. یعنی خود آن عبادت خیلی از مطالب را پوشش می‌دهد. اگر نماز به معنای واقعی‌اش برگزار شود، این خودش مسایل اجتماعی و سیاسی و روحی و روانی مردم را حل می‌کند و بسیار اثرگذار است. وقتی که مردم وارد مسجد می‌شوند، فضای مسجد به آن‌ها آرامش می‌دهد و از نظر روحی متعادلشان می‌کند.

طلبه‌ای که سمت اجرایی دارد، مناسب امامت جماعت نیست

من فکر می‌کنم مسجدی‌ها نسبت به دیگر اقشار جامعه در دادگستری کمتر پرونده دارند. در مسایل اجتماعی نیز نقش مهمی دارد. البته محور عبادت است، ولی در کنار عبادت خیلی از مسایل هم می‌تواند انجام شود. از جمله رسیدگی به فقرا و مستمندان، مشاوره که مومنین می‌توانند از طریق مشورت با یکدیگر تا یک شعاعی مشکلات‌شان را حل بکنند. مسجد پایگاه مهمی است که خدا آن را مهندسی کرده است. یک موقع ما چیزی را طراحی می‌کنیم. ممکن است خیلی هم برای آن هزینه کنیم، اما آن نتیجه مطلوب را به دست نیاوریم. مثل حزب‌های سیاسی و سازمان‌های مردم‌نهاد که مردم خود درست می‌کنند، البته آن‌ها هم در جای خود خوب است، اما یک بعدی هستند. آن‌ها نمی‌توانند آن طور که مردم با شوق و رغبت در مسجد حضور پیدا می‌کنند، تجمع ایجاد کنند. در احزاب و نهاد‌هایی که ساخته دسته مردم است، می‌بینیم که همیشگی نیست، یک موجی می‌آید و می‌رود. اما مسجد از همان صدر اسلام که بنیانش را رسول الله گذاشت تا امروز کارکردش ضعیف و کمرنگ نشده است. روز به روز رو به رشد و رو به ازدیاد است. در مسجد مردم خودشان هزینه‌ها را تقبل می‌کنند. مساجد می‌توانند یک شبکه بزرگی از مومنین و موحدین باشند در سطح کشور و در جهان برای پیشبرد خیلی از آرمان‌ها.

در زمان فعلی نیز در جنگ فرهنگی هستیم و هجمه‌های فرهنگی بسیار زیاد است. مساجد می‌توانند نقش بسیار مهمی در این دوران داشته باشند؛ به شرطی که ما به مساجد برسیم. به شرطی که امام جماعت تمام وقت باشد. اینطور نباشد که امام جماعت در جا‌های دیگر کار‌های اجرایی داشته باشد، با عجله بیاید مسجد، نمازی بخواند و زود برود. امام جماعت باید تمام وقت باشد و یا بیشتر وقت خود را صرف مسجد کند. اگر هم کاری دارد، در راستای مسجد باشد. مثل تدریس و تالیف و فعالیت‌های دینی و علمی.

انتخاب امامان جماعت با همین دقتی که شما می‌گویید اتفاق افتاده یا خیر؟

در این چند سال ائمه جماعت و سازمان رسیدگی به امور مساجد، کار‌هایی را انجام داده‌اند، اما فی الواقع امام جماعتی خود یک تخصص است. یعنی ائمه جماعت باید دوره‌هایی را ببیند که بداند در زمینه‌های مختلف چه کند. بداند که با روشنفکر چطور برخورد کند، یا اینکه بداند جوان‌های الان چه روحیاتی دارند و چه آسیب‌هایی آن‌ها را تهدید می‌کند. امام جماعت در درجه اول باید آسیب‌ها را بشناسد و بتواند با آن‌ها برخورد کند. باید با مدارس حتما در ارتباط باشد.

وظیفه مسجد نسبت به جوانان چیست و برای آن‌ها چه برنامه‌ای دارد؟

امام جماعت مدیر مسجد است. اما یک مدیر نمی‌تواند همه کار‌ها را خود به تنهایی انجام دهد و خیلی از جا‌ها باید دستیارانی داشته باشد. خب احتمال دارد ائمه جماعت مثلا فاصله سنی با جوان‌ها و نوجوان‌ها داشته باشند، یا مشغله‌هایی در مسجد داشته باشند که مانع از آن باشد که با جوان‌ها ارتباط مستقیم برقرار کنند. ائمه جماعات باید افرادی بعد از خودشان داشته باشند. مثلا می‌تواند بسیج باشد که حلقه‌هایی به نام حلقه‌های صالحین در مساجد تشکیل داده‌اند. در این طرح‌ها امام جماعت می‌تواند حضور داشته باشد. آن‌ها هم باید طرح کلی را با امام جماعت هماهنگ کنند و او را ناظر قرار دهند، اما خب کار‌های اجرایی، ارتباط با نوجوانان و جمع کردن آن‌ها با جوان‌تر‌ها باشد. این‌ها باید دست به دست هم بدهند و متحد شوند. مخصوصا نهاد‌هایی که داعیه‌دار هستند. اگر در مسجد همه ید واحد باشند، جوانانی هم که از بیرون می‌بینند، جذب مسجد می‌شوند. اما گاهی اوقات به نوجوانی توصیه می‌کنیم به مسجد برود، فردایش می‌گوید شب اولی که به مسجد رفتم، باهم دعوا می‌کردند.

شما به عنوان یک امام جماعت چه توقعی از مرکز رسیدگی به امور مساجد دارید؟

مساجد، محله با محله فرق می‌کنند. در یک محله اقوام و اشخاصی هستند که متعلق به یک شهرستان هستند و طرز تفکر و منش خاص خود را دارند و ممکن است با محله دیگر کاملا متفاوت باشد. نمی‌شود یک نسخه برای همه محله‌ها پیچید. برخی اوقات تصمیم‌ها اینچنینی است. مسؤولین مرکز رسیدگی به امور مساجد باید دقت کنند که زمینه‌های مساجد را مورد توجه قرار بدهند و برای همه مساجد نسخه یکسان نپیچند.

مساله دیگر حمایت از خود ائمه جماعت است. حمایت فقط نباید مادی باشد. یک موقعی امام جماعتی در یک محله‌ای خوب کار می‌کند. یک نفر باید بیاید در حضور نمازگزاران از او تقدیر و تشکر کند. اگر متولی حرمت امام جماعت را داشت، مردم هم به تبع او می‌دانند که جایگاه امام جماعت باید حفظ شود و احترام قائل خواهند شد. مثلا اگر اختلافی هست، باید بگذارند خود امام جماعت حل بکند./804/د103/ب1