خصایص اهل اعراف براساس آیات قرآن کریم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید احمد فقیهی، استاد حوزه علمیه قم در شبستان نجمه خاتون(س) حرم حضرت معصومه(س) با اشاره به آیه 45 سوره اعراف«الَّذينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ کافِرُونَ» که برای ظالمان سه ویژگی را ذکر می کند، گفت: براساس این آیه اولین ویژگی ظالمان این است که نه تنها خود گمراه هستند بلکه دیگران را نیز از راه حق برگردانده و گمراه می کنند.
وی افزود: دومین خصلت ظالمان این است که راه حق را یک طرفه نشان داده و چون را حق را کج و یکطرفه نشان می دهند مردم هر چه در این مسیر تندتر حرکت کنند تا به مقصد برسند باز به مقصد نرسیده و گمراه می شوند.
استاد حوزه علیمه قم تصریح کرد: علت اینکه ظالمان به این شکل هستند این است که به روز آخرت و معاد ایمان ندارند.
حجت الاسلام والمسلمین فقیهی با تأکید بر اینکه کار غاصبان ولایت نیز مصداق همین آیه است، ادامه داد: آنها نه تنها خود گمراه بودند بلکه با کج نشان دادن راه حق زمینه گمراهی و انحراف عمومی را تا روز قیامت در میان مردم فراهم کردند.
وی افزود: در ادامه این آیات خداوند ویژگی ها اهل اعراف و خصایص آنها را نشان می دهد و در آیه46 می فرماید«وَ بَيْنَهُما حِجابٌ وَ عَلَي الْأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسيماهُمْ وَ نادَوْا أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلامٌ عَلَيْکُمْ لَمْ يَدْخُلُوها وَ هُمْ يَطْمَعُونَ» یعنی و میان آن دو گروه (بهشتیان و دوزخیان) حجاب و حایلی است و بر کنگره های آن حجاب مردانی هستند ( از معصومین و اولیاء حق ) که هر گروهی را به سیمایشان می شناسن ، و آنان به اهل بهشت ندا می دهند که سلام بر شما بهشتیانی که هنوز وارد آن نشده اند و امید آن را دارند.
وی افزود: نخسیتن ویژگی اعراف این است که میان کافران و مؤمنان حجاب است برخلاف دنیا که میان کافر و مؤمن حجابی نیست و نمی توان مؤمن را از کافر تشخیص داد.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به تفسیر علامه طباطبایی از اعراف ادامه داد: در واژه اعراف معنای علو و بلندی وجود دارد و بیان شده که اهل اعراف مشرف بر جمیع مردم اعم از بهشتیان و دوزخیان هستند و هر دو دسته را می بینند و ایشان هر دو گروه را از سیما و اعلام ظاهریشان می شناسند و مردمی که بر فراز اعراف هستند، متمایز از بهشتیان و دوزخیان بوده ویژگی های خاصی دارند.
وی افزود: در مورد اهل اعراف سه احتمال وجود دارد، اول اینکه انسان نباشند و از دو طائفه جن یا ملک باشند که این احتمال مردود است،چون اولا با لفظ(رجال) به آنها اشاره شده و این لفظ مختص به انسان است و ثانیا آوردن لفظ رجال به صورت نکره به حسب عرف دلالت بر احترام و ارجمندی شأن اشخاصی که از آن منظور هستند دارد و احتمال دوم اینکه مراد از آنها مستضعفینی باشند که حجت بر آنها تمام نشده و این احتمال نیز مردود است؛ چون مستضعف غالبا شامل زنان و کودکان و یا مردان دیوانه و کم عقل می شود و هرگز عبارت (رجال یعرفون) درباره آنها بکار نمی رود و قرآن آنها را با منزلتی رفیع توصیف نمی کند.
حجت الاسلام والمسلمین فقیهی اظهار کرد: احتمال سوم این است که این ها از افرادی باشند که تعداد اعمال حسنه و سیئه آنها با هم برابر است و بر همین اساس نه لیاقت بهشت را دارند و نه جهنم شایستگی آنها را دارد، ولی این احتمال نیز مردود است؛ زیرا چنانچه گفتیم از سیاق استفاده می شود که اینها افرادی با منزلتی رفیع هستند، بطوری که سلام آنها به اهل بهشت موجب ایمنی آنان می شود و به فرمان آنها وارد بهشت می شوند.
وی افزود: اصحاب اعراف از اهل سستی در دین و اهل فترت نیستند بلکه آنچه محرز است و از آیات استفاده می شود این است که این ها افرادی دارای فضل و شرف و دارای ایمان و کمالات هستند و اغلب از مردان هستند و اگر فرض شود که زنانی نیز در بینشان باشند از باب تغلیب (غلبه دادن) لفظ رجال شامل آنان نیز می شود؛ بنابراین آنها دارای منزلت و مقامی هستند که از آنجا بر جمیع مردم اشراف دارند و هر انسانی را از سیمای مخصوص او می شناسند و به خصوصیات نفسانی آنان احاطه دارند و تفاصیل اعمال آنها را می دانند و این وجه مشخصه بیانگر منزلت رفیع آنها است و نیز ایشان دارای آن چنان مرتبه عالی هستند که به اهل بهشت سلام می دهند و این سلام موجب امنیت آنان می شود.
استاد حوزه علمهی قم تصریح کرد: اهل اعراف در تکلم به حق مجازند و می توانند شهادت دهند و شفاعت کنند، امر کرده و حکم کنند و دعایشان مستجاب است و اهل آتش را سرکوب می کنند و بعضی معتقد هستند که اهل اعراف انبیاء یا شهداء و یا علماء و فقهاء و یا حکما و عارفان به حقند که مقامشان فوق دو گروه بهشتی و دوزخی است و مسلط بر آنان هستند و این قول معتبرترین اقوال در مورد رجال اعراف است در هر صورت این رجال، انسان های بهشتی را قبل از ورود به بهشت ندا می دهند و به آنها سلام می کنند که این سلام موجب ایمنی آنها از هر مکروهی می شود و دو جمله (لم یدخلوها و هم یطمعون) هر دو (حال) برای اصحاب جنت است، یعنی اهل بهشت قبل از دخول در بهشت و در حالی که اشتیاق دارند هر چه زودتر به بهشت وارد شوند مورد خطاب رجال اعراف قرار می گیرند و این قول که آنها را وصف رجال اعراف بدانیم سخن بسیار بعید و سخیفی است./968/پ۲۰۲/ی