پیوستگی و وابستگی افراد جامعه، عامل اصلی شکل گیری و بقای نظام اسلامی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد ارسطا، مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم، امروز در نشست تخصصی «برآستان کرامت» که با موضوع «آثار و برکات علمی حضور امام رضا(ع) در ایران» در محل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، گفت: امت پیامبر اکرم(ص) در تمام امور زندگی باید حد اعتدال را رعایت کنند.

وی با اشاره به این که امت پیامبر اسلام(ع)، مادامی که الفت و همسبتگی میان آن ها باشد، بر خیر و سعادت حرکت می‌کنند، ابراز کرد: پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند:« لاَ یزال امتی بِخیر مَا تحابوا و تهادوا وَ اجتنبوا الحَرام و اوقروا الضیوف وَ اقامُوا الصلوة وَ آتوا الزکوة فاذا لَم یَفعلوا ذلک ابتلوا بِالقحط وَ السِنین، امت من همواره در خیر هستند تا آنگاه که با یکدیگر دوستی کنند و از حرام دوری نمایند، و به مهمانی یکدیگر بروند، نماز را برپا دارند و زکاة خود را ادا نمایند، اگر این ها را انجام ندهند گرفتار قحطی و گرسنگی خواهند شد ».

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: زمانی که نزد بزرگان می رویم و سفارش و نصیحتی از آن ها می شنویم، سعی می کنیم آن را سر لوحه کار خود قرار دهیم و هر چه آن بزرگ، بزرگوارتر و عالم تر باشد، سفارش و نصایح او را با دقت بیش تر گوش می کنیم؛ سفارش و نصایح رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال نیز که خطوط مشی کلی را بیان می کنند، مصداق این مسأله است.

امت پیامبر اسلام از افراط و تفریط به دور هستند

استاد حوزه علمیه قم افزود: ائمه معصومین در رأس تمام بزرگان هستند و نبی مکرم اسلام(ص) در رأس ائمه معصومین(ع) قرار دارند، امت پیامبر اسلام(ص) اگر می خواهند از افراط و تفریط دور باشند باید شش ویژگی را در خود حفظ کنند؛ نسبت به هم مودت بورزند و همدیگر را دوست داشته باشند، امانت را ادا کنند، از حرام اجتناب کنند، مهمانی را گرامی بدارند، نماز به پا دارند و زکات بپردازند.

حجت الاسلام و المسلمین ارسطا با طرح این پرسش که آیا مودت ورزیدن افراد جامعه و گرامی داشتن مهمان جز امور مستحبی است یا امری است واجب، تصریح کرد: نوعا پاسخی که داده می شود، این است که جز امور مستحبی هستند، اما این که چرا پیامبر اسلام(ص) این دو امر مستحبی را میان دو امر واجب بیان فرموند، به این علت است که ما شریعت اسلام را از ائمه معصومین(ع) فرا می گیریم و ایشان می خواهند اهمیت این دو امر را بفهمانند و واجب اجتماعی را بیان فرمایند.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با خاطر نشان کردن این که این دو امر مستحبی، جز واجبات اجتماعی هستند، به تبیین و تعریف واجب اجتماعی اشاره کرد و افزود: واجبات اجتماعی، تکلیفی است که متوجه جامعه اسلامی است و این تکلیف مانند واجب کفایی است، اما باید به این مهم توجه کرد که تمام واجبات کفایی ازسنخ واجبات اجتماعی نیستند.

وی ابراز کرد: میزان و حد و اندازه تحقق واجب اجتماعی به اندازه ای است که هر گاه آن میزان در جامعه اسلامی محقق شود، عرفا گفته شود که جامعه دارای آن ویژگی است؛ از این رو لازمه تحقق صفت گرامی داشتن مهمان، به این نیست که تک تک افراد جامعه اهل احترام و گرامی داشتن مهمان باشند؛ بلکه همین اندازه که تعداد افراد قابل توجهی در این جامعه اهل گرامی داشتن مهمان باشند و گفته شود این صفت در جامعه موجود است، کفایت می کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: در واجب اجتماعی، تکلیف متوحه تمام آحاد مسلمین به این معنا که تک تک جامعه مسلمان را در بربگیرد نیست و تکلیف متوجه جامعه اسلامی است. احترام گذاشتن در جامعه اسلامی آنچنان باید رواج داشته باشد که وقتی کسی به این جامعه اسلامی نگاه می کند عرفا بگوید، اصل تکریم و احترام گذاشتن در جامعه محقق می شود.

ائمه اطهار(ع) سیاست کلان را به جامعه نشان می دادند
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که واجب اجتماعی برای محقق شدن، نیاز به مدیریت اجتماعی دارد، اظهار کرد: واجبات اجتماعی برای تحقق خود نیاز به مدیریت اجتماعی دارند، مدیری که ناظر به اوضاع اجتماعی باشد و وضعیت جامعه را در هر زمان رصد می کند و می بیند چه نقصانی در جامعه وجود دارد و در جهت برطرف کردن آن اقدامات مناسب را انجام می دهد.

حجت الاسلام و المسلمین ارسطا در ادامه با اشاره به این که مدیریت اجتماعی، یعنی تدوین سیاست کلان جامعه و مشخص کردن راهکارهایی برای رسیدن به سیاست کلان جامعه اسلامی، تصریح کرد: واجب اجتماعی در قالب سیاست کلان، تبیین می شود، در بسیاری از روایات وقتی دقت می کنیم مواجه می شویم با این مهم که معصومین(ع) سیاست کلان را به جامعه نشان می دهند.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ابراز کرد: جامعه اسلامی برای این که محقق شود و شکل گیرد به پیوندی که افراد جامعه را به یکدیگر متصل می کند، نیاز دارد؛ از این رو ملت واحد وقتی تحقق پیدا می کند که احساس تعلق و وابستگی بین افراد جامعه شکل گیرد و اگر این احساس همبستگی نباشد، آن جامعه فرو می پاشد.

وی با بیان این که پیوستگی و وابستگی افراد جامعه، عامل اصلی شکل گیری و بقای یک جامعه است، افزود: اگر این احساس وابستگی از هم بگسلد، جامعه فرو می پاشد و نتیجه این تجزیه، مسلط شدن غیر مسلمانان بر مسلمانان است.

حجت الاسلام و المسلمین ارسطا با اشاره به این که اگر واجب اجتماعی ترک شود، افراد مسؤول هستند، ابراز کرد: واجب اجتماعی تکلیفی است که هم متوجه آحاد مردم است به اندازه ای که عرفا گفته شود، آن واجب در جامعه محقق شده است و هم متوجه مدیران است.

خداوند متعال، بین مسلمانان الفت ایجاد می کند
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به این که خداوند متعال، بین قلوب مسلمانان، الفت ایجاد می کند، ابراز کرد: خداوند در قرآن کریم، خطاب به پیامبر اسلام(ص) می فرماید:« وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً مَّا أَلَّفَتْ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَـکِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ، و دل‏هایشان را الفت داد، که اگر تو دارایى زمین را یکجا هزینه مى‏کردى نمى‏توانستى دل‏هایشان را الفت دهى، و این خدا بود که میان آنان الفت انداخت، [و] او شکست‏ناپذیر حکیم است.».

استاد حوزه علمیه قم اظهار کرد: یکی از راهکارهایی که برای ایجاد به هم پیوستگی اجتماعی در میان مسلمانان باید مورد استفاده قرار گیرد، آن است که جامعه اسلامی به اندازه ای دارای صفت احترام گذاشتن مهمان باشد که عرفا گفته شود، اهل احترام گذاشتن مهمان هستند؛ از این رو است که محبت ورزیدن تنها با ادعای زبانی شکل نمی گیرد و ائمه اطهار(ع) راهکار ارائه می دهند که یکی از راهکارهای اجرایی شدن آن، گرامی داشتن مهمان است.

حجت الاسلام و المسلمین ارسطا با اشاره به آیه «وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا، و بدین گونه شما را امتى میانه قرار دادیم.»، اظهار کرد: ائمه اطهار(ع) باید در رأس جامعه باشند تا جامعه را اعتدال بخشند، ائمه معصومین(ع) با این وظیفه یک مدیریت کلان اجتماعی در هر زمان اعمال می کنند تا تشخیص دهند چه ویژگی و چه صفتی در جامعه کمرنگ شده تا اعتدال در آن رعایت شود.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم به سیره امام رضا(ع) اشاره و ابراز کرد: امام رضا(ع) با غلامان خود بر سر یک سفره می نشستند و غذا می خوردند و با این عمل خود با امتیاز طلبی مبارزه می کردند و مردم را متوجه می کردند که یکی از انحرافات جامعه اجتماعی امتیاز پیدا کردن گروه هایی از مردم بر گروه های دیگر است و این معضل که در جامعه امروز به رانت خواری معروف است، سبب فروپاشی جامعه می شود.

عضو هیأت علمی انشگاه تهران به وظایف منتظران اشاره کرد و گفت: همان گونه که فرد منتظر باید، منتظر تشکیل جامعه مهدوی باشد، جامعه دینی نیز باید منتظر این امر باشد و انتظار لوازم و آثاری دارد که باید در جامعه مهدوی محقق شود، که یکی از لوازم آن توجه به امام معصوم(ع) و حرکت کردن در جهت ویژگی هایی که جامعه برای یاری کردن امام نیاز دارد.

استاد حوزه علمیه قم اظهار کرد: متأسفانه دعاهای ما نشانه انتظار ندارد و فقط حاجت و درخواست های شخصی ما است؛ از این رو باید جامعه دینی اصلاح شود./1309/پ201/ح