حسد و راه‌های درمان آن
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «حسد و راه‌های درمان آن» پژوهشی از «زهرا سادات ناجی اصفهانی» به بررسی راه‌های پیشگیری و علل و آثار و راه‌های درمان حسد از دیدگاه آیات و روایات اهتمام ورزیده است.
بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:
چکیده:
خدا انسان را آفرید تا به کمالات و درجات معنوی هر چه بالاتر برسد. او را جانشین خود در روی زمین قرار داد. خود دارای همه کمالات به حد بی نهایت می‌باشد. دوست دارد مخلوقش هم آن کمالات را کسب کرده و تجلی ذات حق باشد. در مسیر کسب کمالات، موانعی می‌باشد، که از جمله موانع، بیماری‌های روح می‌باشند و یکی از این بیماری‌ها حسادت است. حسد به معنای خواستن و از بین رفتن نعمت دیگران است. میل درونی انسان به اینکه چرا دیگری نعمتی را داشته باشد ولی من نداشته باشم منتهی می‌شود به خواستار بودن از بین رفتن و زوال نعمت که در دست هر کسی غیر از خودش است. در متون اسلامی از جمله عوامل حسد نقص و نارسایی تربیت، ضعف ایمان، ضعف فکری، عدم معرفت به خود و خدای خود، ترس از بازماندن از مقصود و مطلوب خود و... را مطرح کرده‌اند و روش درمان این صفت رذیله نیز بیان شده است؛ که از جمله امید به فضل الهی، آگاهی از عواقب شوم حسد، تغییر دیدگاه، توبه، بی اعتنایی و ....می‌باشد.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
شاهدیم که «حسد» افزون بر این که به روح و جسم فرد آسیب می‌رساند، بسیاری از رابطهها را دچار مشکل می‌سازد و اختلافات و ضررهای جسمی و روحی را در زندگی انسان به وجود می‌آورد. جامعه امروزه رو به مادیت گراییده و عده‌ای را دچار حسادت کرده و بعضی هم محسود واقع می‌شوند. بیماری حسادت برای فرد حسود و به دنبال آن خانواده و جامعه مشکل آفرین بوده است. در روایات گهربار معصومین علیهم السلام آمده همان گونه که آتش هیزم را می‌سوزاند، حسد هم جسم را ذوب می‌کند و نیز ریشه کفر و الحاد شمرده شده است. بُعد روحی انسان هم چون جسم او دچار بیماری می‌شود ولی بیماری‌های روحی، خود را دیرتر بروز می‌دهند و تشخیص و درمان آن‌ها مراحل پیچیده‌تر می‌طلبد. پس ضرورت ایجاب می‌کند به معرفی حسد و درمان آن پرداخته شود.
اهداف و فواید تحقیق:
در این تحقیق سعی شده راه‌های پیشگیری و علل و آثار و راه‌های درمان حسد شناسانده شود تا سلامت روح حفظ شود و اگر کسانی مبتلا به این بیماری شده‌اند هر چه زودتر به درمان پرداخته و موفق به بازیافتن صحت روح خود شوند.
عوامل ایجاد حسد:
1ـ نقص و نارسایی تربیت:
یکی از عوامل پیدایش حسد، نقص و نارسایی تربیت در محیط خانواده، مدرسه، جامعه و محیط کار و ... است. والدینی که بدون توجه، یکی از فرزندان را بیش از دیگری مورد مهر و نوازش قرار می‌دهند و دیگری را از عواطف خود محروم می‌سازند، سبب می‌شوند که در دل او عقده‌ای به وجود آمده و روح او را عاصی سازند.
2ـ ضعف ایمان:
ضعف ایمان اساسی ترین عامل رشد دهنده نه تنها حسد بلکه همه صفات رذیله دیگر است. با مطالعه و بررسی به دست می‌آید که ریشه حسادت از کوردلی و انکار فضل و لطف خداوند سرچشمه می‌گیرد و اگر کسی به اندازه کافی بینش و درک داشته باشد به این حقیقت ایمان خواهد آورد که ظرفیت‌های روحی افراد مختلف است.
3ـ ضعف فکری:
ضعف فکری در بزرگ‌سالی به سمت خدای تعالی و نظام عالم جهت می‌یابد به این نحو که نمی‌داند و یا فراموش کرده سفره فضل الهی وسیع و رحمتش فراگیر و بی انتها و تمام نشدنی است. پس به خدا سوءظن پیدا می‌کند و او را عادل ندانسته نعمتش را محدود می‌نگرد و طبق روایات به انکار فضل الهی پرداخته و به سوی کفر قدم برمی دارد.
4ـ عدم معرفت به خود و خدای خود:
شخصی دچار حسد می‌شود که نادان و کوتاه فکر است. نمی‌داند خدا چه مقام و توانایی‌هایی به او عطا نموده است و چه جایگاهی نزد خدا و دیگران دارد.
5ـ ترس از بازماندن از مقصود و مطلوب خود:
این مخصوص دو نفر است که هر دو یک چیز را بخواهند. پس هر یک از آن دو در رسیدن به مقصود به دیگری حسد می‌ورزد. از این جهت که فقط آن را برای خود می‌خواهد مثل حسد شاگردان به یکدیگر در مورد یک استاد برای جلب توجه او.
6ـ محیط کوچک:
قرار گرفتن در محیط کوچک باعث ایجاد حسد بین افراد آن محیط می‌شود مانند ظرف آبی که چندین تشنه از آن استفاده می‌کنند چنان چه یک تشنه سیراب شود، برای دیگران چیزی نخواهد ماند و ناراحتی آنان را به دنبال خواهد داشت.
نشانه‌ها و ویژگی‌های حسود:
1ـ قضاوت ناصحیح:
قضاوت حسود بر اساس هوس‌های دل خود و اندیشه‌های متکبرانه‌اش می‌باشد و در این اندیشه به سر می‌برد که همیشه نتیجه قضاوتش به نفع او باشد.
2ـ نفاق:
حسود، دشمن در لباس دوست است. حسود، محسود خود را به طور غافلگیرانه مورد ضرر و زیان و دشمنی قرار می‌دهد.
4ـ نگاه زهرآلود:
حسود ممکن است از راه چشم و نگاه کردن به محسود خود ضرر و زیان و صدمه برساند.
5ـ توقع زیاد:
حسود از همه متوقع است و از هر کسی انتظار دارد به نحوی خدمتش کند.
نتیجه گیری:
حسد یعنی میل انسان به از بین رفتن نعمت‌های دیگران که خود دارا نیست. حسود اندوه و رنج دائمی احساس می‌کند، بی جا عصبانی می‌شود و توفیق توبه پیدا نمی‌کند و از نعمت‌های الهی غافل می‌شود و عبادتش پذیرفته نمی‌شود و اعمال نیکش حبط می‌شود. از منظر آیات و روایات حسادت، فعلی حرام است؛ و از راه‌های درمان علمی حسد ایمان به فضل خدا داشتن، آگاهی از عواقب شوم حسد می‌باشد.
شایان ذکر است، پایان‌نامه «حسد و راه‌های درمان آن» پژوهش پایانی «زهرا سادات ناجی اصفهانی»، برای اخذ مدرک سطح 2 مدرسه علمیه معصومیه (س) قم است که در سال 1388 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «خانم شریفی» و استاد مشاور آن «آقای رفیعی» است. /9193/پ202/ی