آیت الله جوادی آملی:
انسان باید با استغفار خود را معطر کند/ تا از درون خود با خبر نباشیم راهی برای اصلاح اخلاق نداریم
خبرگزاری رسا ـ حضرت آیت الله جوادی آملی با تاکید بر اینکه اخلاق منحصر به حوزه و دانشگاه نیست و انسان باید با استغفار خود را معطر کند تاکید کرد: تا سری به درون نزنیم و ندانیم مسؤول علم و عمل کدام است راه به جایی نخواهیم برد، البته ممکن است موعظه و سخنرانی کنیم، اما عالمانه و محققانه نخواهد بود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی، روز پنج شنبه در درس اخلاق هفتگی خود که با حضور طلاب، دانشجویان و اساتید برگزار شد، با تبریک اعیاد ماه ذی الحجه به حاضران به تفسیر کلام 240 کتاب شریف نهج البلاغه و تبیین نکات اخلاقی پرداخت.
وی ابراز داشت: در مسائل اخلاقی خدا یک سلسله سرمایه هایی را به ما به عنوان «فَأَلهَمَها فُجُورَها و تقویها» داده است و این گزایش و گریز را هم در وجود ما قرار داد که چه چیز خوب و چه چیز بد است.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم بیان داشت: معنای آیه فوق این نیست که خدا به ما فهماند که عدل، صدق، حق خوب است و کذب و ظلم بد، بلکه معنای آن این است که خدای سبحان طوری ما را آفرید که فطرتا به سمت صلح و عدل گرایش داریم و همچنین فطرتا از ظلم و ستم گریزانیم.
حضرت آیت الله جوادی آملی گفت: ذات اقدس اله یک سلسله سرمایه های الهی را که ادراک بدیهیات است به ما داد تا به وسیله آن مباحث نظری را درک و کسب کنیم، در مسائل اخلاقی نیز یک گرایش هایی را به ما داد که می فهمیم چه چیز حق و چه چیز باطل است، در مباحث علمی نیز به یک سو گرایش داریم و از یک سو نیز گریزانیم.
وی ادامه داد: ما با بدیهیات، مشکل بود و نبود جهان بینی را حل می کنیم، با «فَأَلهَمَها فُجُورَها و تقویها» مشکل اخلاقی را حل می کنیم و تا از درون خود باخبر نباشیم، راهی برای اصلاح اخلاق نداریم.
استاد برجسته سطح عالی حوزه علمیه قم اظهار داشت: باید اعضای درون خود را بشناسیم، سلامت و نقص، کمال و عیب را بشناسیم و بین عیب و نقص هم تمییز قائل شویم و فرق بگذاریم و بعد معالجه کنیم.
وی تاکید کرد: تا سری به درون نزنیم و ندانیم مسؤول علم و عمل کدام است راه به جایی نخواهیم برد، البته ممکن است موعظه و سخنرانی کنیم، اما عالمانه و محققانه نخواهد بود.
مفسر برجسته قرآن کریم با تاکید بر اینکه برای آشنا شدن با درون باید از بیرون کمک بگیریم گفت: انسان ها از نظر اعضا و جوارح بیرونی به چند دسته تقسیم می شوند.
وی گفت: یک سلسله از اعضای بیرونی انسان مسؤول ادراک هستند مثل گوش و چشم، یک سلسله نیز مسؤول تحریک هستند و کار به عهده آنها است.
حضرت آیت الله جوادی آملی تاکید کرد: عده ای از افراد چشم و گوش شان سالم است، اعضا و جوارح شان نیز سالم است، این گروه وقتی مار و عقرب را دیدند و خطری تهدیدشان کرد خود را نجات می دهند، چون هم نیروی ادراک و هم نیروی تحریک شان سالم است.
وی بیان داشت: گروه دیگری هم هستند که قوه ادراک شان سالم است ولی دست و پای شان فلج است، گروه سوم کسانی هستند که مجاری تحریکی شان قوی است، اما کور و کر هستند و نمی بینند، گروه چهارم نیز کسانی هستند که نه مجاری تحریکی و نه قوه ادراک شان سالم است.
حضرت آیت الله جوادی آملی گفت: همین چهار گروه و دسته در جریان روح و نفس نیز هستند، در جریان روح در بدن ما یک سلسله نیروها مسؤول و متولی اندیشه و بخشی نیز متولی انگیزه هستند و این همان است که در عبارت مولی علی(ع) آمده است« العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان» اینها دو قوه جدای از یکدیگر هستند.
وی افزود: ما باید بفهمیم که اخلاق مال کدام قوه است، علم اندیشه می آورد نه انگیزه، آنچه از گناه فرار می کند که علم نیست، بنا بر این اگر از یک عالم بی عمل تعجب کردیم از ما باید تعجب کنند که سؤال غیر محققانه ای کرده ایم، علم که کار نمی کند، عقل عملی کار می کند که بسته است.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم ابراز داشت: در جبهه های درونی وهم و خیال رودروی عقل نظری هستند و مغالطات علمی به وجود می آید، مغالطاتی که در منطق آمده عصاره درگیری وهم و خیال با عقل است.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم با بیان اینکه ما در درون مثل بیرون یک مطلب مقدمی و چهار گروه داریم ابراز داشت: ما در درون اندیشه ای داریم که متولی خاص می خواهد، وقتی که وارد این بحث شدیم می بینیم که چهار گروه هستند، عده ای عالم عامل و عادل هستند، عده ای بخش عملی شان ضعیف است، عده ای نیز دستگاه عملی شان کار می کند، ولی دستگاه نظری شان ضعیف است مثل مقدسان بی درک که هرچه به آنها بگوئید عمل می کنند ولی نمی دانند چه چیز خوب و چه چیز بد است، گروه بعدی نیز جاهل هستند که نه می فهمند و نه عمل می کنند.
حضرت آیت الله جوادی آملی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه برای اصلاح اخلاق ما دو راه بیشتر نداریم بیان داشت: برای اصلاح اخلاق نباید دو روش و عمل را فراموش کرد، اول اینکه در زورآزمایی تسلیم شهوت و غضب نشویم و دوم اینکه حال که دست و پای عقل عملی باز است کوشش کنیم که عقلی عملی را خودکفا کنیم و خود آن همه چیز را بفهمد و نیازی به عقل نظری و حوزه و دانشگاه نداشته باشد، منتهی باید توجه داشت که این فهمیدن با تصور و تصدیق نیست و این عقل عملی که در درون ما است خود آن چشم پیدا می کند و مشاهده می نماید.
وی افزود: اگر ما می توانستیم دست و پای خود را هم اهل کشف و شهود قرار دهیم نیازی به چشم و گوش نداشتیم، دست و پای ما این هنر را ندارد و یا ما آن هنر را نداریم، ما با عقل نظری و علم حصولی حقیقت را مشاهده نمی کنیم بلکه با همان نیروی ما عبد به الرحمن، «فَأَلهَمَها فُجُورَها و تقویها» و دستگاه عقل عملی مشاهده می کنیم.
حضرت آیت الله جوادی آملی در ادامه سخنان خود بیان داشت: اگر این آیینه را شفاف نگه داشتیم و اجازه ندادیم که گرد و غباری روی آن بنشیند، خیلی مهم است و خیلی کارها می کند، اما زمانی که غبار و گرد روی این آیینه نشست این چیزها را نشان نمی دهد.
وی افزود: ما در اخلاق چاره ای نداریم که مواظب این بخش باشیم، این معنایش این نیست که از درس کم بگذاریم و یا رهایش کنیم، درس هم خواندن آن، هم گفتن و هم تعلیم آن عبادت است، اما باید توجه داشت که اطمینانی به این درس و بحث ما نیست چون خیلی از ماها در کهنسالی دچار فراموشی می شویم.
حضرت آیت الله جوادی آملی با اشاره به روایتی تصریح کرد: انسان باید خود را با استغفار معطر کند، گناه لجن و بدبو است.
وی اظهار داشت: اخلاق تنها مخصوص حوزوی و دانشگاهی نیست، اخلاق برای عموم مردم است، ما باید روز به روز گردگیری کنیم و اجازه ندهیم روی عقل نظری مان غبار بنشیند و این مهم کار اخلاق است. /924/پ201/ج
ارسال نظرات