«شرح فرمان» از نشر صهبا

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، «شرح فرمان» از تازه‌های امسال صهبا در عرصۀ نشر است. در این کتاب بیانات مقام معظم رهبری در شرح فرمان امیرالمومنین به جناب مالک اشتر جمع‌آ‌وری شده و همراه با متن نامه به سبک کتاب‌های «تعلیقه‌نویسی» با طرحی نو در کنار هم قرار گرفته است. تعلیقه‌نویسی (حاشیه‌نویسی) به‌معنای نگارش نکات، نظرات و توضیحات در حاشیۀ کتاب‌های دیگر است.

آنچه در نامۀ حضرت، به‌عنوان توصیه امیرالمونین به مالک اشتر آمده، چیزهایی است که امروز هم نو است. بااینکه سازمان‌های حکومتی در آن موقع با سازمان‌های حکومتی امروز بسیار تفاوت دارند. لیکن حضرت چون به کارهای تشکیلاتی نپرداخته‌اند، یعنی نوع توصیه‌ها و دستورهای ایشان سازمانی نیست، محتوایی و جهتی است، اینها در همۀ زمان‌ها یکسان است.

هر سال در ماه مبارک رمضان، هیئت‌دولت دیداری با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دارند که معمولاً با سایر دیدارهای مسئولین متفاوت است و در آن، مباحث فکری و مبنایی و معنوی بر مباحث روز و اجرایی غلبه دارد. این دیدارِ پربرکت، فرصتی است برای نورانی‌شدن و تازه‌شدن و انرژی‌گرفتن برای یک سال خدمت؛ همچنین به‌مثابۀ کلاسی است که در آن مبانی حکومت‌داری اسلامی تدریس می‌شود؛ منبع درسی نیز در دوره‌ای کتاب شریف نهج‌البلاغه بوده است.

نامۀ پنجاه‌و‌سوم نهج‌البلاغه را امیرالمؤمنین برای جناب مالک اشتر نوشته‌اند، زمانی که حکومت مصر را به او سپردند. نامه طولانی است و مقام معظّم رهبری، قسمت‌های لازم‌تر را من‌بابِ نصیحت، برای مسئولان امروزی بازگو کرده و شرح داده‌اند. به تعبیر ایشان، مهم‌ترین کارهای مسئولان در این نامه گنجانده شده و باید آن را با تدبر مطالعه کرد. البته مطالعۀ این نامۀ ارزشمند، فقط برای مسئولین حکومتی لازم نیست، بلکه تمام اعضای جامعۀ اسلامی از مطالعۀ آن بهره‌های فراوان خواهند برد؛ هم از جهت شناخت ملاک‌های مسئول و حاکم اسلامی برای تشخیص مسئولین شایسته از افراد نالایق، هم برای انجام وظایفی که هر فرد به‌تناسب شرایط خود در جامعه برعهده دارد.

در این کتاب بیانات مقام معظّم رهبری در شرح فرمان امیرالمؤمنین به جناب مالک اشتر، جمع‌آوری شده است. از آنجا که ایشان تأکید بسیاری بر مطالعۀ متن این نامه داشته‌اند، متن نامه و توضیحات معظّم‌له به سبک کتاب‌های «تعلیقه‌نویسی»، با طرحی نو در کنار هم قرار گرفته است. تعلیقه‌نویسی (حاشیه‌نویسی) یکی از سنت‌های مرسوم میان علمای اسلامی است؛ به‌معنای نگارش نکات، نظرات و توضیحات در حاشیۀ کتاب‌های دیگر.

علاقه‌مندان برای آشنایی بیشتر و شناخت دقیق‌تر از نقش امیرالمؤمنین در جریان حرکت 250سالۀ ائمه علیهم‌السلام و وقایع دوران خلافت حضرت، می‌توانند فصل‌های اول و دوم کتاب حلقۀ سوم انسان 250ساله را مطالعه کنند.

برشی از کتاب:

از اولین چیزهایى که حضرت به مالک سفارش می‌کنند، چیزهایى مربوط به متن کار و صُلب  کار نیست، مربوط به خود اوست؛ یعنى در واقع اساس کار این است که ما اگر بخواهیم مردم را بسازیم، مملکت را بسازیم، کارهایمان را بکنیم، اول باید خودمان را بسازیم. امیرالمؤمنین به او نمی‌گویند که برو حالا فرض کنید که با مردم این‌طور رفتار کن، آن‌طور رفتار کن؛ اینها را بعد خواهند گفت. فنون کار را، فنون حکومت را بعداً به او یاد می‌دهند اما از خودش شروع می‌کنند: «اَمَرَهُ بِتَقوَى اللهِ.»

مایۀ کار من و شما تقواست. یعنى همۀ کارهایى که مى‌خواهیم بکنیم و بر عهدۀ ماست ـ که کارهاى سنگین و بسیار دشوارى است ـ بدون تقوا امکان‌پذیر نیست. اگر تقوا داشته باشیم، مى‌توانیم این کارها را انجام دهیم؛ اگر تقوا نداشته باشیم، نمى‌توانیم. البته بدیهى است که براى بسیارى از کارهاى دنیایى و مدیریت‌ها، تقوا شرط لازم است و شرط کافى نیست؛ لیکن هرجا تقوا نباشد، تأثیر منفى آن آشکار خواهد شد؛ هرجا تقوا باشد، آثار مثبت آن دیده خواهد شد. اینکه امیرالمؤمنین در اول نامۀ خود به جناب مالک مى‌فرماید: «اَمَرَهُ بِتَقوَى اللهِ»، علتش این است؛ چون بدون تقوا هیچ ساقۀ درختى برپا نخواهد ایستاد، کمااینکه همین تعبیر هم در خود نهج‌البلاغه هست؛ یعنى بدون تقوا هیچ کارى صورت نمى‌گیرد. اگر خداپروایى نباشد و انسان پرواى از وظیفۀ الهى و برحذربودن از خشم الهى را ندیده بگیرد، این کارها به درستى و راحتى انجام نمى‌گیرد.

لذا در گزینشِ افراد باید تقوا را رعایت کنید. البته اینکه مى‌گوییم تقوا را رعایت کنید، معنایش این نیست که صلاحیت‌هاى دیگر را رعایت نکنید؛ نه، اصلاً این حرفِ بسیار بى‌منطق و بى‌معنایى است و هیچ‌کس این را نمى‌گوید. بحث سرِ این است که وقتى کسى صلاحیت‌هاى دیگر را دارد و امر بین یک نفر باتقوا و یک نفر بى‌تقوا دایر است، باید بى‌تقوا را کنار بگذارید و باتقوا را انتخاب کنید؛ واِلّا اگر کسى صلاحیت ندارد، نمى‌تواند کارى انجام دهد. بدیهى است که پزشک باتقوا مفیدتر از پزشک بى‌تقواست. این به‌معناى آن نیست که اگر کسى پزشکى بلد نبود، اما تقوا داشت، او را بالاى سر مریض بیاوریم؛ کسى تَفوُّه  به این حرف نمى‌کند؛ این واضح است.۱۳۷۶/۱۰/۲۱

کتاب «شرح فرمان» با زیرعنوان «فرمان امیرالمؤمنین علیه‌السلام به مالک اشتر همراه با شرح قسمت‌هایی از آن در بیانات مقام معظّم رهبری» در ۱۴۴ صفحه، با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه، و بهای ۳۰ هزار تومان از طرف انتشارات موسسه ایمان جهادی روانۀ بازار کتاب شده است. علاقه‌مندان برای خرید این کتاب می‌توانند به کتابفروشی‌های سراسر کشور یا نشانی www.jahadi.ir  مراجعه نمایند.