از لزوم استخراج علوم انسانی از مبانی قرآنی تا رسالت حوزه در تربیت نیروی متخصص

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا جمعی از وعاظ کشوری با حضور در ساختمان ۳۱۳ جمکران در خصوص برگزاری جلست خانگی قرائت و انس با قرآن کریم همفکری کردند.

حجج اسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم دولابی، محمدحسن زمان، پورسید آقایی، حسین جوشقانیان، سید علیرضا تکیه ای، محمد سعیدی و احمد لقمانی در این نشست به ارائه نظر و همفکری پرداختند.

حجت الاسلام حاج ابوالقاسم عضو شورای هماهنگی ارتباطات ریاست جمهوری با حوزه و روحانیت که عضو شورای جلسات قرآن خانگی نیز هست، در ابتدای این جلسه همفکری در خصوص جلسات را به حضار واگذار کرد و اعلام کرد که نکات ارزنده وعاظ را یادداشت می‌کند.

حجت الاسلام سید مصطفی حسینی دبیر پویش «ستاره های زمین» گفت: بعد از انقلاب از موضوعاتی غفلت کردیم که همین دوره‌های خانگی قرآن که فرهنگ سازی در زمانه فعلی دشوار است؛ جلسات قرآن و عترت از هم تفکیک شد و کار خانگی برچیده شد که این غفلتی بود که توجه به جمع خوانی‌های بزرگ سبب این شد و نباید می‌شد.

وی افزود: بایست خانه‌ها بیش از زمان فعلی درخصوص جلسات خانگی به فعال شوند و از وعاظ می‌خواهیم در منابر و تریبون‌هایی که در اختیار عزیزان است فعالیت‌های پویش را منتشر کنند.

حجت الاسلام امین شغلی دبیر کمیته اجرایی پویش کشوری جلسات خانگی قرآن کریم گفت: در این مجموعه ۵ سال پیرامون جلسات خانگی قرآن فعالیت صورت گرفته که بعد از سخنرانی رهبری در سال ۹۸ خط مشی این کارگروه تغییر کرد که به این نتیجه رسیدیم این فعالیت‌ها در قالب پویش ارائه شود، زیرا یک موضوع مردمی است که انگیزه و کنش مردم باید اضافه شود تا کار گسترش پیدا کند.

وی با اشاره به کنشگران مردمی که فعالان این عرصه بودند، اما جبهه نشده بودند، گفت: سعی کردیم فعالانی که عهده دار جلسات قرآن خانگی هستند را متصل کنیم و بعد رسانه‌ای را به این کار افزودیم؛ برای سال ۱۴۰۱ فعالیت‌های رسانه‌ای را رقم زدیم و عنوان جدیدی برای پویش به نام «ستاره‌های زمین» عنوان کردیم.

حجت الاسلام شغلی با اشاره به نام پویش «ستاره‌های زمین» گفت: در احادیث آمده خانه‌ای که در آن قرآن تلاوت می‌شود برای اهل آسمان چنان می‌درخشد که ستاره‌ها برای اهل زمین درخشان هستند؛ با زیباسازی شهرداری تهران هماهنگ شده است و بنر‌های این پویش در شهر تهران و دیگر شهر‌ها رونمایی شده و همچنین تبلیغ پویش از طریق صدا و سیما صورت بگیرد.

وی اظهار داشت: بخشی از کار در خصوص جلسات خانگی حمایت‌های محتوایی است که ۷ هزار جلسه خانگی به دبیرخانه متصل شدند و هر روز تماس‌هایی گرفته شده و پشتیبانی محتوایی صورت می‌گیرد؛ هر کس که به این پویش می‌پیوندد از حمایت محتوایی و رسانه‌ای برخوردار است.

حجت الاسلام زمانی مسؤول دفتر اجتماعی سیاسی حوزه‌های علمیه کشور و مبلغ باسابقه بین الملل گفت: با وجود پیشرفت‌های قرآنی گسترده ایران اسلامی در روزگار جمهوری اسلامی که قابل مقایسه با پیش از آن نیست، باید با دیگر کشور‌های اسلامی مقایسه کنیم؛ وضعیت نشاط قرآنی که در کشور‌های دیگر اسلامی باید مورد دقت قرار بگیرد تا نیمه خالی لیوان برای پر کردن آن دیده شود.

وی با اشاره به حضور خود در کشور مصر و دانشگاه بزرگ الازهر گفت: جمعیت طلاب الازهر بیش از نیم میلیون نفر یعنی ۱۰ برابر حوزه  است که تمام آن‌ها حافظ کل قرآن هستند؛ در میان طلاب حوزه علمیه قم حافظ قرآن تعداد بالایی ندارد و این امر جای کار بیشتری را می‌طلبد.

مسؤول سابق امور بین الملل حوزه گفت: وقتی در خیابان‌های قاهره قدم می‌زدم تعدادی از مغازه‌های خیابان‌های قاهره صدای رادیو قرآن مصر را بلند کرده بودند و این صدا پخش می‌شد و همچنین تعدادی از تاکسی‌ها از ابتدای صبح رادیو قرآن مصر را روشن می‌کردند؛ این شبکه رادیویی ۷۰ سال در مصر قدمت دارد؛ حتی یک موتور سواری دیدم که رادیویی بر روی موتور خود نصب کرده بود و قرآن را برای خود پخش می‌کرد.

وی با اشاره اهتمام زیاد مسلمانان مصر به قرآن گفت: در بخش‌هایی ما خیلی عقب هستیم و لازم است به سرعت و کیفیت پیشرفت کنیم؛ سعودی‌ها که در بسیاری از مسائل عقب هستند، اما در بعضی فعالیت‌های قرآنی از ما جلوتر هستند.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی با اشاره به تلاش برخی غیرمسلمانان بر روی قرآن گفت: در سفری به آلمان مشاهده کردم تئودور عادل خوری تفسیر ۱۲ جلدی برای قرآن نوشته است و این را عرضه کرده است؛ این مطلب در حالی است که  بسیاری از طلاب و حوزویان یک دور المیزان و تفسیر را مطالعه نکردند.

وی با بیان اینکه در دانشگاه سوربن فرانسه در خصوص جایگاه حیوانات در قرآن پژوهش کردند، گفت: کشور‌های دیگر کار‌های زیادی انجام دادند که برخی از آن‌ها زودتر از ما شروع شده است مانند معجم الفاظ قرآن که یک فرانسوی آن را نوشته است.

این مبلغ پرسابقه بین الملل اظهار داشت: جلسات قرآنی خانگی کار بسیار ارزشمندی است و پیشنهاد می‌کنم در ابتدا روخوانی قرآن جدی گرفته شود و در ادامه مطالعه ترجمه و ختم ترجمه قرآن در دستور کار قرار بگیرد؛ ترویج برگزاری جلسات خانگی به همراه تقویت آموزش‌های قرآنی مانند صوت و لحن باشد که در حوزه‌های علمیه اهتمامی به آن داده نمی‌شود.

وی با اشاره به ورود پرقدرت آموزش و پرورش به عرصه ترویج قرآن گفت: لازم است شاعران کشور به سرودن اشعار کوتاه مشتمل بر معارف قرآنی ترغیب شوند؛ همچنین تولید فیلم‌های فاخر بر اساس معارف قرآن باید گسترش پیدا کند به طوری که همه تولیدات نمایشی ما بر اساس قرآن باشد.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی در پایان با اشاره به تولید آثار هنری از خطوط قرآن به عنوان یک کار ترویجی گفت: استخراج علوم انسانی این کشور از درون قرآن مانند فلسفه قرآنی عالی‌ترین هدفی است که می‌توان در خصوص قرآن دنبال کرد.

در ادامه جلسه حجت الاسلام پورسیدآقایی مدیر مرکز پژوهشی موعود اظهار داشت: در برخی از موضوعات تا زمانی که رهبر انقلاب تذکر ندهند حوزه‌ها تکانی نمی‌خورند و شوری ایجاد نمی‌شود؛ مرحوم آیت الله مصباح تأکید داشت جلسات خانگی قرآن افزایش پیدا کند که قبل از انقلاب این جلسات نسبت به الان بیشتر بود؛ خود ما نیز تربیت شده چنین جلساتی هستیم که بسیار مؤثر بود.

وی در ادامه افزود: محتوای این جلسات بسیار مهم است، زیرا حاضرین مانند سابق نیستند و سطح توقع از محتوای سخنرانی قرآنی بیش از گذشته است؛ باید بزرگان حوزه در خصوص تربیت نیرو برای این اهداف تصمیم بگیرند و گزارش بدهند.

مدیر مرکز پژوهشی موعود با اشاره به فاصله کم قم تا تهران اظهار داشت: مسؤولین کشور باید از ظرفیت‌های علمی قم استفاده کنند و حوزه‌ها نیز به تربیت طلابی بپردازند که در عرصه‌های لازم به کار گرفته شوند؛ نباید اجازه داده شود کسانی از فرصت‌های جلسه قرآنی برای امر غیر خدایی سوء استفاده کنند از همین رو آسیب شناسی را باید داشته باشیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کار ارتباط دوسویه منوط به تربیت افراد است که در حوزه فرهنگ و اقتصاد باید افرادی داشته باشیم تا معضلات را شناسایی کنند و راه برخورد را پیدا کنند؛ کشف و خلق نیروی اینچنینی، یک کار حوزوی و تربیتی است که در این خصوص توقعات به حقی از حوزه علمیه وجود دارد.

حجت الاسلام حسین جوشقانیان از خطبای مطرح ملی با اشاره به محافل خانگی توسل و دعا گفت: می‌توان در محافلی که مردم به ذکر دعا و توسل می‌پردازند بخشی از قرآن نیز گنجانده شود تا ثقلین هر دو احیا شود و این زیبا است؛ در همین خصوص برخی از محافلی که نسبت به این امر سبقت داشتند به عنوان مدل‌های موفق ترویج شوند، زیرا مردم نسبت به محافل اهل بیت علقه‌ای خاص دارند.

وی با بیان اینکه مردم نسبت به اموات خود اهمیت قائل هستند گفت: برای یادبود اموات و هدیه ثواب به روح درگذشتگان نیز می‌توان جلسات خانگی را ترویج داد؛ تلاوت یک صفحه قرآن در مساجد بعد از نماز عشا بسیار جان گرفته که بسیار مبارک است که می‌توانیم این مسأله را همگانی بین مردم دنبال کنیم.

حجت الاسلام تکیه‌ای رئیس ستاد اعتکاف گفت: اگر جلسات خانگی با توسل عجین شود کاملا تأثیرگذار است، زیرا اگر بنا است فقط یک صفحه خوانده شود، این یک صفحه باشد تا یادی از قرآن شده باشد و تفسیر آن نیز گفته شود.

وی عنوان کرد: جلسه ۷۰ ساله را اداره می‌کنم، اما منزل جلسه قرآن ندارم؛ باب رفاقت از مهمترین راه‌های توسعه فعالیت‌های قرآنی است که مدیران سنتی نیز با اشراف خود می‌توانند از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند.

حجت الاسلام سعیدی از کارشناسان برنامه سمت خدا اظهار داشت: باید پرسید آیا اگر خداوند فقط کتاب قرآن بدون پیامبر را برای مردم از آسمان می‌فرستاد آیا جذابیتی برای جامعه داشت؟ یک انسان خودساخته چهل سال در میان جمعیتی خود را ثابت کرده است بعد با کتابی به سوی مردم فرستاده شده است و همین امر به دیده شدن قرآن کمک می‌کند.

وی ادامه داد: جلسات خانگی با آخوند محله رشد پیدا می‌کند، زیرا رفتار یک فرد بسیار بهتر از گفتارش تأثیر گذار است؛ اشکال از سر آخوند نداشتن ما است که شبیه مردم باشد و خود را صدیق و امین تعریف کند تا مردم جذب روش و زندگی او شوند.

در پایان نیز حجت‌الاسلام لقمانی عنوان کرد: با توجه به تجربیاتی که در حوزه دانشگاه داریم دانشجویان از مباحث قرآنی استقبال می‌کنند، ولی شروطی لازم است.

وی افزود: اولین شرط، بیان زیبا و شاد و جذاب مباحث است. شیرین سازی مباحث محتوایی امور فرهنگی به معروف اجتماعی و عرفی مبدل می‌کنند.

این استاد حوزه بیان کرد: پس از شیرین سازی باید به آسان‌سازی بپردازیم برخی از ترجمه‌های متون دینی نیازمند ترجمه هستند. برخی ترجمه‌های قرآنی به حدی زیبا هستند که خواننده را به ذوق می‌آورد.

وی اظهار کرد: پس از آن باید به دنبال کوتاه‌سازی مباحث قرآنی برویم. همچنین پس از این مورد باید به دنبال کاربردی سازی مخاطبان برویم. آیت العظمی جوادی آملی می‌فرمودند که شخصیت مبلغان تخصصی را باید از بین طلاب جوان شکل دهید.

حجت الاسلام لقمانی اظهار کرد: اگر بتوانیم فعالیت‌های شکلی و ملی را در قالب‌های محتوایی غنی و شیرین نشر دهیم تأثیرات عمیقی به‌جای خواهد گذاشت.

وی گفت: اصل انقلاب با جلسات خانگی مراجع مرحوم و فعلی ما شکل گرفت. می‌توانیم این جلسات را در خانه‌ها شکل دهیم. به حدی می‌توانیم طلاب مستعد را جمع کنیم که حد و کران ندارد.

خبرنگار: علی نژاد