یك سوال كلیدی
به گزارش خبرگزاری رسا، رئیس‌جمهور در دیدار اعضای هیئت دولت با امام خامنه ای به نکته ای اشاره کرد، که از ریشه برخی مشکلات امروز رونمایی می کند. وی گفت: « با وجود همه تلاش‌های روانی و اقتصادی دشمنان ایران، درآمدهای ارزی و ریالی کشور در سه ماهه اول امسال بیش از سه ماهه اول سال قبل بوده و در بخش عمرانی ۲۲ برابر سال قبل اعتبارات لازم تخصیص داده و تأمین شده است.»
این در حالی است که نه تنها بودجه عمرانی طی پنج سال گذشته افزایش چشمگیری نیافته بود، بلکه در بودجه ۱۳۹۷ نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۶ شاهد کاهش نیز بود.
اگرچه در بودجه ردیف مشخصی به عنوان «بودجه عمرانی» وجود ندارد، اما در عرف رسانه ای، بودجه عمرانی بخشی از سرمایه‌گذاری دولت (به جز از صنایع نفتی که بودجه جداگانه دارد) است که اگرچه یکی از نتایج آن ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش رشد اقتصادی است؛ اما دستاورد اصلی آن زمینه سازی رشد اقتصادی دراز مدت است و عموما افزایش آن تورم زا تلقی می شود؛ آنچنان که در دولت دهم چنین اثری را به وضوح نشان داد.
سوال بزرگ این است که 22 برابر شدن تخصیص بودجه عمرانی چگونه ممکن است در حالی که اصل بودجه کاهش داشته است؟ اساسا در شرایط عادی، 22 برابر شدن برای تخصیص بودجه عددی بسیار بزرگ محسوب می شود، مگر آنکه آنچه 22 در آن ضرب می شود، عددی بسیار کوچک باشد. اتفاقی که عملا در سال‌های قبل برای مهار تورم افتاد تا جایی که تیرماه سال 95 استاندار کرمان اعلام کرد هنوز ریالی بودجه عمرانی به استانها ابلاغ نشده است. در تحلیل مسعود نیلی که دو سال قبل خبر از آغاز عبور از رکود در پاییز 97 داده بود را هم شاید بتوان به زمان بندی دولت در انقباض و انبساط در تخصیص بودجه های عمرانی دانست.
اثر ملموس این سیاست در سال‌های گذشته را می توان با مثالی عینی کرد. به تازگی مجید نامجو، وزیر اسبق نیرو در گفتگو با «90 اقتصادی» گفت: «برای پاسخگویی به نیاز مصرف کشور در برنامه پنجم توسعه اقتصادی پیش بینی شد سالانه 5 هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور اضافه شود حال آنکه به دلیل تحریم‌ها و افت رونق اقتصادی، دولت روحانی احساس کرد که رشد مصرف برق اتفاق نخواهد افتاد و این دولت خواهد توانست با مدیریت مصرف و تقاضا، رشد مصرف برق را مهار کند!» این ادعای نامجو با نگاهی به فهرست نیروگاه های در دست ساخت کاملا قابل اثبات است، به عنوان نمونه چندین نیروگاه قرار بوده است تا پایان سال 93 راه اندازی شوند، اما هنوز تمام نشده است.
در دیدار اخیر، رئیس جمهور با اشاره به تلاش دشمن برای نگران کردن مردم از آینده و ایجاد انتظارات تورمی گفته است «برخی مسائل همچون اشکالات نظام بانکی و نقدینگی، ارتباطی با تحریم و فشارهای خارجی ندارد.» با این حساب، رئیس جمهور چندان موافق دیدگاه نامجو درباره علت عدم توسعه شبکه نیروگاهی نیست اما با مقدمات فوق، به نظر می رسد عدم تخصیص بودجه عمرانی در سال‌های گذشته علت اصلی این اتفاق بوده است. اتفاقی که منجر به عدم تحمل بار وارد شده به شبکه و قطع مکرر برق بدون اطلاع قبلی شده است و در پی آن، خسارات اقتصادی متعددی در سطوح مختلف به کشور تحمیل شده است.
صنعت برق تنها نمونه نیست؛ عدم تخصیص بودجه عمرانی در سال‌های گذشته، در ابعاد مختلفی بروز و ظهور داشته است و برخی ابعاد آن در آینده خود را نشان خواهد داد. اتفاقی که نقطه مقابل «اقدام بهنگام و علاج واقعه قبل از وقوع» است که امام خامنه ای از دولت مطالبه کرد. با این وصف، گزارش 22 برابر شدن بودجه عمرانی را باید به حساب حسنات دولت نوشت یا سیئات آن؟/۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: رسالت