یادداشت؛
دکترین تهدید در برابر تهدید
ترامپ در اواخر مهرماه سال جاری، روسیه را متهم به نقض توافق INF کرد و گفت اگر روس‌ها با یک پیمان جدید موافقت نکنند، آمریکا به‌زودی از آن خارج خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری رسا، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در اواخر مهرماه سال جاری در ادامه خروج از توافقات بین‌المللی، بدون ارائه هیچ سند و مدرکی روسیه را متهم به نقض توافق منع تولید موشک‌های میان برد و کوتاه برد هسته‌ای موسوم به INF و تصریح کرد درصورتی‌که روس‌ها با یک پیمان جدید موافقت نکنند، آمریکا به‌زودی از آن خارج خواهد شد.
پس از گذشت چهار ماه و اظهارات پینگ‌پنگی کاخ کرملین و سفید در این خصوص، ترامپ طی بیانیه‌ای که جمعه ۱۲ بهمن منتشر شد در این زمینه تصریح کرد: «آمریکا از روز شنبه (۲ فوریه) تعهدات خود در چارچوب پیمان INF را به حال تعلیق درآورده و روند خروج از آن را آغاز می‌کند. این روند تا ۶ ماه به طول خواهد انجامید، مگر آنکه روسیه با نابود کردن همه موشک‌ها، پرتابگر‌ها و تجهیزاتی که ناقض متن پیمان هستند، به تعهداتش عمل کند.»
این در حالی است که روسیه درست در روز تعلیق ۶ ماهه این پیمان تأکید کرد که این اقدام آمریکا امر حادثی نبوده و از مدت‌ها قبل در فکر آن بوده است. وزارت دفاع روسیه با صدور بیانیه‌ای در خصوص خروج غیرقانونی دولت آمریکا از معاهده منع گسترش و استفاده از موشک‌های هسته‌ای کوتاه‌برد و میانبرد اعلام کرد: «پنتاگون از دو سال قبل در حال طراحی موشک‌هایی بود که ساخت و استفاده از آن‌ها برخلاف معاهده INF است و این مسئله نشان می‌دهد که واشنگتن از همان دو سال قبل در حال طرح‌ریزی برای خروج از این معاهده دوجانبه بود. ظرف این دو سال بیش از ۴۴ درصد موشک‌های هسته‌ای کوتاه‌برد و میانبرد آمریکا بهسازی شده‌اند و برد مفید آن‌ها از ۵ هزار و ۵۰۰ کیلومتر به ۷ هزار و ۹۰۰ کیلومتر افزایش‌یافته است.»
روز شنبه هفته جاری – یک روز بعد از اعلام بیانیه ترامپ در خصوص INF - «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه پشت تریبون رفت و در موضعی مقتدرانه اعلام کرد که مسکو نیز عضویت در این پیمان را به تعلیق درخواهد آورد. وی همچنین از وزرای کابینه خود درخواست کرد دیگر به دنبال مذاکره در زمینه مفاد این پیمان و ادعا‌های آمریکا مبنی بر نقض تعهدات مسکو نباشند.
اولین پیامد این خروج موقت که آمریکا تهدید کرده آن را دائمی خواهد کرد این است که علاوه بر واشنگتن، رقابتی تسلیحاتی مشابه آنچه در دهه ۱۹۸۰ در قاره سبز علیه اتحاد جماهیر شوروی رخ داد، کلید خواهد خورد. پیامد‌های این سیاست نابخردانه آمریکا زمانی از اهمیت مضاعف برخوردار می‌شود که بدانیم روسیه حتی تهدید کرده که در مقابل، دست به اسلحه می‌برد.
«سرگئی ریابکوف»، معاون وزیر امور خارجه روسیه، ۲۹ مهر اعلام کرده بود که خروج یک‌جانبه آمریکا از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میانبرد، اقدامات تلافی‌جویانه مسکو ازجمله «اقدام نظامی» را در پی خواهد داشت! به نظر می‌رسد که تهدید مسکو به این معنا باشد که مسیر اعمال فشار و تهدید نظامی جدید در قبال کشور‌های هم‌جوار خود که پایگاه‌های نظامی آمریکا در آن واقع شده‌اند را در پیش خواهد گرفت.
افزون بر این، روس‌ها به‌طور حتم سیاست تهاجمی در قبال کشور‌های اروپایی اتخاذ خواهند کرد و برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای علی‌الخصوص زیردریایی‌های اتمی با هدف به چالش کشیدن محدوده سرزمینی آمریکا برنامه‌هایی را در دست اجرا دارند.
گفتنی است که آمریکایی‌ها معتقدند INF قدرت دفاعی آن‌ها را تضعیف کرده و کار را به‌جایی می‌رساند که نه‌تن‌ها نفعی برای واشنگتن نخواهد داشت بلکه به ضرر آن‌ها تمام خواهد شد چراکه به‌زعم کاخ سفید، توسعه زرادخانه موشکی روسیه درحالی‌که آمریکا پیمان منع تولید موشک‌های هسته‌ای میان برد و کوتاه برد را رعایت می‌کند، به زیان واشنگتن تمام می‌شود. این در حالی است که یانکی‌ها تاکنون هیچ دلیل و مدرکی بر نقض این معاهده ۳۰ ساله از سوی روسیه ارائه نداده‌اند و فقط یک‌جانبه ادعا‌هایی را مطرح کرده‌اند.
همان‌گونه که آمریکا در خصوص اکثر قریب به‌اتفاق معاهدات بین‌المللی تاکنون عمل کرده و بدون هیچ ادله محکمه‌پسندی از آن‌ها خارج‌شده است، در مورد این پیمان نیز هرگز دلیلی دال بر نقض آن از سوی مسکو ارائه نخواهد کرد چراکه اساساً دلیلی در دست ندارد. این رسم آمریکاست که به‌راحتی زیر هر قول و قراری که بخواهد می‌زند و INF نیز از این قاعده مستثنی نیست.
ترامپ از روز اول اعلام کرده بود که ارتش کشورش فرسوده است و نوسازی آن باید در اولویت باشد، لذا اتهام زنی به روسیه، یکی از پیش‌نیاز‌های این نوسازی است. وی سال گذشته در همین ایام (۲۳ بهمن ۹۶) از کنگره ۲۴ میلیارد دلار برای بازسازی ارتش آمریکا درخواست کرده بود و بلندپروازی‌های وی در تشکیل ارتش فضایی نیز ثابت می‌کند که وارد کردن اتهامات واهی به روسیه، فقط بهانه‌ای برای تحقق اهداف نظامی آمریکا به شمار می‌آید.
موضوع حائز اهمیت در این خصوص آنکه رویکرد جدید آمریکا در تعلیق پیمان موشکی با روسیه حاکی از این واقعیت است که کاخ سفید اساساً نمی‌تواند هیچ کشور سرآمد و برتری را در حوزه موشکی تحمل کند، همان‌گونه که همین سیاست را در قبال توان موشکی جمهوری اسلامی ایران در پیش‌گرفته است. روسیه سوم بهمن‌ماه با رونمایی از یک موشک میانبرد جدید خواست آمریکا برای نابودسازی موشک‌های کروز این کشور را «ناپذیرفتنی» خوانده و بر لایتغیر بودن راهبرد موشکی این کشور تصریح کرده بود.
افزون بر این، در صورت قطعی و نهایی شدن تصمیم ترامپ بعد از دوره ۶ ماهه مبنی بر خروج از INF، پیمان «ادامه کاهش تسلیحات راهبردی» موسوم به «استارت ۳» که اعتبار آن در سال ۲۰۲۱ به اتمام می‌رسد نیز از میان خواهد رفت. این اتفاق به معنی آغاز یک تقابل تمام‌عیار به سبک «جنگ سرد» است که بسیاری آمریکا را از آن بر حذر داشته‌اند. هرچند ناتو از تعلیق پیمان منع تولید موشک‌های هسته‌ای میان برد و کوتاه برد استقبال کرده، اما اظهارات برخی مقامات این قاره نشان می‌دهد که آن‌ها به‌واقع از این ماجراجویی جدید آمریکا احساس خطر می‌کنند.
برای نمونه، متعاقب اعلام تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا، «هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان در واکنش به این موضع اعلام کرد: «اعلام قصد آمریکا برای خروج از پیمان موشکی بسیار نگران‌کننده است، این پیمان برای اروپا بسیار مهم است و ما تلاش می‌کنیم تا آمریکا را درباره عواقب احتمالی چنین تصمیمی آگاه سازیم.»
هرچند کاخ سفید اهداف دیگری را دراین‌باره ازجمله برهم زدن موازنه تهدید میان آمریکا و روسیه، اعمال فشار فزاینده بر روسیه برای کاهش آزمایش‌های موشکی و محدود کردن تولید تسلیحات فوق مدرن را در نظر دارد، اما شواهد و قرائن نشان می‌دهند که واشنگتن استراتژی جدیدی در حوزه نظامی را دنبال می‌کند و می‌کوشد که تهدیدات علیه منافعش را به حداقل برساند. بنابراین، بالا گرفتن جنگ سرد حتی در مقیاس و اندازه‌ای بیش از گذشته محتمل است و باید منتظر ماند و دید که تحولات ۶ ماه آینده چگونه پیش خواهد رفت. /۱۰۱/۹۶۹/م
منبع: حمایت
ارسال نظرات