نشست علمی «واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عموم جامعه» برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی «واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عموم جامعه» با سخنرانی حجت الاسلام حسین حسینیان مقدم، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و نقد محمد الله اکبری عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العامیه، و با حضور حجت الاسلام رمضان محمدی به عنوان دبیر علمی نشست در روز پنج شنبه 11 مهر 1392 در سالن همایش انجمنهای علمی حوزه برگزار شد.
حجت الاسلام حسین حسینیان مقدم، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، به عنوان سخنران جلسه با اشاره به شعار عباسیان «الرضا من آل محمد» است، گفت: این شعار قبل از سال 132 هجری قمری و قبل از به حکومت رسیدن عباسیان مفهومی دارد و چرا از این شعار برای جذب قدرت و کنار گذاشتن امویان استفاده کردند؟
حجت‌الاسلام حسینیان مقدم با اشاره و تعریف گروه‌های مختلف علوی، هاشمی ، طالبی و عباسی، اظهار کرد: در آن روزگار عموم مرم به دختر زادگان پیامبر و نوه‌های امام علی علیه السلام «آل محمد» می‌گفتند؛ و با برپایی حکومت بنی عباس و بعد از سال 132 هجری قمری این تعریف تحریف و به بنی عباس منتقل می‌شود.
وی افزود: هدف استفاده بنی‌عباس از این شعار تعداد فراوان علوی‌ها و فاطمی‌ها در آن زمان و محبوبیت بسیار آنان در مردم آن روزگار بود و برای فریب دادن مردم از این شعار استفاده کردند.
حجت الاسلام حسینیان مقدم با اشاره به چند نمونه تاریخ از استفاده بنی‌عباس از این شعار، بیان کرد: چرا عباسی‌ها در خراسان از این شعار استفاده کردند؟ این شعار با وضعیت خانوادگی تناسب ندارد، چرا باید شعاری بدهند که به نفع گروه دیگر مانند علویان یا فاطمیان باشد؟ چه میزان از علوییان و فاطمیان با این شعار جذب بنی‌عباس شدند؟
وی در پاسخ به این سؤالات گفت: اخباری که از تاریخ عباسی‌ها بدست آمده است این است که شعار «الرضا من آل محمد» ، یک شعار ضد ظلم است؛ فرق نمی‌کند که چه کسانی این شعار را می‌دهند؛ مردم با مفهوم این شعار آشنا بودند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ابراز کرد: نخستین بار شعار «الرضا» را خود اموی‌ها سر دادند؛ مخالفین دولت اموی قید «آل محمد» را اضافه کردند و به مخالفت دولت اموی پرداختند و با این قید اموی‌ها از «آل محمد» خارج کردند.
حجت الاسلام حسینیان چند نمونه از قیام‌های امویان را که با این شعار دست به قیام زدند بیان کرد و افزود: عباسی‌ها استراتژی مبهمی برای حکومت نداشتند و در ابتدا مواضع خود را روشن بیان کردند؛ بسیاری از علویان و فاطمیان با این شعار جذب قیام عباسی شدند.
یک نمونه تاریخی اینکه عبدالله بن الحسین از خاندان ائمه می‌گوید: عباسی‌ها از شیعیان ما هستند؛ که امام صادق علیه السلام این توهم را از بین می‌برد و می‌فرماید« این‌ها چه زمانی شیعه ما بودند؟ آیا تو به آن‌ها گفتی که جامعه سایه بپوشند»
وی ادامه داد: پس امام صادق علیه السلام هم استراتژی و هم نقشه عباسی‌ها را می‌دانست؛ عبدالله ابن الحسین هم نقشه عباسی‌ها را می‌دانست ولی می‌خواست از نفوذ و قدرت عباسی‌ها استفاده کند.
ناقد این جلسه محمد الله اکبری، عضو هیأت عالمی جامعة المصطفی، در نقد صحبت‌های حجت السلام حسینیان مقدم اظهار کرد: منابع و مستندات تاریخ از نظر اعتبار و اسناد در یک رتبه قرار ندارد، ما چقدر می‌توانیم از اخباری که در تاریخ آمده است به علم و تاریخ واقعی دست یابیم؟
الله اکبری اظهار کرد: در همه دوره‌ها عباسیان پادشاهان و موالی آن‌ها عجمی(غیر عرب) بودند؛ نقیبان و دعوت‌کنندگان عباسی هم غالباً غیر عرب بودند.
وی افزود: روش اکثر حکومت‌ها این است که بعد از برپایی و استقرار حکومت به نظریه‌پردازی و تئوری پردازی می‌پردازند؛ حکومت عباسی هم بعد از استقرار حکومت نظریه‌های خود را بیان کرده است.
عضو هیأت علمی جامعة المصطفی بیان کرد: کسانی که در مورد یک حکومت کتاب می‌نویسند، کسانی هستند که سیئات و بدی‌های حکومت را پنهان و محاسن حکومت آن زمان را بیان می‌کنند.
الله اکبری گفت: از سال 100 تا 120 هجری قمری نهضت عباسی پنهانی است و به جزء سه قیام زید و قیام پسر زید و و قیام عبدالله اموی که قیام کرد قیام دیگری صورت نگرفته است.
عضو هیأت علمی جامعة المصطفی بیان داشت: خراسانی‌ها و ایرانی‌ها خواستار خروج از سلطه عرب بودند به خاطر همین کسانی که علیه بنی‌امیه شعار می‌دادند به آن‌ها می‌پیوستند مانند ایرانی‌ها در قیام مختار و اشعث.
وی اظهار کرد: بین شیعه کوفی و شیعه خراسانی تفاوت وجود دارد و برخی آن‌ها فقط علاقه به آل محمد داشتند؛ منافع مشترک آن‌ها این بود که باهم متحد بشوند و از حکومت بنی‌امیه خارج بشوند؛ بنی‌عباس به خاطر این خراسان را انتخاب کرد که دور از حکومت بنی‌امیه باشد؛ و مردم خراسان از منازعه فاطمی، علوی و طالبی بی‌خبر بودند و مثل‌های بسیاری در تاریخ برای این امر است.
الله اکبری در پایان گفت: سؤال ما این است که مردم از این شعار چه می‌فهمیدند؛ نه اینکه روایان و تاریخ‌دانان از این شعار چه می‌فهمند؟ آیا باید حرف کسانی که مدعی داخل بودن آل محمد هستند، بپذیریم؛ یا اینکه عموم مردم آن‌ها بپذیرند که داخل آل محمد هستند؟
شایان ذکر است که ادامه بحث در مورد «واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عموم جامعه» به جلسه دیگری موکول شد./998/پ202/ن