معصومیه قم جلوه‌ای از وحدت علمی و انقلابی حوزه و دانشگاه
اشاره: مدرسه علمیه معصومیه با دارا بودن 1200طلبه یکی از بزرگترین و زیباترین مدارس علمیه جهان تشیع به شمار می‌رود که در امر تربیت طلاب انقلابی و متخصص نقش بسزایی را ایفا کرده است. مدرسه علمیه معصومیه با توجه به رتبه‌های علمی و پژوهشی که در مسابقات مختلف داشته همواره جایگاه خود را به‌عنوان بهترین مدرسه علمیه جهان تشیع حفظ کرده است.
در تبیین این موارد و آشنایی بیشتر با مدرسه علمیه معصومیه خبرنگار خبرگزاری رسا گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام حمید ملکی، مدیر انقلابی مدرسه علمیه معصومیه ترتیب داده است.
متن این گفت‌وگو در ذیل به خوانندگان محترم رسا تقدیم می‌شود.
رساـ گزارشی مختصر درباره مدرسه علمیه معصومیه و فعالیت‌های آن بیان بفرمایید.
مدرسه معصومیه از سال 1370 فعالیت خود را آغاز کرده است، و تاکنون حدود بیست‌وپنج سال به‌عنوان یک مدرسه فعال در کشور و جهان تشیع فعالیت می‌کند، از ابتدا با 200 نفر طلبه از پایه‌یک تا 6 فعالیت خودش را آغاز کرد و تا به امروز به 1200 نفر طلبه‌ای که در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکتری هستند در اینجا تحصیل می‌کنند. ازلحاظ کمی و کیفیتی مدرسه علمیه معصومیه دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که این مدرسه را با مدرسه‌های علمیه جهان تشیع متفاوت کرده است. بیشتر سعی شده شبیه فیضیه قم ساخته شود با حیات‌های بزرگ و فضای سبز بسیار زیبا و حجره‌های متعدد.
در جهان تشیع مدرسه‌ای وجود ندارد که دانشگاهیانی از بهترین دانشگاه‌ها باانگیزه الهی برای دفاع از نظام اسلامی و تحقق رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در یکجا اجتماع کرده باشند.
در حیطه پژوهش با توجه به اینکه طلبه‌های این مدرسه غالباً در دانشگاه پایان‌نامه‌ها و تحقیقات متعددی را ارائه دادند و دست‌به‌قلم‌تر از طلبه‌های مقطع دیپلم و سیکل هستند، بنابراین توقع می‌رود بحث پژوهش در اینجا نسبت به مدارس علمیه دیگر نمود بیشتر و چشمگیرتری داشته باشد.
جشنواره امام خمینی(ره)
حدود پنج سال است که معاونت پژوهش مدرسه جشنواره امام خمینی(ره) را راه‌اندازی کرده است، هرسال بیش از 150 تا 200 مقاله را دریافت می‌کنند و برترین‌های آنها انتخاب می‌شود. سالانه یک‌بار هنگام برگزاری جشنواره از ممتازان پژوهش تجلیل به عمل می‌آید، وبرترین‌های این پژوهش‌ها به جشنواره علامه حلی ارجاع داده می‌شود که خوشبختانه برترین‌های این جشنواره در آنجا هم از برترین‌ها هستند.
هیچ مدرسه‌ای در سطح یک جشنواره مستقل ندارد و مدرسه معصومیه تنها مدرسه‌ای است که در این زمینه جشنواره مستقل دارد و طلبه هارا برای نوشتن و دست‌به‌قلم بودن تشویق و ترغیب می‌کند البته این جشنواره‌ها با استقبال طلاب هم روبه‌رو شده و مقالات و یادداشت‌های وزینی را می‌نگارند.
توجه به خانواده طلاب و برگزاری همایش‌های مختلف از فعالیت‌های ارزنده مدرسه علمیه معصومیه
کارگاه‌های تخصصی مختلف در خصوص صرف، نحو، اصول، فقه و مقاله‌نویسی و... در مدرسه علمیه معصومیه برگزار می‌شود که اکثر این‌ها به سی دی و یا کتاب تبدیل‌شده‌اند و قابل‌عرضه هستند.
نشریه میثاق طلبگی از جمله نشریاتی است که در بین مدارس سطح یک رتبه آورده است و مقالات بسیار دقیق و قابل استفاده‌ای را در آنجا ارائه می‌دهند.
نکته بعد بحث کانون‌هاست که کانون ادبیات عرب را زیر نظر معاونت پژوهش تشکیل دادند؛ برگزاری اردوی مشهد با حضور اساتید برجسته و فعالیت‌های پرثمر و موفق برای اعضاء، یکی از فعالیت‌های این کانون به شمار می‌شود.
یکی از فعالیت‌های دیگر پژوهشی مدرسه علمیه معصومیه، تأسیس کتابخانه‌ای با بیست هزار جلد کتاب و امکانات متعددی ازجمله سامانه‌ها و نرم‌افزارهای متعدد علوم انسانی اسلامی بوده است. تمام کتابخانه بر اساس سیستم جامع علمی کتابخانه‌ها تقسیم‌بندی شده به‌گونه‌ای که ارائه کتاب و خدمات را برای طلاب بسیار آسان کرده است.
خانواده آسمانی
به دلیل اینکه هفتاد درصد طلبه‌های مدرسه علمیه معصومیه متأهل هستند، توجه به خانواده‌های آنها از ضرورت‌ها و نیازهای مدرسه است، به همین دلیل همایش خانواده آسمانی هر هفته با حضور کارشناسان متعدد و شاخص در محل همایش‌های مدرسه با موضوعات سبک زندگی و تربیت فرزند برگزار می‌شود. لازم به ذکر است که تمام این همایش‌ها تبدیل به لوح فشرده‌شده‌اند و قابل‌ارائه به علاقه‌مندان هستند. نکته دیگر در کنار این مسئله کارگاه آموزشی مسائل خانواده است که اساتید موفق با حضور خانواده طلاب برگزار می‌شود و در آن مسائل مربوط به همسرداری و تربیت فرزند به شکل کارگاه برگزار می‌گردد.
تأسیس مرکز مشاوره از خدمات دیگر مدرسه علمیه معصومیه به طلاب و خانواده‌های آنها است، درب ورودی این مرکز از بیرون مدرسه در نظر گرفته‌شده و هرروز از صبح تا شب خانواده طلبه‌ها می‌توانند از مشاوران به نام و متخصص درزمینه های مختلف استفاده کنند.
یکی دیگر از همایش‌ها برگزاری همایش اولیاء با حضور خانواده طلبه‌های جدیدالورود ازجمله پدر مادر، فرزند، همسر و پدر و مادر همسر است که با مباحث مختلفی در خصوص نقش طلبه و جایگاه آن و باهدف توجیه خانواده طلبه و حمایت آنها از طلبه‌ها برگزار می‌گردد که با استقبال و رضایت زیاد خانواده‌ها روبه‌رو شده است.
اردوهای خودجوش تابستانی
این اردوها از چهار سال پیش در مدرسه علمیه برای کارگروه‌های مختلف علمی،فرهنگی، آموزشی و پژوهشی که در طول سال تشکیل‌شده و می‌خواهند در تابستان فعالیت‌های خودشان را ادامه دهند برگزار می‌شود. طلبه‌ها در غالب گروه‌های متأهلی و مجردی که تعیین‌شده تعدادی در مدرسه ثقلین مشهد مقدس، تعداد 54نفر در نجف و تعداد دیگری در تبریز مشغول ادامه بحث‌های علمی و تبلیغی خود هستند. لازم به ذکر است که تمام فعالیت‌ها و زمینه‌ها را برای بالا بردن مسؤولیت پذیری طلاب به عهده خودشان گذاشتیم وقتی طلبه درگیر این مسائل از قبیل فراهم کردن مکان،تغذیه، استاد، برنامه‌ریزی بودجه شد، سطح مدیریت فرهنگی و تجربه مسؤولیت پذیری آن بالا خواهد رفت.
یادواره بزرگ شهدا
در طول سال بسیج مدرس معصومیه که یکی از فعال‌ترین بسیج‌های طلاب به شمار می‌رود و همراه و هماهنگ با مدیر مدرسه هستند علاوه بر جلسه‌های خاطره گویی و یادواره‌ها، در طول سال یک‌بار جلسه بزرگ یادواره شهدا برگزار می‌کنند، به‌طور مثال سال گذشته برای شهید همدانی یادواره‌ای گرفته شد و در سالن همایش ما که گنجایش 400نفر را داشت عده زیادی به دلیل کمبود جا روی زمین نشسته بودند و با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شدیم و برای کسانی که از شهرستان آمده بودن اسکان و پذیرایی تدارک دیده شد، به‌طورکلی سعی کردیم برنامه‌ای باشکوه و درخور شأن شهدا برگزار کنیم.
نشست های بصیرتی
فعالیت دیگری که مدرسه معصومیه را منحصر کرده، برگزاری جلسات هفتگی به‌منظور افزایش سطح بصیرتی طلاب و با حضور اساتید مجرب است، به‌طور مثال در خصوص افزایش آگاهی طلاب در خصوص برجام از آقای عراقچی دعوت به عمل آمد و طلبه‌ها سؤالات فنی بسیار خوبی از ایشان پرسیدند، در این رده جلسات بصیرتی هر هفته برگزار می‌گردد تا طلاب از آگاهی سیاسی و بصیرت‌های لازم برخوردار گردند.
از فعالیت‌های اخلاقی مدرسه نیز می‌توان به کلاس‌های اخلاقی که با حضور آیت‌الله تحریری برگزار می‌شود اشاره کرد، این جلسات اخلاق در روزهای پنجشنبه جهت استفاده طلاب و با موضوع تفسیر ادعیه برگزار می‌شود.
یکی دیگر از جلسات باشکوهی که در مدرسه علمیه معصومیه برگزار می‌شود جلسه هیئت‌های خانوادگی است، که در مناسبت‌های مختلف از شخصیت‌های برجسته برای توسل به اهل‌بیت(ع) دعوت به عمل می‌آید و طلاب و خانواده آنها مهمان سفره اهل‌بیت(ع) می‌شوند.
رساـ با توجه به تجربه حضرت‌عالی در زمینهٔ پرورش طلاب، تفاوت نسل جدید طلبه‌ها با طلاب نسل گذشته در چیست؟
تفاوت نسل‌ها به تفاوت زمان‌ها برمی‌گردد و هر نسلی مطابق بازمان خودش رشد و تعالی پیدا می‌کند، امروز شما با فنّاوری بسیار پیشرفته‌ای روبه‌رو هستید و خطرات بسیار بزرگی جوان امروز ما را تهدید می‌کند،به‌طور مثال داخل گوشی، یک جوان با یک دکمه می‌تواند وارد دنیای بی‌کرانی که پر از شبهات است شود، البته در کنار آن، پر از اطلاعات مفید و لازم است، این امکانات را نسل قبل نداشته و اگر مدیریت نشود باعث می شود جوان امروز نتواند در صراط مستقیم قرار بگیرد و از هدف و راه اصلی انسانیت دور شود.
نسل امروز بایدمراقب تر، باهوش‌تر و پرتلاش‌تر باشد تا بتواند منحرف نشود، اما نسل گذشته این خطرات را نداشت، خطرات گذشته مطابق با همان نسل بود، شاید هوش و استعداد نسل گذشته با نسل کنونی حوزه تفاوت داشت اما ازلحاظ خطر و توانایی مقابله با آن برابر هستند، در حال حاضر همان‌گونه که ابزار، خطرها و تهدیدها بیشتر شده، استعدادها و توانایی‌ها هم بالا رفته است.
رساـ به نظر شما نسل جدید حوزه چگونه می‌تواند به وظایف خود عمل کند؟
نسل گذشته حوزه علمیه و جوانان به وظیفه‌های خود به‌خوبی عمل کرده‌اند و زمانی که دشمنان اسلام و انقلاب می‌خواستند این کشور را به تسخیر خود دربیاورند با حضور درصحنه‌های انقلاب و جنگ دفاع مقدس به‌خوبی توانسته‌اند به وظیفه خود عمل کنند و از جان و مال خود هم دریغ نکردند، این اتفاق مهمی بود که جوانان نسل گذشته رقم‌زده‌اند؛
امروز نوع جنگ‌ها تغییر کرده است جنگ امروز جنگ سخت نیست. جنگ نرم است و هم‌زمان نیاز به جهادهای اکبر و کبیر دارد، اینکه مقام معظم رهبری می‌فرمایند ما جهاد کبیر هم داریم یک نگاه جدیدی بود نسبت به این موضوع، این جهاد کبیر به معنای آن است که با عدم اطاعت از دشمن رقم می‌خورد، به‌طور مثال مقابله در برابر تحریم‌ها از این نوع جهاد است، اینکه بتوانیم خودمان را آن‌قدر پاک و خودساخته بار بیاوریم که در مقابل جنگ نرم دشمن خم به ابرو نیاوریم می‌شود جهاد اکبر، نسل امروز ما باید خودش را برای این جهاد آماده کند و بداند جهاد اکبر به‌مراتب سخت‌تر از جهادهای دیگر است.
رساـ طلبه تراز اسلامی علاوه بر فراگیری دروس حوزوی باید چه مهارت‌هایی را فرابگیرد؟
ابزار روز، اینترنت و زیرشاخه‌های آن، تایپ، کارهای هنری، مقاله‌نویسی، یادداشت نویسی و ساخت فیلم‌های کوتاه کارهای فرهنگی است که باید طلاب در آن متخصص و ماهر شوند، فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی را حتی طلبه‌ها باید فرابگیرند و این وظیفه یک طلبه عالم و فاضل است تا در این عرصه‌های فرهنگی حضور پیدا کند. اگر طلبه امروز بخواهد به وظیفه هدایت‌گری خود و تبلیغ دین به‌خوبی عمل کند باید علاوه بر تخصص درزمینه های مختلف به علوم وحیانی آشنا باشد و با استفاده از ابزار روز بتواند آن علوم را به نحو دنیاپسند در اختیار جوامع قرار دهد.
رساـ رهبر معظم انقلاب همواره بر وجود جبهه عظیم فرهنگی سیاسی غرب در مقابل ایران تأکید کرده و یکی از دغدغه‌های خود را حفظ روحیه انقلابی در حوزه بیان فرموده‌اند، به نظر شما چگونه این امر در حوزه محقق خواهد شد؟
اگر حضرت آقا نگران بحث انقلابی ماندن حوزه هستند، این در راستای بحث نفوذ است، یعنی دشمن فهمیده کشوری مثل جمهوری اسلامی را از طریق نظامی و جنگ سخت نمی‌تواند از اصول و مبانی خود دور کند به همین دلیل نیز به جنگ نرم که بسیار خطرناک‌تر از جنگ‌های دیگر است روی آورده است.
جلوگیری از نفوذ دشمن
جنگ نرم دارای چند جبهه است و می‌توان جبهه نفوذ، جبهه اشاعه فحشا و جبهه تقدس زدایی را نمونه‌ای از این جبهه‌ها بیان کرد که مهم‌ترین این جبهه‌ها جبهه نفوذ است.
دشمن درصدد نفوذ و تغییر بینش ها و نگاه های حوزویان است به گونه ای که بعد از مدتی دشمنان حوزه را دوست خود تلقی کنند، به‌طور مثال اسلام رحمانی یکی از تفکرات نفوذی است، بنابراین گام نخست در مرحله انقلابی ماندن حوزه مراقبت مسؤولین و مدیران حوزه برای جلوگیری از نفوذ است به‌طوری‌که اسلام ناب و ویژگی‌های آن در بین طلبه‌ها و حوزه‌ها به‌گونه‌ای مطرح شود که طلبه‌ها مطابق با آن بار بیایند.
تقویت و حمایت از تفکر انقلابی
راه دوم تقویت نیروهای انقلابی و دیده شدن آن‌هاست، نیروهای انقلابی وقتی حمایت نشوند در یک تنگنایی قرار می‌گیرند، وقتی نیروهای انقلابی در تنگنا قرار بگیرند نیروهای ضدانقلاب بر جامعه حاکم خواهند شد و منصب‌ها را بر دست می‌گیرند و افراد انقلابی مجاهد مظلوم، قلیل، کم و دیده نشده خواهند شد.
به‌کارگیری نیروهای انقلابی که منطق و حکمت در تفکر آنها دیده می‌شود
راه سوم به‌کارگیری نیروهای جوان انقلابی که منطق و حکمت پشت این انقلابی بودنشان وجود دارد، رهبر معظم انقلاب بارها اشاره نموده‌اند برخی به اسم انقلابی گری تندروی می‌کنند، این‌یک نوع حمله به حزب خودی و بی‌آبرو کردن انقلاب است و می‌شود همان کاری که دانش دارد در بعد اسلام‌ستیزی انجام می‌دهد.
رساـ انتظارات و پیشنهادها شما به مدیر جدید حوزه‌های علمیه چیست؟
در بعضی از اتفاقاتی که در دنیا اتفاق می‌افتد کارهای حکیمانه‌ای است، به‌طور مثال پژوهشگران بر این عقیده‌اند که اهمیت قائل شدن برای معلم کلاس اول ابتدایی نتیجه بهتری می‌گیرد به این دلیل که معلم ابتدایی شاکله شخصیت دانش‌آموز را شکل می‌دهد و اگر بتواند این بنا را خوب پی‌ریزی کند این دانش‌آموز تا انتها به‌خوبی رشد می‌کند؛
در حوزه علمیه باید نسبت به مدیرانی که در سطح یک خدمت می‌کنند و طلاب را تربیت می‌کنند نگاه کنونی تغییر کند و نگاه مدیر جدید حوزه‌های علمیه نسبت به مدیران مدارس سطح یک نگاه دقیق، عمیق، عالمانه، حکیمانه و بر اساس حمایت جدی باشد تا این مدیران بتوانند 6سال ابتدایی که طلبه در اختیارشان است به‌خوبی با برنامه‌های آموزشی، تهذیبی و پژوهشی آن را تربیت کنند و برای مقاطع بالاتر آماده سازند.
لزوم توجه مدیر جدید حوزه‌های علمیه به مدیران و اساتید مدارس علمیه
با توجه به آگاهی بالای مدیران و اساتید مدارس علمیه از نقاط ضعف و قوطى که از نزدیک مشاهده می‌کنند و در خط مقدم جبهه حوزه علمیه مشغول فعالیت هستند، ضروری است که مدیر جدید حوزه‌های علمیه سازوکاری فراهم کند تا نظرات، پیشنهادها، انتقادات و طرح‌های آن یارا به‌خوبی دریافت کند و موردتوجه قرار دهد تا سیر تکاملی حوزه علمیه و روحیه انقلابی آن ها به خوبی حفظ گردد.
رساـ در پایان اگر صحبتی مانده بیان بفرمایید.
تشکر می کنم از فعالیت های رسانه ای خوبی که خبرگزاری رسا دارد و در صدد این است که اخبار و فعالیت های مثبت و دقیقی که در حوزه های علمیه درون مرزی و برون مرزی صورت می گیرد را به خوبی پوشش دهد. شاید اگر خبرگزاری رسا نبود بسیاری از فعالیت های انجام شده در حوزه های علمیه در نهان خانه خودش باقی می‌ماند و این جای تقدیر و تشکر دارد که این اخبار را بدون هیچ کم‌وکاست تغییری به مخاطبین خود ارائه می‌دهید./874/گ402/س
خبرنگار: محمد صالح غلامعلی نژاد