ساحات نفس/ استدلال ابن سینا بر ضرورت نبوت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله غلامرضا فیاضی امروز در آیین رونمایی، معرفی و بررسی آثار کلان طرح «رابطه نفس و بدن» که به همت پژوهشکده فلسفه و کلام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است، اظهار داشت: نفس وقتی در مورد انسان به کار می رود، یک اصطلاح فلسفی دارد و همان چیزی است که حقیقت و انسانیت انسان به آن بوده که البته انسان خود با حیوانات در بسیاری از کمالات مشترک است.

وی گفت: نفس حیوان در 4 ساحت ادراکات، تمایلات، انفعالات(در ارضا یا سرکوب تمایلات) و فعالیت های حیوانی قابل دسته بندی است و همان طور که حیوانات این 4 ساحت را دارا هستند، انسان نیز دارد اما نفس انسانی به دلیل تعالی و تکاملی که نسبت به نفس حیوان دارد، یک بخشی را دارا است که مخصوص خود اوست که در قرآن به فطرت تعبیر می شود.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: ساختار خاص انسان 4 ساحت اداراکات(تفکر و تعقل)، تمایلات(تمایل به ایثار و اطعام)، انفعالات(التذاذات و آلام مخصوص انسان) و فعالیت های فوق حیوانی را دارد که حیوان ندارد.

وی افزود: در اصطلاحات عرفانی به آن بعدی که مخصوص حیوان است و در انسان نیز وجود دارد، اسم "نفس" را می گذارند. نفس عبارت از بعد حیوانی انسان است و از همینجا این اصطلاح جنگ نفس و عقل گفته شده است.

آیت الله فیاضی اظهار داشت: جنود عقل همان چیزهایی است که عوامل فطرت انسانی هستند و جنون جهل وقتی که در مقابل عقل به کار می رود، به معنای حماقت است و همان عواملی هستند که در انسان وجود دارد اما با حیوان مشترک است که اگر انسانی در وجود خود آنها را حاکم کند، از حیوان هم پست تر می شود.

وی گفت: علت این پست تر شدن نسبت به حیوان این است که سرمایه هایی را که در وجود بشر است، در حیوان نیست اما انسان این سرمایه را دفن می کند.

استاد حوزه علمیه با اشاره به استدلال ابن سینا بر ضرورت نبوت تصریح کرد: از طرف دیگر، عده ای هستند که در طول تاریخ بشر نادر بوده اند و سعی می کنند فطرت الهی شان را به کمک حجت باطنی که عقل است، سیراب کنند و تا عقل نباشد امکان ندارد که دست انسان به دامن معصوم(ع) برسد چرا که عقل است که می گوید خدایی وجود دارد و نبوت ضرورت دارد و پیامبر را از غیر پیامبر تشخیص می دهد و این عقل هم می داند که خیلی از چیزها را نمی تواند بفهمد که ابن سینا از همین طریق بر ضرورت نبوت استدلال می کند.

وی افزود: پس آن خالق حکیم باید کسی را بفرستد که حکمتش تجلی کند تا در مسائلی که عقل نمی فهمد، مردم را راهنمایی کند و کار پیامبران تفضل است که افراد را به عقل توجه می دهند.

آیت الله فیاضی خاطرنشان کرد: دو حجت باطنی و ظاهری که خدای متعال در وجود بشر قرار داده، برای این هستند که انسان ها راهی را بروند که به تقوا برسند و از آیات قرآن بر می آید که کسی که متقی شد، دنیا و آخرتش آباد است./۸۲۲/پ۲۰۲/ب۱