مفهوم برزخ در بیان آیات و روایات
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد آیت الله سید جعفر سیدان شامگاه شنبه در جلسه تفسیر قرآن کریم که در بیت وی برگزار شد با شرح مسائل برزخ گفت: برزخ فاصله بین دو شی است و در قرآن فاصله بین موت و قیامت برزخ نامیده می شود. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که می فرمایند «تمامی شیعیان در بهشت هستند اما از قبر برای آنان بیمناک هستم» قبر در تعبیر امام به برزخ اشاره دارد.
استاد سطح عالی حوزه با اشاره به روایات تفصیلی که از جانب اهل بیت(ع) درباره برزخ آمده است، افزود: شیخ مجتبی قزوینی می فرمودند آنچه روایات در این رابطه به ما می رسانند بسیار مهم تر و دقیق تر از آن چیزهایی است که افراد در برزخ دیده اند و بعد از بازگشت به دنیا برای ما تعریف می کنند. چرا که آن افراد تنها قسمت هایی از برزخ را برای ما بازگویی می کنند اما روایات اهل بیت(ع) تمام حقیقت برزخ و مراحل آن را شرح می دهند.
وی برخی آیات را برای فهم مساله برزخ بی نیاز به استمداد از روایات دانست و خاطر نشان کرد: در سوره مومنون آیه « لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ ۚ كَلَّا ۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ۖ وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ» صراحتا به وجود عالم برزخ اشاره می کند. همچنین در آیه «وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ» در سوره بقره نیز خداوند به زنده بودن شهدا در همین زمان حال اشاره می کند که به معنی وجود عالمی بین دنیا و آخرت می کند.
آیت الله سیدان با بیان آیه ۱۷۰ سوره آل عمران تصریح کرد: در این آیه خداوند درباره شهدا می فرماید«فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُون» که خوشحالی شهدا از فضل خداوند و انتظار برای پیوستن دیگران به آنان نیز به وجود عالم برزخ اشاره دارد.
استاد سطح عالی حوزه افزود: خداوند درباره آل فرعون نیز در سوره غافر می فرماید که اینان روز و شب در عذاب آتش اند و روز قیامت نیز بدترین عذاب برای آنان خواهد بود. در این آیه نیز بین آخرت و برزخ تمییز داده شده است و همچنین با توجه به آیه گفته شده قبل می توان فهمید که فرآیند پاداش و عقاب از همین عالم برزخ شروع می شود.
وی بیان ابن عربی در مورد یکی از آیاتی که وجود برزخ را به ما می رساند، اظهار نظری از روی سلیقه و به صورت دل بخواهی دانست و خاطرنشان کرد: قرآن کریم درباره غرق شدن قوم نوح و سپس وارد آتش گشتن آنان می فرماید «مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصَارًا». ابن عربی درباره این آیه می گوید: «منظور آیه این است که آنان قدم های استواری را در راه حق برداشتند، در دریای معرفت او غرق شدند و در آتش محبت او سوختند!»./861/پ۲۰۲/ق