۱۰ مهر ۱۳۹۷ - ۰۰:۰۸
کد خبر: ۵۸۰۶۰۰

نشريه قرآن پژوهي حسنا در گام سی و چهارم+ چکیده

مؤسسه تفسیر و پژوهش قرآن رهپویان سیدالشهدا(ع) سی و چهارمین دوفصلنامه تخصصي علوم قرآن و حديث را منتشر کرد.
فصلنامه حسنا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مؤسسه تفسیر و پژوهش قرآن رهپویان سیدالشهدا(ع) بیست و نهمین و سی‌امین شماره فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث «حسنا» ویژه  بهار و تابستان 1397 را به مدیر مسئولی حمیده شریعتی نیاسر منتشر کرد.

در این فصلنامه  این مقالات را مطالعه می‌کنیم:

معادل فارسي ﴿بِسْمِ اللَهِ الرَحْمَنِ الرَحِيم﴾ در ترجمه هاي قديم و جديد قرآن

معناشناسي واژه «مرض» در قرآن برپايه روابط هم نشيني

بررسي ادب لفظ در نهج البلاغه

بررسي تحليلي اعتبار و جايگاه كتاب مهج الدعوات و منهج العبادات

 نقد روايت عبدالله بن مسعود در استناد به عدالت صحابه

تحليل و بررسي تفسير التفسير المنير في العقيده والشريعه والمجتمع

 

معادل فارسي ﴿بِسْمِ اللَهِ الرَحْمَنِ الرَحِيم﴾ در ترجمه هاي قديم و جديد قرآن

اكبر ساجدي   

 چکيده: آيه «بسم الله الرحمن الرحيم» به عنوان اولين آيه قرآن موضوع ترجمه و تفسير مترجمان و مفسران فارسي نويس قرآن بوده است. گوناگوني مشرب فكري و ذوق ادبي مترجمان باعث شده، ترجمه هاي متفاوتي از اين آيه ارائه شود. در بخش نخست مقاله با معرفي سيزده اثر كهن در ترجمه فارسي قرآن، به نقد و بررسي ترجمه هاي آنها از اين آيه پرداخته و ضمن معرفي كوتاهي از صاحبان اين آثار تاريخي، به تبيين امتيازات، نوآوري ها و بعضا به ملاحظات آنها نسبت به ترجمه آيه مزبور به صورت دقيق ورود پيدا كرده است. اولين ترجمه فارسي از بسمله مربوط به ترجمه تفسير طبري است كه آن را با جمله «بنام خداي بخشاينده مهربان» بيان نموده و همين عبارت به عنوان قديمي ترين و شايع ترين عبارت براي ترجمه آيه مبدل شده است. از نظر مقاله حاضر بهترين و دقيق ترين ترجمه بسمله، از اهل سنت ترجمه ميبدي و از تشيع ترجمه كاشفي سبزواري است. در بخش دوم مقاله به بيان ترجمه هاي معاصران پرداخته شده است.

 

معناشناسي واژه «مرض» در قرآن برپايه روابط هم نشيني

باقر رياحي مهر، ليلا ابراهيمي، مهدي درستي    

 چکيده: ماده «مرض» يكي از واژگان قرآني است كه در قرآن 13 مرتبه به كار رفته و در همه موارد با كلمه «قلب» در قالب «في قلوبهم مرض» هم نشين شده است. اين پژوهش با روش معناشناسي كه نگاه تحليلي و دقيق به متن است، به تبيين معناي «مرض» و استخراج مولفه هاي معنايي آن از قرآن پرداخته است. بررسي هم نشين ها و تحليل محتوي و سياق آياتي كه واژه «مرض» در آ نها استعمال شده است، نشان مي دهد كه واژه مرض جانشين و مترادف واژه نفاق نيست؛ بلكه اين كلمه در كاربرد قرآني در مقابل كلمه «سليم» قرار گرفته و به معناي اعتقاد و ايمان سطحي، سست و ضعيف است. بنابراين مي توان گفت كه مفهوم قرآني واژه «مرض»، تاريكي و ظلمتي است كه در اثر ايمان ضعيف در قلب گروهي افراد در ميان مسلمانان به وجود مي آيد.

 

بررسي ادب لفظ در نهج البلاغه

قاسم رحيميان   

 چکيده: از جمله جلوه هاي ادب نفس، پرهيز از كلام قبيح و ركيك است. اميرالمومنين علي عليه السلام كه مودب به آداب نفساني است، هم در به سامان بخشيدن كلام ادبي، گوي سبقت را از اديبان ربوده و هم در نقل مفاهيمي كه عرف تصريح به آنها را برنمي تابد، ادب را به كمال رسانده است. اين نوشتار با تكيه برگنجينه كلام علي عليه السلام درنهج البلاغه مي كوشد تا تعابيرحضرت را از مفاهيمي كه آشكار كردن آنها ناپسند شمرده مي شود را رديابي كند و روش حضرت در رعايت قواعد ادب لفظ را نشان داده و با روش توصيفي- تحليلي ازكاربردهاي مختلف ادب لفظ دركلام حضرت علي عليه السلام پرده بردارد و آن را مورد بـررسي و تحليل قراردهـد. همچنين با بررسي نمـونه هاي مختلف ادب لفظ، چنين استنباط مي شود كه براي صاحب سخن هم چه گفتن مهم بوده و هم چگونه گفتن؛ لذا با كاربست شيوه هاي مختلف بياني از مفاهيمي ركيك و ناشايست با تعابيري مودبانه سخن رانده است؛ به گونه اي كه آن تعابير با حفظ آبروي اشخاص و عدم پرده دري همسويي داشته و با آگاهي از شان مقام و جايگاه خويش، كلامش را از هرگونه آلودگي منزه نموده است.

 

بررسي تحليلي اعتبار و جايگاه كتاب مهج الدعوات و منهج العبادات

عباس محمودي   

 چکيده : بسياري از آموزه هاي ديني در قالب دعا عرضه گرديده، به همين جهت كتاب هاي متعددي به اين امر اختصاص يافته است. حساسيت مقوله دعا و نياز مضاعف جامعه به آن از يك سو، سوء استفاده هاي نامشروعي كه از اين موضوع شده از ديگر سو و همچنين تاثير مستقيم شناخت ميزان اعتبار هر كتاب در توجه و اهتمام به روايات آن، از طرف ديگر، ضرورت اعتبارسنجي منابع دعايي را دو چندان نموده است. يكي از مهمترين منابع دعا و حرز، كتاب مهج الدعوات و منهج العبادات تاليف سيد بن طاووس است. تاكنون هيچ پژوهش مستقلي در مورد اعتبار اين كتاب انجام نگرفته است. مقاله پيش رو با توجه به سه معيار شخصيت مولف، متن كتاب و ويژگي هاي كلي اثر، در قالبي منظم و ساختاري منسجم به اعتبارسنجي تحليلي اين كتاب پرداخته است. فايده اين تحقيق علاوه بر مشخص نمودن جايگاه حقيقي كتاب مهج الدعوات، دست يابي به نويافته هايي درباره روش شناسي اعتبارسنجي كتاب هاي دعا و زيارت است. به طور كلي مهج الدعوات از اعتبار خوبي برخوردار است. شهرت مولف به صداقت و امانت، تخصص وي، تاييد محتواي كتاب توسط ايشان و هم خواني متون آن با مسلمات دين و مذهب، برخي از معيارهايي است كه اعتبار اين اثر را دوچندان نموده است.

 

نقد روايت عبدالله بن مسعود در استناد به عدالت صحابه

ناصر عابديني   

چکیده: اعتقاد به عدالت صحابه امري است كه مبناي نظرات كلامي، فقهي، تفسيري و... اهل سنت قرار گرفته است. آنان براي اثبات اين ادعا به آياتي از قرآن كريم و رواياتي استناد كرده اند. يكي از رواياتي كه اهل سنت براي اثبات عدالت صحابه، همواره به آن استناد نموده اند؛ روايت «مارَآهُ الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا فَهُوَ عِنْدَ اللَهِ حَسَنٌ وَمَا رَآهُ الْمُسْلِمُونَ سَيِئًا فَهُوَ عِنْدَ اللَهِ سَيِئٌ» است كه از عبدالله بن مسعود صادر و با طرق و متون مختلف در منابع و مصادر روايي و حديثي آنان نقل شده است و محتواي آن بر اين نكته تاكيد دارد كه آنچه مسلمانان نيكو مي بينند در نزد خدا، نيكو است و آنچه بد مي بينند در نزد خدا، بد است. اين روايت مبناي ديدگاه هاي مختلف اهل سنت به خصوص در اصول فقه در اثبات ادله اصولي «استحسان» و «اجماع» گشته است.

در اين پژوهش از جهات مختلف سندي و متني به نقد و بررسي اين روايت پرداخته شده و از نظر سندي، آن را روايت موقوفي دانسته است كه از عبدالله بن مسعود نقل شده واستدلال به مرفوع بودن آن را رد كرده است. از حيث متني نيز از سه جهت ساختاري، محتوايي و دلالي به دلايل اختلاف ساختار در متن، وجود مطالب متناقض و متضاد در محتوا و دلالت بر «استحسان» و «اجماع» مورد نقد و بررسي قرار داده و با بيان دلايل متقن ادعاي دلالت اين روايت بر «استحسان» و «اجماع» را مردود دانسته است.

 

تحليل و بررسي تفسير التفسير المنير في العقيده والشريعه والمجتمع

طاهره محسني، خديجه احمدي بيغش  

چکيده: دانش تفسير در بين ديگر دانش هاي اسلامي، جايگاه ويژه اي دارد و از همان آغاز مسلمانان، به گونه جدي بدان پرداخته اند؛ زيرا تفسير، فهم و كشف بهترين سخنها است. از تفاسير جديدي كه بر كتاب مسلمانان منتشر شده، مي توان تفسير المنير في العقيده والشريعه و المنهج تاليف مفسر و قرآن پژوه معــاصر، دكتر وهبه الزحيـلي نام برد. اين پژوهش به بررسي و ارزيابي اين تفسير به شيوه نقد و تحليل و روش كتابخانه اي پرداخته است. پايبندي به روش متبع، بررسي مسائل اجتماعي، سياسي و فقهي معاصر و آساني روش نگارش اشاره از امتيازات آن و مواردي چون قلت مآخذ تفسيري قديم و جديد و قلت ارجاع نقل قول هاي علمي از كاستي هاي آن به شمار مي رود.

گفتنی است، مؤسسه تفسیر و رهپویان سیدالشهدا(ع) بیست و نهمین و سی‌امین شماره فصلنامه تخصصی «حسنا» را در  180  صفحه و به قیمت ۱۲۰۰  تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۴/ش

ارسال نظرات