پیروی از امواج جامعه آفت طنزنویسی مطبوعاتی است

مهرداد صدقی، طنزپرداز برجسته کشور، در گفت و گو با خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا،  با ارزیابی وضعیت طنز در کشور اظهار کرد: کشور ما از نظر طنزپردازی در فرهنگ شفاهی پتانسیل‌های زیادی دارد؛ به‌طوری‌که مردم خیلی از مناطق را به شوخ‌طبع بودن می‌شناسند و اگر در دیالوگ‌ها، آداب و رسوم و هر بخشی از ویژگی‌های این مناطق تمرکز کنیم وجوه طنزآمیز زیادی می‌بینیم.

وی گفت: اما اینکه این وجوه طنزآمیز و استعدادها پرورش پیدا کرده و به شکل کاملاً منسجم به آثار طنز تبدیل شده باشند، چنین چیزی را شاهد نیستیم، در این بخش ضعیف بوده و نیازمند آموزش‌های مستمر هستیم.

صدقی تصریح کرد: البته استعدادهایی هم داریم که شناخته‌شده هستند و چقدر خوب است که به این‌ها بیشتر بها داده شده و حمایت های بیشتری از آنها صورت گیرد.

نویسنده کتاب طنز «آب‌نبات هلدار» افزود: در حقیقت حمایت از طنز و طنزپردازان دو وجهه و شکل دارد؛ نخست این است که چه حمایت‌هایی می‌شود انجام داد؟ حمایت‌ها به این شکل نیست که من نویسنده منتظر این باشم که یک نفر ‌ دست من را بگیرد و گام‌به‌گام ببرد تا تبدیل به یک نویسنده موفق شوم، این فایده ندارد یعنی اگر من صدسال دیگر هم منتظر بمانم هیچ‌کس دست من را نمی‌گیرد.

صدقی تصریح کرد: پس به‌عنوان نویسنده باید خودم جور خودم را بکشم و فراموش کنم که حمایتگری وجود دارد، نویسنده باید در درجه اول بدون اتکا به هرگونه حمایتی فعالیت خود را به شکل مستمر انجام داده و خود را بالا بکشد، اینکه نویسنده‌ای می‌گوید: چرا مسئولان از ما حمایت نمی‌کنند؟ ازنظر من‌جمله زیبایی نیست.

وی خاطرنشان کرد: من نویسنده باید چنان آثار قدرتمندی تولید کنم تا خود را به ادبیات فارسی و مخاطب تحمیل کنم و درنهایت ترغیب به خرید اثر من در بین مردم ایجاد شود.

صدقی افزود: اینکه دنبال این باشم که دستگاه یا نهادی مثلاً صد جلد، دویست جلد یا هزار جلد کتاب من را بخرد، این‌گونه حمایت‌ها مثل هورمون‌های بدن‌سازی عضله به وجود می‌آورند اما درنهایت انسان را قوی نمی‌کند، پس پیشنهاد من به نویسندگان جوان این است که کار خود را انجام داده و دنبال این حمایت‌ها نباشند.

مسئولان ارتباط اندکی با کتاب دارند

وی ادامه داد: اما حمایت از منظر رسالت یک مسئول قضیه متفاوتی دارد، یک مسئول وظیفه شناسایی و پرورش استعدادها و حمایت مستمر از آن‌ها را دارد، مسئول باید جلوتر از بقیه فضای ادبی را رصد کند، اینکه چه کسانی کار می‌کنند، چه کسانی خوب کار می‌کنند، الآن نیازمند چه آموزش‌هایی هستیم و مواردی از این دست؛ اما متأسفانه مسئولان ما هم چندان ارتباط نزدیکی با کتاب و کتاب‌خوانی ندارند.

صدقی اظهار داشت: اگر من خودم کارم را به نحو احسن انجام داده، روی کیفیت اثرم کار کرده و مشی حرفه‌ای گری را در نویسندگی اعمال کنم، اگر در چنین شرایطی نهادی هم بخواهد کتاب مرا بخرد من استقبال می‌کنم؛ چراکه به اقتصاد من کمک می‌کند با اینکه من همچنان نگاهم به خود حضور در ادبیات فارسی است نه اینکه صرفاً چهار جلد بیشتر بفروشم.

صدقی افزود: من کتاب اولم را که نوشتم تا بخواهد به چاپ دوم برسد حدود دو سال زمان برد، کتاب نهم من در طی پنج روز به چاپ دوم رسید؛ پس این مرحله گذاری است که به‌اصطلاح من، نویسنده باید پوست‌کلفت باشد و همچنان روی کیفیت اثر کار کند تا بتواند خود را به مخاطب، جامعه ادبی و ناشران تحمیل کند.

وی اضافه کرد: خود نویسنده و اثرش بزرگ‌ترین معرف اثر هنری است و در این زمینه هیچ راه و میان‌بر دیگری وجود ندارد، اثر اگر خوب نباشد مخاطب کتاب را نمی‌خرد حتی اگر عکس کتاب در تمام دیوارها و بیلبوردهای شهر باشد.

پیروی طنزنویسان مطبوعاتی از امواج جامعه آفت است

صدقی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه نویسنده طنزپرداز تلخی‌ها را با زبانی شیرین و ملموس بیان می‌کند، به برخی آفت‌های طنزنویسی مطبوعاتی اشاره کرد و گفت: نگاه برخی از نویسنده‌های طنز مطبوعاتی به مشکلات یک نگاه توریستی است. در برخی موارد، طنزپرداز تازه‌کار خودش پیرو موجها یا حواشی ایجاد شده در جامعه یا فضای مجازی می‌شود که این یک آفت است.  

صدقی اضافه کرد: نویسنده طنزپرداز تئوریسین و ایدئولوژیست نیست، راهکار نمی‌دهد و قرار نیست خودش حلال مشکلات باشد، قرار است یک سری از عیب‌ها را مطرح کند و مشکلات را به ما نشان دهد اما به شکلی نشان می‌دهد که برای ما یک شیرینی داشته باشد، در عین حال، انصاف در طنزپردازی مسئله مهمی است.

وی خاطرنشان کرد: شما یک عیبی را از فرد موردعلاقه خود می‌بینید و از آن می‌گذرید؛ اما همان عیب را از فردی که علاقه‌ای به او ندارید یا در جناح مقابل شما قرار دارد می‌بینید و مطرح می‌کنید، اینجا شما انصاف را زیر پا گذاشته‌اید.

صدقی تصریح کرد: مسئله دیگر این است که بعضی وقت‌ها جسارتی دیده می‌شود که آدم احساس می‌کند این جسارت ناشی از شجاعت نیست و صداقتی در آن جسارت نیست؛ بلکه بیشتر برای دیده شدن است و متأسفانه ادبیات طنز مطبوعاتی ما الآن شاهد این آفت‌ها است.

صدقی ادامه داد: به دلیل وجود شبکه‌های مجازی و بهره طنزپردازان مطبوعاتی از این فضا، ادبیاتی که از سوی برخی از طنزنویسان مطبوعاتی استفاده می‌شود ادبیات قدرتمندی نبوده و زبان آن‌ها قوی نیست.

نویسنده طنزپرداز خراسان شمالی بابیان اینکه وقتی طنز مطبوعاتی امروز را با نسل قبلی مطبوعاتی مقایسه می‌کنیم می‌بینیم خلاقیت نویسندگان جدید بیشتر است اما زبان نسل قبل قوی‌تر است؛ چراکه همه آن‌ها از بزرگان ادبیات بودند./9314/ز۵۰۴/س