یادداشت | راز و رمز محبوبیت "امام روح الله"
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، یکی از ویژگی‌های مهم حاکمان جامعه دینی و همچنین علمای دین، ساده زیستی و تعلق خاطر نداشتن به مادیات دنیا است. البته زهد به معنای فقر و نداری نیست بلکه شاخصه اصلی آن عدم دلبستگی و تعلق خاطر است. ولی به هر حال ساده زیستی و دور بودن از زندگی تجملاتی و اشرافی لازمه زندگی عالم دینی است.
علمای باتقوا و پرهیزکار شیعه در طول تاریخ این رویه را پیش گرفته و با این منش زندگی کرده‌اند.حالا اگر این عالم در منصب مرجعیت و حاکم شرع باشد وجود این خصلت در او اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و جلوه معنوی خاصی را به همراه دارد و تأثیرات مثبت فراوانی در مردم خواهد داشت.
بی تردید ساده زیستی عالم دینی در استحکام دین و ایمان بسیاری از مردم نقش اساسی دارد. چه بسا بی توجهی به این مسئله از سوی عالمان دین، سست ایمانی و یا بی دینی را به همراه داشته باشد که وزر و وبال سنگینی بر دوش عالمی است که به خاطر عدم ساده زیستی چنین تبعاتی را داشته است.
چرایی محبوبیت امام خمینی
بی شک یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار در دوران معاصر، امام خمینی(ره) است که تحول بزرگی در جهان و به خصوص جهان اسلام ایجاد کرد. امام راحل با ایمانی راسخ، خداترسی، توکل و اخلاصی مثال زدنی یک تنه در مقابل دنیای استکبار ایستاد و با تشکیل انقلاب اسلامی در ایران مسیر جدیدی را به مردم دنیا نشان داد.
همانطور که می‌دانیم امام خمینی(ره) محبوبیت فوق العاده‌ای در میان مردم داشت. نفوذ کلام امام و حرف شنوی مردم از ایشان، به خصوص رزمندگان جبهه‌های جنگ کم نظیر بود. امام اگر فرمانی می‌داد خیلی‌ها احساس وظیفه می‌کردند تا فرمان امام عملی شود؛ مثلا در قضیه حصر آبادان وقی امام دستور داد که حصر آبادان باید شکسته شود، رزمندگان اسلام با انگیزه‌ای مضاعف در این راه قدم برداشتند و بالاخره با یاری خداوند این مسئله محقق شد.
این محبوبیت و این نفوذ کلام دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد؛ از جمله توکل قوی به خداوند متعال و اخلاص بالای این مرد الهی را می‌توان به عنوان شاخصه‌های این محبوبیت دانست. ولی یکی از مسائلی که در این عظمت و محبویت نقش داشته است روحیه ساده زیستی امام و دور بودن از خوی اشرافی بوده است. بی شک اگر امام اهل کاخ و تشریفات بود این مقدار در قلب مردم و مؤمنین جای نداشت.
این ساده زیستی برای شخصیت اول یک کشور نه تنها برای مردم ایران دوست داشتنی بوده بلکه تعجب و حیرت بیگانگان را نیز برانگیخته است و خیلی‌ها تحت تأثیر این ساده زیستی قرار گرفته‌اند. احمد الشریف امام جماعت شهر «شینیاینگ چین» درگفتگو با خبرگزاری رسا گفته بود که با مشاهده کاخ سعد آباد و زندگی ساده امام تحت تأثیر ساده زیستی امام قرار گرفته است.
توصیه ساده زیستی به مسئولان
امام راحل به مناسبت‌های مختلف مسئولین را از اشرافی گری منع کرده است. ایشان در بیانی طلایی می‌فرماید: «آن روزى که دولت ما توجه به کاخ پیدا کرد، آن روز است که باید ما فاتحه دولت و ملت را بخوانیم.» (صحیفه امام/ ج17/ ص 376)
امام راحل در بیان دیگری در صحیفه نور فرمود: «اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاح های پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان بدر نکند خود را به ساده زیستی عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید.»
خاطره‌ای از ساده زیستی امام خمینی
مرحوم آیت الله مسلم ملکوتی( امام جمعه فقید تبریز) از شاگردان قدیمی حضرت امام بودند که توفیق درک محضر ایشان را در ایران و نجف داشته‌اند ایشان که از نزدیک با بیت حضرت امام در نجف مرتبط بوده، درباره خانه امام در نجف و ساده زیستی ایشان در خاطره‌ای بیان کرد: «این منزل در شارع الرّسول قرار داشت و آقای شیخ نصر الله [خلخالی] آن را اجاره و تهیه کرده بود. این منزل دو طبقه داشت و در هر طبقه دو اتاق که مساحت هر کدام دوازده متر بود، وجود داشت. یکی از اتاق ها مخروبه بود و قابل استفاده نبود و چون آشپزخانه اش کوچک بود، ظروف و چراغ غذا را در حیاط می گذاشتند. هنگام ورود امام به نجف، یکی از اطاق ها برای امام اختصاص یافت. ... حضرت امام به مدت 15 سال در این خانه اجاره ای مانند سایر طلاب معمولی زندگی کرد. بارها نزدیکان خواستند یک کولر بر یکی از اتاق‌ها نصب کنند، اما امام با لحن شدید فرمود: "شما دست به یکی کردید تا مرا جهنمی کنید." و مانع از این کار شد. تا اینکه پس از چند سال، به اصرار زیاد برخی اعاظم قبول کردند یک پنکه در آن گذاشته شود.
ایشان در خاطره دیگری نقل می‌کند که اتاق بیرونی حضرت امام با زیلوهای فرسوده پوشیده شده بود. یک وقت برخی نزدیکان عرض می کنند: "این ها مناسب منزل شما نیست اجازه بدهید آنها را تعویض کنیم." امام در جواب می فرماید: "مگر منزل صدر اعظم است؟!" و اجازه تعویض نمی دهد. (خاطرات آیت الله مسلم ملکوتی، چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، صفحه 185(
لیست دارایی امام خمینی
فهرست دارایی های امام خمینی دیدنی است؛ امام خمینی بر اساس اصل 142 قانون اساسی، در تاریخ 24 دی ماه 1359 دارایی های خود را چنین شرح می دهد:
نام- نام خانوادگی: روح الله مصطفوی معروف به خمینی، شماره شناسنامه: 2744، محل صدور: خمین، سِمَت: روحانی.
دارایی غیر منقول (با ذکر مشخصات(
1- یک باب منزل مشتمل بر بیرونی و اندرونی در قم، محله باغ قلعه که معروف است.
2- قطعه زمینی است، ارث پدری است و به حسب اطلاع حضرت آقای پسندیده مشاع است بین اینجانب و معظمٌ له و ورثه مرحوم اخوی (آقای هندی) که اجاره سهمیه اینجانب از قرار اطلاع آقای اخوی، سالی چهار هزار ریال است که داده نمی شود.
دارایی منقول اعم از نقدی، موجودی یا سپرده بانکی، سهام و اموال غیرمنقول دیگر با ذکر قیمت تقریبی:
1- وجه مختصری است در تهران که نذورات و هدایای شخصی است.
2- اثاث منزل ندارم، مختصر اثاثی است در قم و تهران، مِلک همسرم می باشد. دوقطعه قالی در منزل است، داده اند که اگر خواستم بابت خمس حساب کنم و مال اینجانب و ورثه نیست، باید به سادات فقیر بدهند.
چند جلد کتاب، بقیه کتبی است که در زمان شاه مخلوع به غارت رفت و نمی دانم چقدر است و چند جلد کتاب که در مدتی که در تهران هستم از طرف مؤلفین هدیه شده است که قیمت تقریبی آن را نمی دانم، ولی قدر قابلی نیست، اثاثی که در منزل مسکونی فعلی در تهران است مِلک صاحبان منزل است، احمد اطلاع دارد.
3- کلیه وجوهی که در بانک ها یا در منزل یا نزد اشخاص است که آقای پسندیده مطلع هستند، به استثنای وجه مختصری که اشاره شد، وجوه شرعیه می باشد و مِلک این جانب نیست، و ورثه این جانب در آنها حقی ندارند و تکلیف آنها را به حسب وصیت تعیین نموده ام.
بلافاصله پس از رحلت امام، فرزند ایشان از قوه قضائیه خواست تا دارایی های امام را طبق قانون اساسی بررسی کند.
نتیجه بررسی جالب است؛ نه تنها بر دارایی‌های امام در دوران رهبری کشوری نفت خیز، چیزی اضافه نشد، بلکه قطعه زمین موروثی، به دستور ایشان به مستمندان محل واگذار گردید و از مِلک ایشان خارج شد. تنها دارایی غیرمنقول ایشان، منزل قدیمی در قم است که آن هم از زمان تبعید امام به بعد، در اختیار اهداف نهضت اسلامی قرار گرفت و عملًا جنبه شخصی نداشت. (پایگاه اطلاع رسانی حوزه)/999/ی۷۰۳/س
بابک شکورزاده، پژوهشگر حوزوی