فضای مجازی روی تیغ "افراط و تفریط"

حجت الاسلام حمید جلالی، مدیر مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در تبیین راهکارهای مدیریت نسل جوان در مواجهه با فضای مجازی گقت: یکی از مهم‌ترین راهکارها درونی سازی و افزایش سطح سواد رسانه‌‌ای جوانان و نوجوانان است، تا قادر به تشخیص و شناسایی آسیب‌ها و فرصت‌هایی باشند که فضای مجازی در اختیار آنها قرار می‌دهد، در این‌ صورت طبیعتا شبکه‌های اجتماعی و مجموعه‌های رسانه‌ای تفاوتی برای این نسل نخواهد داشت.

آسیب‌های فضای مجازی برای نسل جوان

مدیر مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان، ناآگاهی نسل جوان نسبت به فضای مجازی را آسیب‌زا توصیف کرد و اظهار داشت: به نظر می‌رسد در زمان حاضر، نسل جوان با عدم آموزش و آگاهی وارد فضایی بسیار خطرناک شده است که می‌تواند آسیب‌زا باشد، حال یکی از مهم‌ترین وظایف نهادهای مسئول در این رابطه، افزایش تبادل اطلاعات و آموزش شیوه مواجهه با فضای مجازی است.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر ایجاد فضا و محیطی سالم و امن برای فعالیت در فضای مجازی که دارای جاذبه‌های و شیرینی‌های خاصی برای فضای مجازی است و می‌تواند حس کنجکاوی، علاقه به ارتباط با دیگران، کشف فضای جدید و تجربه‌های ناشناخته را فراهم کند.

حجت الاسلام جلالی با اشاره به عدم توجه مسئولان نسبت به ساماندهی شبکه ملی اطلاعات بیان کرد: این فضای امن را می‌توان در شبکه ملی اطلاعات جستجو کرد که رهبر معظم انقلاب از چند سال گذشته تاکنون روی آن تأکید کرده‌اند و متأسفانه خیلی مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است.

بومی‌سازی شبکه‌های پیام‌رسان لازمه شبکه ملی اطلاعات

وی درباره بومی‌سازی شبکه‌های پیام‌رسان گفت: بحث‌هایی که این روزها درباره پیام‌رسان‌های بومی مطرح می‌شود، بخش کوچکی از شبکه ملی اطلاعات است که اگر در همین ایام هم محقق شود، گام بزرگی در جهت تحقق این شبکه ملی است.

تحلیل‌گر مسائل فرهنگی با تأکید بر تقویت ساختار نهادهای فرهنگی و تربیتی بیان کرد: نهادهای فرهنگی و تربیتی بایستی با بروز رسانی و تقویت خود متوجه ساختار جدید فضای مجازی شوند؛ چراکه تولید محتوای جذاب، سالم و مورد نیاز مخاطبان در این فضا نیازمند یک فضای سالم و مجزا است.

وی تصریح کرد: انتشار محتوایی که پیش از این در قالب‌های دیگری مانند نشریه، روزنامه و حتی سایت‌ها در فضای نظرسنجی قرار گرفته در شبکه‌های اجتماعی به منزله حضور فضای مؤثر آموزشی و تربیتی در فضای مجازی نیست، بلکه این فضا نیازمند تأیید دوباره محتواها و تولید مناسب با شرایط خود و مخاطبان است.

سلایق گوناگون در فضای مجازی و فرصت‌های پیش رو

حجت الاسلام جلالی وجود سلایق مختلف را از فرصت‌های فضای مجازی دانست و عنوان کرد: یکی از فرصت‌هایی که شبکه‌های مجازی و فضای اینترنتی فراهم می‌کنند مواجهه با سلیقه‌های گوناگون است، فرهنگ سازی، تولید محتوا و آموزش در فضای حقیقی به‌گونه‌ای که همه سلایق را دربر گیرد کار بسیار مشکلی است؛ اما نهادهای فرهنگی با هزینه‌ای بسیار کمتر در فضای مجازی می‌توانند با توجه به گستره آن و امکان ایجاد ارتباط عمیق با مخاطب از این راه، فضای بسیار خوبی را ایجاد کنند.

وی در ادامه افزود: ایجاد چنین فضای مناسبی برای فرهنگ سازی نیازمند سیاست‌گذاری و شناخت دقیق است، لازم است که نهادهای تخصصی با اقشار مختلف تقویت شود، به این‌صورت که مراکز فرهنگی تولید محتوای دانش‌آموزی، کار اختصاصی دانش‌آموزی و تربیتی انجام دهند، گروه‌های دیگری نیز در زمینه کودکان، جوانان و غیره کار کنند.

مدیر مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان ابراز داشت: این شیوه کمک شایانی می‌کند که بیس کامل مخاطبان و فضایی با ویژگی‌ها و استعدادهای مختلف، با مجموع گفتمان انقلاب اسلامی و گفتمان تربیتی انقلاب بتوانند مرتبط شوند و از این فضا بهره‌مند شوند.

آموزش خانواده‌ها لازمه ایمن سازی

وی لازمه ایمن سازی فضای مجازی را آموزش خانواده‌ها در مواجهه با فضای مجازی دانست و تأکید کرد: تازمانی که زیرساخت‌ها و فضای امن و سالم فراهم نشود و خانواده‌ها برای شیوه مواجهه صحیح آموزش ندیده باشند، ترویج فضای مجازی و استفاده از این فضا برای نوجوانان نه تنها کار مناسبی نیست، بلکه سوق دادن آنها به سمت یک فضای آسیب‌زا و خطرناک است که پیامد مناسبی را به دنبال نخواهد داشت.

حجت الاسلام والمسلمین جلالی راه‌های جذب نوجوانان و جوانان را این‌گونه بیان کرد: برای فراخواندن و جذب نوجوانان و جوانان به این فضای تربیتی و همراه کردن خانواده‌های آنها، ابتدا لازم است زیرساخت‌های فناورانه و آموزشی در حوزه خانواده انجام شود، مرحله بعد استفاده و ترویج این فضا برای آموزش و فضای تربیتی است، در شرایط کنونی ترویج فضای مجازی به نظر مناسب نیست و آسیب‌های آن به نظر خیلی بیشتر از فواید آن است.

نگاه مسئولان به فضای مجازی توأم با افراط و تفریط

وی با انتقاد از نگاه افراط و تفریطی مسئولان نسبت به فضای مجازی ابراز کرد: هیچ گریزی از مواجهه با این فضا وجود نیست، بایستی با این فضا روبه رو شد و تهدیدهای آن را به فرصت تبدیل کرد، رهبر معظم انقلاب هم با تیزبینی خود در سال‌های گذشته در این‌باره اظهار نظر کردند؛ اما شیوه و نگاه کنونی مسئولان از طرفی امنیتی کردن فضای مجازی و از طرف دیگر ولنگاری و رها‌کردن این فضا است که دو سوی افراط و تفریط است.

پژوهشگر حوزه فرهنگ و تبلیغ تصریح کرد: این دو نگاه به آینده فضای مجازی در کشور بسیار ضربه زننده است، لازمه موفقیت در آینده فاصله گرفتن از این دو فضا و انتخاب یک راهکار دقیق و صحیح در این زمینه است.

وی با بیان این‌که اتفاقات روزهای اخیر در حوزه توجه به پیام‌رسان‌های بومی، می‌تواند گام خیلی خوب و دلگرم کننده‌ای باشد، گفت: اگر حرکت به سمت سامانه ملی اطلاعات صورت بگیرد، می‌توان دورنمای خوبی را برای آینده این فضا در کشور پیش‌بینی کرد.

حجت الاسلام والمسلمین جلالی در پایان تأکید کرد: فضای مجازی یک مجال گسترده به منظور طرح مسائل انقلاب اسلامی برای مستضعفان دنیای اسلام را می‌دهد، هر اندازه که بتوان در خودکفایی و تبیین آرمان‌های انقلاب تسریع کرد، به نظر گام بزرگی در جهت جذب نظر مخاطبان جهانی است./876/ت۳۰۱/س

خبرنگار: مهدی شاهی