تکفیری‌ها محصول ایدئولوژی آنارشیستی غرب‌اند| مبلغ معتدل در لبنان ترس جان و آبرویش را دارد
خبرگزاری رسا ـ گروه بین الملل: شیخ حسین حبلی از علما و فعلان دینی اهل سنت لبنان در گفت‌وگو با خبرگزاری رسا به بحث درباره دلایل گرایش طیفی از جهان اسلام به افراطی‌گری پرداخته است. او همچنین دشواری‌های فعالیت تبلیغی در لبنان را یادآور شده و چند و چون فشارهای مختلف و اقدام مسلحانه علیه علمای معتدل را بازگو کرده است. آنچه در ادامه می‌آید متن این گفت‌وگو است:
رسا ـ تحلیل‌های بسیاری راجع به نقش دستگاه‌های جاسوسی غربی در شکل‌گیری داعش مطرح شده است. آنچه کمتر بدان پرداخته شده دلایل اقبال جوانان به این جریان‌هاست. به نظر شما از بعد فرهنگی چه عواملی یک جوان مسلمان را ترغیب به دیدگاه‌های تکفیری و افراطی می‌کند؟
در مورد چرایی پیوستن جوانان به جریان‌های رادیکال سخن بسیار است اما اگر بخواهیم از منظر غیرامنیتی به این مسائل نگاه کنیم باید تاکید کرد که که بحران‌ها و معضلات اجتماعی نقشی به سزا در این ماجرا دارد. خب نمی‌توان منکر این واقعیت شد که گروهی از افرادی که به جرگه تکفیری‌ها می‌پیوندند دچار مشکلات روحی روانی هستند. ما اگر جامعه ای پویا و سالم داشته باشیم که جوان در آن امکان ظهور و بروز داشته باشد بسیاری از مسائل کنونی به خودی خود حل و فصل خواهد شد.
البته یک نکته اغفال شده را هم باید در این مجال ذکر کرد. رسانه‌های غربی با ابزارهای مختلف خود از قبیل بازی‌های کامپیوتری و صنعت سینما نوعی عادی سازی کشتار را در سرتاسر دنیا فراگیر کرده اند. به نظر می‌رسد کشتارهای وسیعی که امروز شاهد آن هستیم از تیراندازی در مدرسه‌های آمریکا تا تبدیل قتل به مساله ای روزمره در خاورمیانه با این روند مهندسی شده بی ارتباط نیست. این سطح از خشونت در سینما و بازی‌های کامپیوتری خونریزی و کشتار را برای جوانان عادی و طبیعی جلوه می‌دهد.
مضاف براینکه جوان غربی در پرتو خلاء‌های معنوی گاها به فرقه‌ها و جریان‌های خطرناکی از قبیل شیطان پرستی پناه می‌برد. به تعبیر بهتر جوان به جای برون رفت از بحران در دام های خطرناکی گرفتار می‌شود که برای او جذابیت‌های هیجانی و کاذب دارند یا اینکه یک ایدئولوژی آنارشیستی را بسط می‌دهند که همین مساله در مورد القاعده و داعش صدق می‌کند. در کشورهای اسلامی نیز بسیاری از جوانانی که به تکفیری‌ها ملحق شدند، تحت تاثیر همین بحران‌ها و جذابیت‌های کاذب بوده است. متاسفانه ما در مقابل هیچ راهکاری را پیش پای آنها نگذاشتیم.
رسا ـ در بطن پاسخ شما می‌توان رگه‌هایی از انتقاد به خودمان را وارد دانست. شما به عنوان یکی از علمای جهان اسلام که فعالیت تبلیغی دارد، خط معتدل اسلامی را در ارتباط‌گیری و آگاه سازی جوانان چه میزان موفق می‌دانید؟ مشکل ما در این زمینه چیست؟
در رابطه با خط معتدلی که می‌تواند خوراک فکری جامعه را تغذیه کند ما هم دچار ضعف ایم و هم با انبوهی از هجمه‌های ناجوانمردانه مواجه هستیم. پروژه تضعیف جنبش‌های معتدل اسلامی و پشتیبانی از جریان‌های افراطی دیگر بر کسی پوشیده نیست که بخواهیم آن را نادیده بگیریم. برای نمونه در همین شهر صیدای لبنان که ما در آن فعالیت تبلیغی داریم بیشتر منابر و تریبون‌ها به مفتی‌های و علمایی اختصاص دارد که قرائتی افراطی از دین دارند. اصلی‌ترین اظهارات و فعالیت این شخصیت‌ها به درگیری‌های طایفه‌ای و ستیز دینی، مذهبی محدود می‌شود.
حتی در زمینه سیاسی هم شخصیت‌های مذهبی سیاستی یک بام و دو هوا دارند. شما اگر نگاهی به گفتمان آنها در خصوص قدرت‌های بزرگ بیندازید شاهد حمله بی حد و حصر آنها به روسیه خواهید بود اما در عین حال کوچکترین انتقادی از سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه نمی‌کنند. در بهترین حالت می‌توان گفت که آمریکا و روسیه هر دو کشورهای استکباری هستند اما اینکه نوک پیکان تنها روسیه را هدف قرار دهد، علامت‌های سوالی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند.
از سوی دیگر متاسفانه نسبت علمای معتدل به علمای افراطی بسیار ناچیز است. در همین راستا ما شاهد تخریب سازمان یافته شخصیت علمای مدافع مقاومت و وحدت اسلامی هستیم. من بسیاری از علما و فرهیختگان معتدل را می‌شناسم که از ترس همین رفتارها و ناملایمات به انزوا رفته و فعالیت‌های تبلیغی را محدود کرده اند. چنین شخصیت‌هایی حتی اگر منبری را به دست بگیرند و در مسجد فعالیت کنند، به دلیل فشار علمای افراطی جایگاه بسیار متزلزلی دارند.
رسا ـ فعالیت وهابیت و سلفی‌گری در لبنان وسیع و نگران کننده به نظر می‌رسد. شما به عنوان امام جماعت یکی از مساجد لبنان فضای دینی کشورتان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ در زمینه فعالیت‌های تبلیغی با چه مشکلات و چالش‌هایی مواجه هستید؟
فعالیت تبلغی در لبنان حقیقتا دشوار است. بنده به شخصه با مشقت و دشواری فراوان به امامت جماعت مسجد ادامه می‌دهم. هر لحظه ممکن است که بنده را از مسجد اخراج کنند. جریان‌های افراطی صیدا تا همین امروز بارها تلاش کرده اند که من را اخراج کنند و بعد از این هم به این تلاش خود ادامه خواهند داد. خب با این امکانات و با این شرایط جذب جوان به اندیشه ناب اسلامی بسیار دشوار است. مسلما در چنین وضعی تعداد جوان‌هایی که به رادیکالیسم گرایش پیدا می‌کنند بیش از جوانان معتدل است.
مبالغ مالی هنگفتی در راستای مقابله با اندیشه مقاومت و وحدت اسلامی در لبنان خرج می‌شود در این میان ما جنگجویان یک جنگ نابرابر هستیم که علاوه بر امکانات ناچیز با رفتارها و اقدامات ناجوانمردانه طرف مقابل مواجهیم. طرف برای تخریب تو حاضر به انجام هر کاری است. مثلا آنها هیچ ابایی ندارند که برای یک روحانی معتدل و حامی مقاومت پاپوش درست کرده و او را تخریب کنند.
رسا ـ جدای از فشارهای مختلف آیا علیه شما اقدام مسلحانه‌ای صورت پذیرفته است؟
بعد از شکست‌های نظامی داعش و جبهه النصره در سوریه و عراق کمتر شاهد اقدام مسلحانه تکفیری‌ها علیه علمای معتدل هستیم اما پیش از این، یک بار به منزل بنده حمله شده بود. همزمان با فعالیت‌های احمد الاسیر و اقدامات نظامی طرفدران او، بنده به ترکیه سفر کرده بودم که چند شخص مسلح به خانه من تیراندازی کردند. البته با لطف خداوند متعال با وجود اینکه پسرم درمنزل بود آسیبی ندید.
رسا ـ به نظر شما امثال احمد الاسیر چگونه در لبنان رشد پیدا کردند؟ کمی درباره فعالیت‌های وهابیت و سلفیت در صیدا و سایر شهرهای لبنان توضیح دهید.
وهابیت ده‌ها سال در راستای بسیج فکری جهان اسلام همسو با اهداف خود تلاش کردند. نشر انبوهی از کتاب‌ها و نرم‌افزارهای مذهبی رایگان تنها بخشی از این اقدامات بوده است. در گذشته ما در صیدا یک مدرسه شریعت اسلامی معتدل داشتیم که جوانان در آن درس می‌خواندند اما این مدرسه پس از سال ها تعطیل شد. امروز اما در همین شهر چهار یا پنج مدرسه دینی داریم که همه گرایشی سلفی و وهابی دارند. مدرسه‌هایی که از حمایت مالی عربستان، امارت، قطر و حتی کویت برخوردارند. در چنین شرایطی نباید توقع داشت که فارغ التحصیلان این مدارس پشتیبان خط اسلام ناب و معتدل باشند.
فتنه شیعه و سنی هم مساله ای بسیار خطرناک است که روی آن مانور می‌دهند. وضعیت امروز برای یک عالم سنی مذهب به نحوی است که اگر سخن از فلسطین به میان آورد او را متهم به وابستگی به تشیع می‌کنند. گویی که مساله فلسطین هیچ ارتباطی به جهان اسلام ندارد.
رسا ـ بی‌شک جهاد مفهمومی متعالی و ظلم ستیز در اسلام است. تکفیری‌ها چطور توانستند در سال‌های اخیر با مهندسی غرب به این مفهوم مقدس خدشه وارد کنند؟
جایگاه ویژه جهاد در اسلام بر کسی پوشیده نیست به نحوی که حتی مستشرقان غربی باانصاف نیز از آن به نیکی یاد می‌کنند. با این وجود همین مفهوم مقدس هم دارای شروط و ضوابط و آدابی است. پیامبر اکرم (ص) و ائمه اسلام توصیه‌های بسیاری در این باره دارند، توصیه‌هایی که هیچکدام را در رفتار تکفیری‌ها مشاهده نمی‌کنیم.
تخریب مقدسات و کشتن بسیاری از علمای اسلام و مسیحیت تنها بخشی از جنایت‌های تکفیری‌ها است. این مسائل سابقه ای در اسلام ندارند. اسلام به فاصله ناچیزی پس از رسول اکرم (ص) وارد مصر شد آیا در آنجا شاهد تخریب اهرام ثلاثه و مجسمه ابوالهول بودیم؟ خیر. در فلسطین هم بسیاری از مجسمه‌ها و تمثال‌ها دست نخورده باقی ماند، چرا که اینگونه اقدامات با روح و ماهیت اسلامی منافات دارد. در مقابل وقتی به عملکرد تکفیری‌ها نگاه می‌کنیم می‌بینیم در افغانستان مجسمه بودا را تخریب کردند. در عراق بسیاری از موزه‌ها را غارت کرده و بسیاری را با خاک یکسان کردند. فهم سطحی آنها از اسلام بسیار خطرناک و همچنین نگران کننده است./۹۸۱/ب۹۱۳/ک