بررسی راهکارهای آشتی مذاهب در کتاب آیین اعتدال

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب «آیین اعتدال؛ پیامی برای آشتی مذاهب» ترجمه کتاب «رسالة سلام مذهبی» نوشته شیخ حیدر حب الله  است و  نشر شهید کاظمی این کتاب را با ترجمه محمدجواد حسین زاده  منتشر کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در یادداشتی درباره این کتاب چنین آورده است:

کتاب حاضر اثر دوست اندیشمند و محترمم جناب حیدر حب الله به طرح و بررسی مجموعه‌ای از شبهات فکری، شکاف‌های اجتماعی و زمینه‌های بد اخلاقی در حوزه مناسبات (که خاستگاه اختلاف است یا می‌تواند باشد) پرداخته است.

خصوصیات کتاب حاضر را می‌توان این‌گونه برشمرد:

کوشیده است تا در قبال هر آنچه سبب تفرقه یا خاستگاهی برای آن است، راهکارهای فکری اجتماعی ارایه نماید.

کوشیده است تا هر مبحث یا دستگاهی تحلیلی و عقلانی، دین را شناسایی و آن را برای مبارزه، به مصاف عوامل اختلاف در امت ببرد.

کوشیده است به «عقلانی اندیشی» و «اخلاقی اندیشی» در قبال امت و مسائل آن دعوت کند.

کوشیده است تا به پاره‌ای از تعاملات و اندیشه‌های منفی یا خنثی در قبال مسائل امت به نوعی انتقاد کند.

سخن آخر این که گشودن، ترویج کردن و نفوذ دادن گفتمان موجود در این کتاب، در حوزه‌های و دانشگاه‌ها، ضروری است تا تقریب از ایستایی در آید و به مرحله جدیدی از نشاط و فعالیت راه یابد.

در یادداشت مترجم درباره این نوشتار هم این گونه آمده است:

به حتم، طرحی که در این کتاب درانداخته می‌شود، مخالفانی دارد. مخالفان «صفر یا صد» اندیش، فرصت تأمل و اندیشه را از خود باز می‌ستانند، اما مخالفان «صفر تا صد» اندیش می‌توانند با مطالعه این کتاب، نگاه درخور توجهی را در زمینه تعامل و همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان مذاهب اسلامی دریابند.

این نوشتار، نامه سرگشاده برای تمام مسلمانان و نامه‌ای است که پیام مهر و دوستی، نزدیکی و برداری، راستی و درستکاری را دارد؛ پیامی که صفحه جدیدی را برای شناساندن مکتب اهل بیت شیعیان می‌گشاید؛ از این رو، مؤلف در سخن آغازین درباره این کتاب آورده است:

در این نوشتار، افکار، اندیشه‌ها، مسؤولیت‌ها، درون‌نماها، آرزوها و پندارهای فرزندان مکتب اهل بیت را معرفی می‌کنیم و نگاهی گذرا بر عقاید، فقه، مناسک، گرایش‌ها دستاوردها و چگونگی نگاه آنها به مخالفان خواهیم داشت.

این نامه و نوشتار، پیامی است برای اینکه آشکار و صریح، دیدگاه‌های خود درباره دیگران را بیان کنیم و دیدگاه‌های دیگران درباره ما را بشناسیم تا بتوانیم در راهی درست و شایسته قدم برداریم.

امروزه، ما در برهه‌ای تاریخی و سرنوشت‌سازی برای امت مسلمان به سر می‌بریم و می‌خواهیم با شکستن حصار تاریخ و نگاهی به دین و مذهب، الزامات این دوران حساس را چاره کنیم؛ از این رو، سوی دیگر مذاهب اسلامی دست طلب دراز می‌کنیم تا بار دیگر شکوه از دست رفته امتی را بازیابیم که در تاریخ تمدن بشریت، روزگار درخشنده‌ای داشته است.

 ما به عنوان جریان بزرگ در مکتب اهل بیت با صراحت پیاممان را به گوش عالم و برادران مسلمانمان می‌رسانیم و به سوی هم زیستی مسالمت‌آمیز، صلح، ایجاد امنیت، حسن ظن و قدردانی به یکدیگر فرا می‌خوانیم تا بتوانیم سرزمین‌ها و جامعه اسلامیان را به گونه‌ای بسازیم که در مقابل تندبادهای فتنه و شر و مرگ، محکم و استوار بایستد و نلغزد.

مؤلف این کتاب را در سه فصل با عنوان‌های: عقاید دینی شیعه: نگاهی گذرا بر عقاید مهم امامیه، بنابراین چرا اختلاف!؟، شیعه و سنی: وسوسه‌های درونی و درگیری میدانی، مدیریت اختلاف‌ها: اصول و راهکارها و ابزارها، بنابراین چه گام‌هایی باید برداریم؟ و کلام پایانی: ارزش این قبیل پیام‌ها چقدر است؟ تنظیم کرده است.

برای همگان آشکار است که میان سنیان و شیعیان از قرن اول هجری اختلاف‌های فراوانی وجود داشته است؛ اما سخن درباره اختلاف‌های فکری نبوده؛ بلکه بر سر آن موانع روانی است که جلوی روابط را می‌گیرد؛ بنابراین نگارنده در مقدمه فصل سوم در این باره چنین آورده است:

این موانع روانی و اکتفا به ظاهر و برداشت‌های شخصی که گاهی موجب نفی تلاش‌های دینی و مذهبی دیگران می‌شود؛ بزنگاه خطرناکی است که در روابط ما وجود دارد و با و جود آن، همزیستی و آشتی مذهبی ناممکن می‌شود.

امروزه کافر شمردن پیروان امامیه از سوی عده‌ای، ناشی از تصور نادرستی است که برای این عده، در قبال رفتارهایی که در مکان‌هایی منسوب به اهل بیت(ع) و مانند آن صورت می‌گیرد، ایجاد شود.

از این رو، درخواست ما از مراجع و محافل علمی شیعه این است که با نقد رفتارهای بی‌پایه و اساس عده‌ای که تصویر نادرستی از مذهب امامیه برای دیگران ایجاد می‌کند، دستاویزی را که می‌تواند توجیه بخش جریان تکفیر باشد، از فرهنگ تکفیر بگیرند. ما به نوبه خود چنین رفتارهای غیر ضروری را که در متن دین واجب شمرده نشده است و حتی نسبت به آن تشویق نشده ایم، مردود می‌شماریم.

دعوت ما به بازگشت به فرهنگ خواندن دعاهایی است که در قرآن آمده است و همچنین خواندن دعاهای صحیفه سجادیه و بیشتر دعاهایی که در کتاب‌هایی حدیثی شیعه و سنی از پیامبر و اهل بیت ایشان نقل شده است.

معرفی نویسنده

شیخ حیدر حب الله در سال 1973 میلادی در شهر صور از شهرهای جنوبی لبنان متولد شد و پس از سپری کردن دوره ابتدایی و متوسطه، در سال 1988 وارد حوزه علمیه صور شد و دروس مقدمات و سطح حوزه را فراگرفت.

سپس در سال 1995 برای فراگیری مدارج بالای علمی به جمهوری اسلامی ایران سفر کرد و در حوزه علمیه قم از دانش عالمان آن دیار بهره برد.

از فعالیت­‌های علمی و فرهنگی او می‌­توان به این موارد اشاره کرد:

ترجمه تعدادی زیادی از کتاب­‌ها و مقالات از فارسی به عربی، ریاست هیأت تحریریه مجله المنهاج (بیروت) به مدت هفت سال، ریاست هیأت تحریریه مجله الاجتهاد و التجدید و مجله نصوص معاصرة (همچنان ادامه دارد)، عضویت در هیأت تحریریه مجله تخصصی فقه اهل البیت، عضو هیأت تحریریۀ مجلۀ میقات حج، هدایت ده­‌ها پایان نامه کارشناسی ارشد در حوزه علمیۀ قم، جامعة المصطفی العالمیة، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکدۀ اصول دین، مسؤولیت میز شیعه امامیه در مؤسسۀ  «خدمة علوم القرآن الکریم و السنة الشریفة» (قاهره) به مدت 8 سال، معاونت علمی دایرة المعارف فقه اسلامی مطابق مذهب اهل البیت تحت اشراف آیت الله هاشمی شاهرودی، تدریس دروس سطح و خارج حوزه.

گفتنی است، نشر شهید کاظمی، کتاب «آیین اعتدال؛ پیامی برای آشتی مذاهب» را با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه، در ۱۵۱ صفحه به قیمت ۷۵۰۰ تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۲/ش