نام‌های زیبای حضرت زهرا
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، یکی از وظایف و حقوقی که پدر نسبت به فرزند بر عهده دارد، و در اسلام بر آن بسیار، تأکید شده، انتخاب نام نیکو برای فرزندان است.
حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ أَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ...»؛ هر کسی در انتخاب اسم برای فرزندانش انگیزه‌ای دارد. نام‌ها می‌تواند مایه عزّت فرد در جامعه و نقشه راهی برای حرکت آینده نوزاد باشد. کسی که نام او رساننده معنای عبودیت و بندگی خدا است مانند «عبدالله» و «عبدالرحمن» با تأمل در این نام، تمام تلاش خود را می‌کند که این ویژگی در او مصداق پیدا کند.
کسی که نام معصومان(ع) را بر او گذاشته‌اند سعی می‌کند که خود را به ویژگی‌های صاحب اصلی آن نام، نزدیک کند و رهرو خوبی برای آنان باشد و با رفتارش، خجالت زده صاحب آن نام نشود. اطرافیان نیز نسبت به افرادی که این نام‌های زیبا بر روی آنان گذاشته شده، وظیفه خاص دارند. به عنوان مثال وقتی امام صادق (ع) فهمید شخصی نام فرزندش را «فاطمه» گذاشته است به او فرمود: «إِذَا سَمَّيْتَهَا فَاطِمَةَ فَلَا تَسُبَّهَا وَ لَا تَلْعَنْهَا وَ لَا تَضْرِبْهَا» «حال كه نام او را فاطمه گذاشتى پس به او دشنام نده و او را لعن مكن و او را نزن».
گاهی پدر، انتخاب نام فرزند را برای تکریم دیگران به همسر یا پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها یا بزرگ‌ترهای فامیل واگذار می‌کند. در عصر حضور چهارده معصوم (ع)، برخی شیعیان، انتخاب نام فرزندانشان را به آن بزرگواران، واگذار می‌کردند.
از ویژگی‌های معصومان(ع) انتخاب نام و لقب نیکو برای آنها از جانب خدای متعال است. این نام‌ها دارای ویژگی‌های مختلفی است که از آن جمله، واقعیت داشتنشان است؛ یعنی در واقع نیز ایشان دارای آن لقب و معنای آن اسم بوده‌اند(؛ چنانچه هر انسانی می‌تواند در واقعیت به واسطه ویژگی‌های واقعی‌ای که دارد و اعمالی که انجام می‌دهد دارنده اسمی باشد؛ همانطور که در قیامت، برخی را به ویژگی‌ای که در اثر انجام افعالی، پیدا کرده‌اند، صدا می‌زنند. برای نمونه به کتاب «ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص255» مراجعه شود).
گاهی نام‌های متعددی نزد خدا برای معصومان(ع) وجود دارد که هر اسم، ممکن است چندین ویژگی آنان را بازگو کند. از آن جمله نام‌های زیبای حضرت زهرا (ع) است. ایشان به نام‌های متعددی نزد خدا، متصف‌اند که هر کدام به جنبه‌های وجود مادی و خصوصیت‌های معنویشان و برخی به چندین مورد از این جنبه‌ها اشاره دارد و برای فهمشان، سایر معصومان (ع) به تفسیر و تبیین آنها پرداخته‌اند. به عنوان نمونه، امام صادق (ع) در این زمینه می‌فرماید:
برای فاطمه(ع) نزد خدای عز و جل، نُه اسم وجود دارد: «فَاطِمَةُ وَ الصِّدِّيقَةُ وَ الْمُبَارَكَةُ وَ الطَّاهِرَةُ وَ الزَّكِيَّةُ وَ الرَّاضِيَةُ وَ الْمَرْضِيَّةُ وَ الْمُحَدَّثَةُ وَ الزَّهْرَاءُ.» سپس امام فرمود: «آيا مىدانى تفسير [نام] "فاطمه" چيست؟» راوی عرضه داشت: «دلیلش را برایم بازگو کنید.» امام فرمود: «فُطِمَتْ مِنَ الشَّر.» «[چون] ایشان از شرّ، جدا گشته بود [بدين جهت او را فاطمه نام نهادند]».
همچنین در علت نامگذاری این نام از رسول خدا (ص) روایت شده که: «لِأَنَّهَا فُطِمَتْ هِيَ وَ شِيعَتُهَا مِنَ النَّار.» «زيرا او و شيعيانش از آتش دوزخ بر حذر داشته شده اند».
یا در وجه تسمیه ایشان به نام «زهرا»، از امام صادق(ع) روایت شده: «لِأَنَّهَا كَانَتْ إِذَا قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا زَهَرَ نُورُهَا لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تَزْهَرُ نُورُ الْكَوَاكِبِ لِأَهْلِ الْأَرْض.» «زيرا وقتى ایشان در محراب مى ايستاد نورش بر اهل آسمان مى درخشید؛ همان‌گونه كه نور ستارگان برای اهل زمين مى درخشد»./۸۴۱/پ۲۰۰/س
حجت الاسلام مجتبی صداقت، دانش آموخته حوزه علمیه قم
منابع
ابن بابويه، محمد بن على، علل الشرائع، كتاب فروشى داورى، قم، اول، 1385ش / 1966م.
ابن بابويه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشريف الرضي للنشر، قم، دوم، 1406ق.
شريف الرضى، محمد بن حسين، نهج البلاغة، محقق: صبحي صالح، هجرت، قم، اول، 1414ق.
كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي، دار الكتب الإسلامية، تهران، چهارم، 1407ق.