آموزش فن مناظره در حوزه مورد غفلت قرار گرفته است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام جواد ابوالقاسمی، کارشناس شبکه جهانی ولایت، شامگاه چهارشنبه در سی و چهارمین نشست علمی با موضوع «ضرورت مناظره با سلفیه در دوره معاصر» که در سالن همایش‌های فقاهت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، بیان داشت: بازپردازی شیوه‌های گفتمان دینی یکی از ضروریات تبلیغ و ترویج مذهب حقه اهل بیت(ع) در دوران معاصر است.
حجت الاسلام ابوالقاسمی با بیان این که مبحث ضرورت مناظره و پاسخ به شبهات سلفیه با مبحث روش‌های مناظره تفاوت‌های بسیاری دارد، اظهار داشت: دانستن سیره ائمه اطهار(ع) در شیوه‌های مناظره یکی از نکات مهم و ضروری است.
وی با ابراز تأسف از عملکرد ضعیف حوزه در آموزش طلاب، خاطرنشان کرد: ائمه اطهار(ع) برای شاگردان خود کلاسهای خصوصی آموزش مناظره برگزار می‌کردند در حالی که امروزه این مسأله در حوزه‌های علمیه مغفول واقع شده است.
استاد حوزه علمیه قم افزود: بسیار رایج است که با تدبیر امام سجاد(ع)، تعداد بالایی از مردم در کلاسهای امام باقر(ع) و حضرت صادق(ع) حضور یافتند.
وی با طرح این پرسش که حضرت امام سجاد(ع) توسط چه شیوه‌ای این تعداد شاگرد را جذب کرده بودند، عنوان کرد: برخی می‌گویند؛ امام سجاد(ع) با روضه خوانی این کار را کرده است، عده‌ای دیگر می‌گویند حضرت در ادعیه خود با کنایه امامت ائمه(ع) را مطرح فرموده است و بعضی دیگر نیز بر این عقیده‌اند که حضرت با آموزش هزاران غلام و آزاد کردن آنها در جامعه به این موفقیت دست یافته است.
کارشناس شبکه جهانی ولایت تصریح کرد: روضه‌خوانی و گریه کردن دل‌ها را نرم کرده و آماده پذیرش سخن حق می‌کند و چه بسا ممکن است مقدمات شیعه شدن افراد را نیز فراهم سازد، اما تا به حال ندیده‌ام شخصی تنها به سبب گوش دادن به روضه‌ای شیعه شده باشد.
وی ادامه داد: چگونه می‌شود که امام سجاد(ع) با مطرح کردن کنایه‌ای امامت ائمه اطهار(ع) در ادعیه خود، آن مقدار نیرو جذب کرده‌اند، اما امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام حسن(ع) که به صراحت امامت خود را بیان فرموده‌‌اند، به این میزان از مخاطب دست نیافته‌اند؟!
وی گفت: در روایات متعددی به صراحت نقل شده است که حضرت امام سجاد(ع) در کلاسهای درس خصوصی، به شاگردان خود شیوه مناظره کردن را می‌آموختند.
حجت الاسلام ابوالقاسمی با قرائت روایت مشهوری از کتاب کافی که از معروف‌ترین روایات در باب مناظره است، اظهار داشت: امام صادق(ع) پس از پاسخ به شخص شامی که ادعای مناظره کردن با اصحاب حضرت را داشت، با خطاب به یونس بن یعقوب از فقهای آن زمان، فرمودند؛ ای کاش می‌توانستی مناظره کنی، حضرت ادامه دادند؛ ببینید از مناظره کنندگان چه کسانی هستند؟
روش‌های مناظره منافاتی با فقه، اصول، کلام، تاریخ و لغت ندارد
وی افزود: از این جمله امام صادق(ع) دانسته می‌شود که در آن دوران افراد معروفی در مدینه یا کوفه بودند که توانایی بالایی در مناظره کردن داشتند و علم آن را از امام سجاد(ع) آموخته بودند اما متأسفانه این مسأله در سیره امام سجاد(ع) نقل نمی‌شود.
استاد حوزه علمیه قم با قرائت روایات دیگری در رابطه با وجود مناظرات فراوان در عصر ائمه اطهار(ع)، ابراز داشت: حضرت امام صادق(ع) شاگردان خود را برای حضور در مناظرات مختلف مأمور می‌کردند تا ملحدان پس از شکست در مناظره متوجه شوند استاد این مناظره کنندگان(خودِ حضرت) از چه قدرت علمی بالایی برخوردار است.
وی با بیان این که فن مناظره‌ای که امام سجاد(ع) و امام صادق(ع) به شیعیان خود آموزش می‌دادند، امروزه در حوزه‌های علمیه به طلاب آموزش داده نمی‌شود، تصریح کرد: روش‌های مناظره منافاتی با فقه، اصول، کلام، تاریخ و لغت ندارد.
کارشناس شبکه جهانی ولایت با تأکید بر این که ائمه اطهار(ع) به دنبال علمِ ساکن و راکد نبوده‌اند، خاطرنشان کرد: حضرت می‌خواستند پاسخگویی شاگردانشان به شبهات در هر زمینه‌ای اعم از فقه، اصول، تاریخ و... به شکل مناظره‌ای باشد.
وی با قرائت آیه «اُدْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ...»، تصریح کرد: برخلاف آنچه در ترجه این آیه مرسوم است؛ واژه «جَادِلْهُمْ» مفعولِ فعلِ أمرِ «اُدْعُ» نیست، بله این عبارت بر «اُدْعُ» عطف شده است.
استاد و محقق حوزه علمیه با بیان این که بر اساس آیه مذکور دعوت به دو شکل می‌تواند انجام شود، گفت: مشکل طرف مقابل در عدم پذیرش اسلام(تشیع) یا در دلیل و یا در دِل است.
وی افزود: اصل بر این است که دل پاک است، از این رو برای دعوت طرف مقابل به اسلام دلیل درست می‌آوریم(ِالْحِكْمَةِ)، اما در صورتی که دلیل حق را نپذیرفت، یعنی دلش مشکل دارد، به همین علت با جدال (َالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ) با وی برخورد می‌کنیم.
حجت الاسلام ابوالقاسمی اظهار داشت: معمولاً جدال با افرادی صورت می‌گیرد که امیدی به پذیرش سخن حق از جانب آنها وجود ندارد، بنابراین با چنین اشخاصی جدال می‌شود تا به صورت غیرمستقیم از دیگران دعوت شود.
تأویل نادرست روایات منجر به جلوگیری از تبلیغ تشیع در کشور می‌شود
وی با اشاره به ضروت تدوینِ «فقه الدعوت»، ابراز داشت: متأسفانه برخی با سوء استفاده از تدوین نشدن شرایط فقهی دعوت در تشیع، مانع تبلیغ و پاسخگویی روحانیت در برابر هجمه‌های گسترده سفلیان و حتی فضایل اهل بیت(ع) می‌شوند.
استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: تأویل نادرست معانی روایات منجر می‌شود تشیع در مناطق مختلف کشور و رسانه‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران تبلیغ نشود./878/پ۲۰۲/ی