اخلاق تنها از راه فقه محقق می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محسن اراکی امروز در نشست علمی «رابطه فقه و اخلاق» که در سالن اجتماعات مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد، با ارائه تعریف فقه گفت: فقه به معنای پذیرفتن حاکمیت خداوند است؛ اگر انسان حاکمیت خداوند را بپذیرد در حوزه رفتارهای فردی و اجتماعی مکلف به انجام یک سلسله اعمالی خواهد بود که مورد دستور پروردگار قرار گرفته است.

دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اخلاق را در اندیشه اسلامی اینگونه توصیف کرد: بشر شامل هیأتی ظاهری و هیأتی درونی است؛ همانگونه که ظاهر انسان ها یک سلسله صفاتی دارد،هیأت باطنی نیز شامل صفاتی است که مجموعه آنها اخلاق نام دارد.

وی ادامه داد: انسان در ورای هر عضو ظاهری، یک عضو روحانی و باطنی دارد، چه بسا شخص به لحاظ ظاهر بینا باشد، اما به لحاظ چشم باطنی نابینا بوده و حقائق هستی را درنیابد.

آیت الله اراکی برای اثبات باطن بشریت به آیه شریفه «یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ ساق وَ یُدْعَوْنَ اِلَى السُّجُودِ فَلا یَسْتَطیعُونَ» استناد کرد و اظهار داشت: ‌مراد از واژه «ساق» حقیقت و پشت پرده بشر است که در زندگی دنیایی پوشانیده شده است، اما در آخرت از آن پرده برداری می شود.

نماینده استان مرکزی در مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: ‌انسان هر آنچه در زندگی دنیوی خود نسبت به فضائل اخلاقی اهتمام ورزد، در آخرت نیز می تواند به راحتی در برابر امر پروردگار خاضع باشد، اما اگر شخصیت درونی خود را به تمرد و سرکشی عادت دهد، در قیامت نیز نخواهد توانست سربلند باشد؛ به بیان دیگر قیامت انعکاس زندگی دنیوی انسان‌ها است.

وی افزود:‌ هیأت ظاهری در هنگام تولد به انسان عطا می شود، اما هیأت روحانی به او داده نمی شود، بلکه باید تلاش کند تا همواره در طول زندگی دنیوی خود فضائل اخلاقی کسب کند؛ بر اساس نص آیات قرآن کریم انسان به هنگام تولد باطنی پاک و سالم دارد که زمینه دریافت هرگونه معارفی را دارا است و این به انسان بستگی دارد که در زمین حاصل‌خیز باطنش چه نوع بذری بکارد.

آیت الله اراکی علل انحراف جوامع غربی را اینگونه توصیف کرد: اکثر مکاتب اخلاقی غربی، اساس انسان را مبتنی بر شر می دانند، برای همین  جوامع‌شان همواره دچار اختلال روحی است؛ یکی از بدترین آثاری که تمدن غربی ایجاد می کند این است که جامعه‌ای فلج به لحاظ روحی به وجود می آورد.

دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تصریح کرد: این فاجعه است که آدمی همچون ترامپ که اقرار به فساد مالی، جنسی و غیره دارد، بر جامعه‌ای پیشرفته از لحاظ تکنولوژی و علم حکمفرمایی کند؛ این مسأله نشانگر این است که روح جامعه آمریکایی دچار آسیب شدید و جدی شده است.

وی شکل‌گیری هیأت روحانی بشریت را وابسته به نوع حاکمیت معرفی کرد و ابراز داشت: اگر حاکمیت درصدد تعلیم فضائل اخلاقی باشد، جامعه سعادتمند و اگر درصدد رذائل اخلاقی باشد جامعه با خمودگی و آسیب های روحی مواجه خواهد شد.

آیت الله اراکی در پایان، جمع‌بندی مطالب خود را در زمینه رابطه فقه و اخلاق اینگونه بیان کرد: رابطه فقه و اخلاق آنجایی روشن می شود که انسان باید یک سلسله رفتارهایی را برای کسب اخلاق انجام دهد، حال باید گفت که این سلسله رفتارها در علم فقه تدوین شده است؛ بنابراین فقه به ما کمک می کند تا رفتارهایمان به گونه ای تنظیم شود که به اخلاق دست پیدا کنیم./841/پ۲۰۲/ج