فرهنگ جهاد و شهادت از عاشورا تا دفاع مقدس

عاشورا حماسه ای همیشه ماندگار است که همچون اقیانوسی عمیق، معارف الهی را به بشریت عرضه می دارد و کشتی نجات خیل عظیم بشر گرفتار در زنجیر جهل و خرافه می شود.

به واقع کربلا همچون کوثری می جوشد و تشنگان معرفت الهی را به میزان ظرفیت شان سیراب می سازد و فصل شکفتن و بالندگی انسان را رقم می زند.

ایثار و شهادت، شاه بیت این دایرة المعارف عاشقی است و حسین(ع) پرچمدار این نهضتِ تا ابد، به انسان ها حريت، عزت، جوانمردي، پاكبازي، عشق، عرفان، ايمان و شهادت می آموزد.

انقلاب اسلامی ایران؛ این نهضت عاشورایی که در عصر جهالت و از خود بیگانگی انسان مدرن معاصر، چراغ هدایت را افروخت، بارقه های امید و شعاع نورش را از پیام عاشورا به ودیعت گرفت و تلألؤ نور ولایت را عالم گیر کرد.

هم آهنگی و همسانی نهضت خمینی(ره)  با نهضت حسینی(ع) در سایه الگوگیری از نهضت خونین عاشورا و پیام ظلم ستیزی و برافراشتن پرچم قیام علیه منکر و انحراف شکل گرفت و امروز انقلاب ما از شور و شعور و شوکت و شکوه نهضت عاشورا وام گرفته است.

تأثیر عنصر خون و حماسه، ایثار و مقاومت، جان دادن و سر سپردن در راه دین و الهام گیری نهضت خمینی(ره) از مفاهیم والای نهضت عاشورا، موضوعی است که نیازمند مداقه ای فراوان است و باید از رهگذر تأثیر عشق و حماسه، ایثار و مقاومت و جانبازی و جانفشانی نهضت عاشورا در شکل گیری و حرکت انقلاب اسلامی ایران رساله ها نگاشت و مطلب ها گفت.

الهی بودن؛ رمز ماندگاری نهضت عاشورا

یکی از عوامل ماندگاری نهضت عاشورا را باید الهی بودن و اخلاص حماسه آفرینان کربلا دانست.

برکسی پوشیده نیست که هدف نهضت عاشورا، مقابله با منکرات و انحرافات جامعه اسلامی و حرکت در مسیر هدایت جامعه اسلامی بود و همین عنصر الهی بودن، رمز ماندگاری این نهضت استوار و بالنده، تا ابد شد.

انقلاب اسلامی ایران نیز از آغازین روزهای شکل گیری نهضت بیدارگر امام خمینی(ره) با شور و شعور حسینی(ع) عجین بود و ایثار و شهادت، مقاومت و ایستادگی و پایمردی در راه آرمانهای الهی وجه بارز انقلاب اسلامی بود.

نهضت عاشورایی امام حسین (ع)، سبب زنده ماندن ارزش های اسلامی و قرآن شد و به انسان ها درس آزادگی و مقابله با ظلم و ستم را آموخت و بشریت از این منادی حقیقت یاد گرفت که در هرجا فساد، ظلم، انحراف، تباهی، سیاهی و ظلمت وجود دارد باید به پا خاسته و قیام کرد تا انحرافات و کژی ها از چهره اسلام ناب زدوده شود و انقلاب اسلامی نیز از بدو آغاز حرکت خود، این پیام الهی را در دستور کار قرار داد و عامل اصلی پیدایش، حفظ، تداوم و تکامل انقلاب متأثر از همین ظلم ستیزی و مقابله با انحرافات و قیام برای اجرای دستورات الهی است.

عاشورای 42؛ سرآغاز نهضت انقلابی امام

آغاز نهضت امام را باید از عاشورای سال 42 و فیضیه دنبال کرد؛ سخنرانی آتشین عاشورای امام در فیضیه و پرده برداری از جنایات شاه سبب شد تا عمال طاغوت سه روز بعد امام را دستگیر و به تهران منتقل کنند و همین موضوع جرقه انقلابی بزرگ را زد که تاریخ معاصر نظیر آن را مشاهده نکرده است.

اتحاد امت مسلمان در حمایت از امام امت، از قم آغاز و به تهران و ورامین رسید و شهرهای دیگر را متأثر از خود ساخت و اینجا بود که ایستادگی و مقاومت مردم، عنصر شهادت و خون دادن را نیز به میانه میدان آورد و نهال انقلاب از همان جا با خون پاک شهیدان آبیاری و 15 سال بعد به درخت تناوری تبدیل شد که طومار استبداد و خودکامگی را در هم پیچید.

در حقیقت امام (ره) با ترویج و احیای فرهنگ عاشورا که همانا مقابله با ظلم و تباهی و ستم بود، ملت خفته را بیدار کرد و حماسه ای رقم زد که منشأ تحولات عظیمی در جهان اسلام شده و معجزه قرن را پدید آورد.

در واقع امام خمینی(ره) به گونه ای انقلاب را رهبری  و زمینه بیداری مردم را فراهم می کرد که مردم با یادآوری فرهنگ عاشورا، برای امر به معروف و نهی از منکر و مقابله با ظلم و ستم و انحراف قیام کنند و این گره خوردن نهضت سال 1357 به نهضت عاشورایی سال 61 هجری، راه را برای پیروزی این نهضت الهی گشود.

دفاع مقدس؛ آینه تمام نمای عاشورا

عاشورا را باید سمبل متجلی شدن ارزش های اصیل اسلام ناب در عرصه جامعه دانسست و امام نیز با تأسی از همین فرهنگ غنی، نهضتی عاشورایی رقم زد و نهضت اسلامی را برگرفته از نهضت عاشورا دانست و فرمود:««اگر قیام حضرت سیدالشهدا(ع) نبود، امروز هم ما نمی توانستیم پیروز شویم.»

دفاع مقدس را باید عاشورایی دیگر نامید؛ آینه ای تمام نما از ایثار و مقاومت و شهادت و جانفشانی اصحاب آخرالزمانی امام حسین(ع).

در حقیقت رزمندگان ما که با انس با زیارت عاشورا به عنوان مانیفست تشیع فریاد «اللهم اجعل محیای محیا محمد و آل محمد و مماتی ممات محمد و آل محمد» سر می دادند، دفاع مقدس را دروازه ای برای حضور در جمع یاران عاشورایی امام عصر(عج) می دیدند و با حضور در صف جهاد و ایثار و جانبازی، تداعی گر صحنه های عاشورایی نهضت کربلا شدند.

اخلاص و صفا و صمیمیت و از خود گذشتگی رزمندگان اسلام، تداعی گر جبهه خالص و الهی رادمردان تاریخ در عاشوراست و پاسداری از ارزش ها و اشتیاق به شهادت، گوهری بود که این رزمندگان از شاگردی در مکتب امام حسین(ع) و نهضت عاشورا آموخته بودند.

پایداری، صلابت، مردانگی، پایمردی، عزت مندی، ذلت ناپذیری و ایثار و از خودگذشتگی که ویژگی قهرمانان نهضت عاشورا است؛ از دیگر عناصری است که همچون گوهری نایاب در وجود رزمندگان جبهه اسلام در هشت سال دفاع مقدس وجود داشت و این ایثار و فداکاری که میراث ماندگار شهدای عاشورا بود، موجب شد تا این شیرمردان عرصه جهاد و شهادت، لحظه ای در یاری امام (ره) و انقلاب درنگ نکنند و جان خود را در راه آرمانها بدهند.

عاشورا؛ فرهنگی که ماندگار است

دقت در وصیت نامه شهدا حکایتگر پیوندی عمیق میان فرهنگ عاشورا و دفاع مقدس است.

شهدایی که تبعیت از ولایت و خط امام را مهم‌ترین آرمان خود می دانند و فداکاری ها و جانبازی هایشان را به نهضت عاشورا گره می زنند و عملیات هایشان را با نام اهل بیت(ع) آغاز می کنند و شعار و سربندهایشان مزین به نام آل الله است؛ تداعی گر شهدای کربلا هستند که سر در راه ولایت و تبعیت از امام زمان خود دادند و بالاترین سرمایه خود را در راه دین خدا فدا کردند.

نغمه و صوت دلنشین قرآن و عبادت های شبانه رزمندگان؛ یادآور مناجات های شب عاشورای حماسه آفرینان کربلاست و هر سنگری که از آن صوت قرآن و نوای مناجات و نماز شب بر می خیزد، مانند خیمه ای است که در شب عاشورا، میزبان یاران و اصحاب با وفای امام حسین(ع) است که مشغول عبادت و راز و نیاز بودند.

پیر و جوان، کودک و نوجوان؛ همه به جبهه آمدند تا دین خود را به اسلام ادا کنند و این صحنه ها یادآور حضور حبیب، مسلم بن عوسجه، علی اکبر، قاسم، علی اصغر و دیگر شهدای کربلاست که همه فدایی راه ولایت شدند و در راه عشق سر و جان باختند.

شاید بتوان گفت که همانگونه که عاشورا سبب حفظ دین اسلام شد و اسلام ناب را از انحرافات مصون ساخت؛ دفاع مقدس نیز رمز ماندگاری انقلاب شد و خون شهیدان پای درخت انقلاب ریخت و شاخ و برگ حماسه و ایثار را به بار آورد و امروز انقلاب بر سر سفره شهدای دفاع مقدس نشسته است.

تجلی کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا در دفاع مقدس

جای جای سرزمین های حماسه و ایثار جنوب، غرب و شمالغرب ایران اسلامی، محل شکفتن لاله های سرخ بر پیکر پاک خونین کفنان شهید است.

دفاع مقدس، نه یک تاریخ که فراتر از تاریخ است، فراتر از زمان است؛ آن به آن کربلا در دوران دفاع مقدس تکرار شده است و وجب به وجب خاک مناطق دفاع مقدس، بوی کربلا را در مشام می پراکند؛ دفاع مقدس تجلی گاه «کل یوم عاشورا» است و همچون کربلا، ماورای زمان و تاریخ است.

سرزمین های دفاع مقدس نیز فرا مکان اند؛ و نماد«کل ارض کربلا» هستند؛ در این سرزمین ها، دست ها قطع شده، پاها بر زمین افتاده، سرها جداشده، بدن ها تکه تکه شده و مجاهدانی اسیر شده اند و هر آنچه در عاشورا رقم خورده؛ در دفاع مقدس نیز تکرار شده است و این رمز جمله «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» است.

به هر روی، نهضت خمینی(ره) وامدار نهضت حسینی(ع) است و پیوند این دو نهضت الهی ناگسستنی است چرا که علت محدثه همان علت مبقیه است و انقلاب اسلامی ایران از آغازین روزهای خود، پایه های خود را بر الگوی انقلابی عاشورا بنیان نهاده و مستحکم کرده است و راه اعتلای آن نیز همان شور و شعور نهضت حسینی(ع) است و نهضت سرخ عاشورا تابلویی راهنمای انقلاب است و دفاع مقدس آینه تمام نمای عاشورایی است که در سال 61 هجری رقم خورد و رزمندگان خمینی(ره) ترجمان« کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» شدند و امروز رمز بقا و ماندگاری این نهضت اسلامی، در تأسی به فرهنگ عاشورا است./872/ی۷۰۳/ج

یادداشت از وحید کوچک زاده