نگاهی به هشتمین فصلنامه تصویرنامه
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، اداره کل پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، هشتمین شماره فصلنامه تخصصی ادبیات نمایشی «تصویرنامه» را به مدیر مسؤولی علی اصغر غلام رضایی منتشر کرده است.
پرداختن به مسأله ادبیات نمایشی دینی همواره از دغدغه های رسانه تلویزیون، سینما و تئاتر بوده است و از متون زیربنایی و پایههای اساسی هنر صدا و تصویر محسوب میشود.
همچنین این موضوع چه در عرصه سیاستگذاری رسانه ای و فرهنگی و چه در عرصه تولید ادبیات نمایشی از محوریترین و حساسیت برانگیزترین فعالیتها پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون قلمداد شده و به دلیل اهمیت فرهنگی همواره فعالان و سیاستگذاران به آن توجه داشتهاند. لذا پرداختن به این موضوع با هدف تولید اندیشه دینی از اصولیترین محورهای نظام اسلامی است که تا رسیدن به نقطه مطلوب به گامهای بسیار بلندی نیاز دارد.
بنابراین، هشتمین شماره فصلنامه تخصصی «تصویرنامه» به همت مدیریت پژوهش و نگارش فیلمنامه اداره کل پژوهشهای اسلامی صدا و سیما با این موضوع منتشر شده است.
عناوین مقالهها و گفتگوهای این شماره عبارتند از:
فکرهای ناخوانده در میان نبرد: «ضد جنگ» مقدس و «دفاع مقدس»
در طلب تئوری برای سینمای دینی: مکاتب فراموش شده
عکسهای یادگاری و دیوار نوشتههای دلتنگی: مروری بر دانستههایمان از آوینی
سفر به شهر سنگستان: جهان مفروض در سریالهای «مدینه» و «هفت سنگ»
جنبههای نمایشی زندگی حضرت زهرا(س)
فکرهای ناخوانده در میان نبرد: «ضد جنگ» مقدس و «دفاع مقدس»
به بهانه دو فیلم: یکی در جشن خانه سینما بیشترین جایزه را گرفت و فیلمی که تنها یک جایزه گرفت.
علی فرقانی
چکیده: در این زمانه هرچه فیلمی بیشتر ضد جنگ باشد هنریتر است. اما فیلم ضد جنگ و تاریخ ژانر ضد جنگ چیست و در این میدان فیلمساز ضد جنگ ما دوربینش را به کدام سو نشانه رفته است؟ تعریف سینمای جنگ چیست؟ آیا معنای آن سینمایی است که در آن آدمها بیدلیل یکدیگر را میکشند و جنگ امری نفرتانگیز و احمقانه به نظر میرسد؟ در این صورت تنها باید آلمانیها و ژاپنیها و ایتالیاییها که مسبب و ادامهدهندگان جنگ جهانی دوم بودند فیلم ضد جنگ بسازند و آمریکاییها که هنوز هم نمیدانند در ویتنام چرا جنگیدند؛ و آبا به راستی فرانسویها و انگلیسیها فیلم ضد جنگ ـ تا آنجا که خودشان مربوط میشود ـ ساختهاند؟ اما شاید تعریف عمیقتری هم از سینمای ضد جنگ و مفهوم آن بتوان به دست داد که جنگ را موقعیتی مییابد که آدمها را به انجام کارهای غیرعاقلانه و بیهوده وامیدارد.
در طلب تئوری برای سینمای دینی: مکاتب فراموش شده: مصاحبه با محمد علی حسیننژاد
چکیده: محمدعلی حسیننژاد، مؤسس گروه تلویزیونی جهاد سازندگی است ما شاید کمتر به اهمیت فرهنگی و فکری جهاد سازندگی و بنیادهای عقیدتی آن توجه کرده باشیم. ادغام جهاد سازندگی در وزارت کشاورزی در واقع شاید باعث کمتر دیده شدن ارزشهای فرهنگی این مجموعه شد.
یافتن رد تکاپوهای فرهنگی جهاد سازندگی کار دشواری نیست. دهه شصت دو چهره داشت؛ یکی خیابان و دیگر جبهه و در هردو ساحت، جهاد با دیدگاهی متفاوت با نهادهای مشابه وارد عمل میشد.
این مصاحبه تلاشی است برای درک گفتمانی که در ساختار اداری ابتدا پراکنده و سپس محو شد؛ گفتمانی که به ما یادآوری میکند که فرهنگ چگونه بر صنعت و اقتصاد مقدم است و چگونه یکی از بهترین نهادهای مهندسی کشور بهترین اثر مستند جنگ را ساخت و این فعل «ساختن» چه در ساحت فرهنگ و چه در ساحت هنر هر دو به صبغهای مشابه صرف میشدند؛ «همه باهم جهاد سازندگی»
عکسهای یادگاری و دیوار نوشتههای دلتنگی: مروری بر دانستههایمان از آوینی
نعمت باقری فرد
چکیده: این نوشتهها، محصول سه رویکرد و برداشت مجزایند که زمان آشنایی و تحلیل آوینی و آثارش، از نظرگاه نگارنده گذر کرده است و هر سه برداشت، حفظ شده تا خواننده خود از میان آنها رویکرد مطلوب را انتخاب کند.
برداشت اول از میان دیدگاههای موجود اثر آوینی به چند نظرگاه منسجم و ظرفیتساز، اختصاص یافته و اینکه آنچه همگان از طریق اطلاعات موجود در رسانهها از آوینی میدانند، معرفی تمام و کمالی از اوینی نیست.
برداشت دوم، در حکم مواجهههای فرضی بین آوینی و برسون است. این رویکرد، به خواننده اجازه میدهد تا با تطبیق ویژگیهای نظری و علمی این دو هنرورز، همسوییهای موجود در آثارشان را روشنای آثارشان ببیند. فارغ از روشهای متمایز عرضه اثر هنری، دغدغههای بسیاری بین هنرمندان مشترک است که خود از آن بیخبرند.
برداشت سوم با ارجاع و طرح مؤلفههای چند قسمت از روایت فتح؛ به تحلیل موردی این مجموعه خواهد پرداخت.
سفر به شهر سنگستان: جهان مفروض در سریالهای «مدینه» و «هفت سنگ»
امین انگارده
علی فرقانی
چکیده: در چند سال اخیر، پخش سریالهای مناسبتی ماه مبارک رمضان، انتظاراتی را در میان مخاطبان و کارشناسان فرهنگی و رسانهای ایجاد کرده است؛ مخاطبان به تماشای این مجموعه ها عادت کردهاند و تنوع ژانرهایشان موجب تنوع ذائقه شده است.
برخی، مجموعههای طنز را دوست دارند و برخی مجموعههای ماورایی؛ برخی نیز به مجموعههای خانوادگی و اجتماعی علاقه دارند.
در سال 93 مهمترین این آثار، سریالهای خانوادگی اجتماعی«مدینه» و «هفت سنگ» بوده است.
جنبههای نمایشی زندگی حضرت زهرا(س)
موضوع این پژوهش بررسی جنبههای نمایشی سیره حضرت زهرا(س) است؛ از اینرو داستانهایی از زندگی ایشان را از این نظر بررسی کردهایم؛ در این پژوهش از میان همه تقسیمبندیهای عناصر نمایشی در آرای مختلف نظریهپردازان ـ از ارسطو تا به امروز ـ تمرکز روی عناصر اصلی داستان قرار میگیرد که از این قرارند: پیرنگ، درون مایه، شخصیت، گفتوگو، حادثه، مکان و زمان؛ همچنین عناصر دیگر که با الهام از عناصر شکل میگیرند؛ مانند: گرهافکنی، کشمکش، تعلیق، اوج، گرهگشایی.
محققان درباره حضرت زهرا(س)، کتابها و مقالههای گوناگونی تألیف کردهاند که بیشتر آنها به زندگی یا سیره آن حضرت اختصاص دارد البته تعداد محدودی نمایشنامه هم در این باره نوشته شده است.
گفتنی است، اداره کل پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، هشتمین شماره فصلنامه «تصویرنامه» را در ۹۶ صفحه و به قیمت ۱۰۰۰۰ تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۲/ش