غفلت های تربیتی کودکان در مجالس عزاداری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، هر چند ماه محرم به 10 روز اول ختم نمی شود ولی روز های پر شور ماه محرم امسال هم تمام شد؛ با تمام گریه و ناله هایش و با تمامی ارادت های قلبی و سطحی به اهل بیت(ع)... !! حال هر که، هر چه از این ایام به دست آورد راه توشه زندگی و آخرتش قرار می دهد.

عزاداری های امسال آذربایجان هم به مانند سال های گذشته، بالا و پایین زیاد داشت. از افراطی گری گرفته تا شایعات مسمومیت غذاهای نذری... اما موضوع بحث گزارش ما غفلت هایی است که شاید هر ساله در همین مراسمات مذهبی محرم اتفاق می افتد و ساده از کنارشان رد می شویم؛ غفلت هایی از جنس تربیت مذهبی کودکانمان....

تغییر در فضای خانه

فرزند بر گردن پدر و مادر حقوقی دارد و یکی از این حقوق آموزش اصول دینی، مناسک و مراسم مذهبی و به خصوص آموختن قرآن است. روزهایی که گذشت بهترین زمان برای آموختن واقعه عاشورا بود. باید تمام  سعی خود را می کردیم تا رنگ و بوی خانه را هم با فضاهای بیرون هماهنگ کنیم، بسیاری از خانواده‌ها در این روزها خودشان مراسم عزاداری برپا می‌کنند یا نذری می‌دهند، اما در خانه‌هایی که چنین مراسمی برپا نیست والدین به ویژه مادر، بهتر بود تغییراتی در فضای خانه ایجاد کند که نشان‌دهنده هم‌سویی با عزاداری‌ها باشد.

 قرار نیست حتماً با پخش مداحی یا نوحه‌سرایی چنین فضایی آماده شود، می‌توان با تغییر رنگ لباس در روزهای تاسوعا و عاشورا، خواندن قرآن و دعا یا با آویزان کردن یک پرچم سیاه در خانه، هم سویی با عزاداران را به کودک نشان داد تا او گمان نکند این مراسم مربوط به آدم‌های بیرون از خانه است.

دیدن تعزیه، دسته‌های عزاداری، نمایشگاه‌هایی که معمولاً به مناسبت این ایام برگزار می‌شود گزینه‌های مناسبی است. با زبان روایت تعزیه را برایش بازگو کنید، بسیاری از کودکان به دلیل اینکه از داستان تعزیه سر در نمی‌آورند کلافه و خسته می‌شوند.

 روایتی که بتواند در دل کودک بنشیند تا جایی که اصولی همچون مبارزه با ظلم، عشق به همنوعان، کمک به ضعیفان، حق‌طلبی، راستگویی و... را در ذهن کودک حک کند. بد نیست سری هم به کتاب‌فروشی‌ها بزنید و کتاب‌های داستانی را تهیه کنید که برای گروه سنی کودکان است و وقایع کربلا را با زبانی کودکانه و به صورت مصور نشان می‌دهد.

آموزش اصول دینی همیشه مستلزم انجام اعمال بزرگ نیست. برای روزهای تعطیل فعالیت‌های معنوی را پایه گذاری کنید. داوطلبانه عضو یک موسسه دینی یا خیریه شوید و از کودک خود نیز بخواهید در رساندن اقلام و وسایل به نیازمندان به شما کمک کند. و نکته دیگری که درخور یادآوری است نقد برنامه‌های عزاداری در مقابل کودکان است. به خاطر داشته باشید کودکان با توجه به سن‌شان یک داستان کلی را از محرم یاد می‌گیرند و نقد جزئی شما می‌تواند بر این کلیت یادگیری شده، اثر بگذارد. بنابراین اگر به اشعار برخی مداحان یا کیفیت یک عزاداری ایرادی وارد است این را در جمع بزرگ‌ترها بیان کنید نه در حضور کودکان.

خانوادگی فعالیت‌های مذهبی را انجام دهید

کودکان خواسته و ناخواسته همراه لحظه به لحظه زندگی والدینشان هستند. وقتی والدینی قصد شرکت در مراسم عزاداری را می کند چاره ای جز همراه داشتن کودک خود ندارد. این وسط در حین مراسم یا باید حواسش به فرزندش باشد که با شیطنت های کودکانه خود مورد غضب اطرافیان قرار نگیرد یا خودش از شرکت کردن در مراسم خودداری کند. اینجاست که جای خالی خانه های کودک یا  حسینیه های کودکانه در محل برگزاری مراسمات به چشم می خورد.

روان‌شناسان می‌گویند کودک از رفتار والدین چیز یاد می‌گیرند نه از گفتار آنها. پس بیش از هرچیز باید محیط خانه را تغییر دهید. اوقات ثابتی را به عبادت خانوادگی اختصاص دهید. از طریق عبادت دسته‌جمعی می‌توانید فرزندتان را با درک خدا آشنا کنید.

نمازهای یومیه را می‌توان به این کار اختصاص داده و آن را در محیط خانواده به صورت جماعت خواند. اگر فرصت یا امکان برپایی نماز جماعت روزانه را در منزل ندارید، لااقل می‌توانید در اوقاتی مثل سر سفره غذا به شکرگزاری دسته‌جمعی بپردازید. شما می‌توانید مراسم و سالگردهایی را که به مناسبت‌های مختلف برگزار می‌کنید، به ایامی برای تفکر و اندیشیدن تبدیل کنید.

شما می‌توانید با کمی خلاقیت، تمام روزهای یاد شده را به اوقاتی برای تقویت شخصیت روحی و ‌معنوی و ایمان خود تبدیل کنید. عبادت یا فعالیت معنوی دسته‌جمعی اعضای یک خانواده، تأثیر پایداری در رشد معنوی کودکان دارد.

سعی کنید اوقات عبادت یا هر نوع فعالیت معنوی خانوادگی، به قدری باشد که برای فرزندتان جاذبه داشته باشد. با مراسم مذهبی برخوردی فعال داشته باشید و سنت‌های مذهبی را به جا آورید. حتی خانواده‌هایی که به مناسک مذهبی توجه کمتری دارند، می‌توانند با بزرگداشت روزهای ملی یا مناسبت‌های دیگر، باعث رشد ارزش‌های معنوی در فرزندانشان بشوند.‌ می‌توانید به کودکان خود بیاموزید که در روزهای سرد زمستان برای پرنده‌ها و حیوانات دیگر، آب و غذا بگذارند و حتی از این راه نیز باعث تقویت معنویت در او بشوید.

یاد دادن نوع رفتار در مراسم مذهبی و اماکن مقدس

یکی از نکات مهمی که والدین درباره شرکت در مراسم عزاداری همراه با فرزندشان باید بدانند‌، این است که تا حد امکان او را آزاد بگذارند، تا احساس تعذب و خستگی ِ ناشی از ساعت‌ها یک جا نشستن و حرف نزدن‌، تجربه ناخوشایندی برای کودکان در هنگام حضور در مراسم ایجاد نکند. یک کودک فعال و ناآرام، یک ساعت از زندگی بزرگسالان را به مثابه زمانی طولانی و بی‌پایان تلقی می‌کند. همواره به یاد داشته باشید که هدف از انجام مراسم و تکالیف مذهبی صرفا این نیست که بی‌حرکت بنشینید یا سکوت کنید؛ هدف این مراسم عبادت و یادگیری درباره خداست.

هنگام شرکت در مراسم، وسایل بازی مورد علاقه او را با خود ببرید تا خسته‌کنندگی مراسم باعث بروز رفتارهای ناهنجار در فرزندتان نشود. در این رابطه از بردن اسباب بازی‌های پر‌سر‌و‌صدا خودداری کنید. کتاب‌های داستان به‌ویژه کتاب‌هایی که موضوع مذهبی دارند، مناسب به نظر می‌رسد. در طول هفته این کتاب‌ها را از دسترس او دور نگهدارید تا هنگامی که آن‌ها را به او می‌دهید برایش تازه و جذاب باشد./۹۰۱/ز۵۰۲/س

فرزانه اسدزاده