چرایی اطلاق «آل الله» بر اهل بیت
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، یکی از عناوینی که به اهل بیت علیهمالسلام اطلاق میشود و در بعضی از زیارات نیز از ایشان با این عنوان یاد میشود "آل الله" است. ظاهر این عنوان ممکن است این سؤال را ایجاد کند که مگر خدا فرزند دارد که اهل بیت، آل او هستند؟! مگر خداوند «لم یلد و لم یولد» نیست؟ پس این عبارت به چه معناست؟
اجمالاً باید گفت که «آل» همیشه به معنای خاندان و نسب نیست که نتیجهاش نسبت دادن نسبی به خداوند باشد؛ بلکه در اینجا اضافه شدن آل به الله از باب شرافت بخشی به آل است. از طرفی "آل الله" فقط به اهل بیت اطلاق نمیشود؛ بلکه عنوانی بوده است که بعد از تولد نبی اکرم صلی الله علیه و آله به قریش اطلاق میشده است؛ هرچند که وجوه شاخص قریش اهل البیت علیهمالسلام هستند و بطور خاص به این ذوات مقدسه اطلاق میشود.
معنای کلمه آل
کلمه آل در لغت به معنای اهل است. اهل هم به گونهای تعلّق، اطلاق میشود؛ مثلاً وقتی گفته میشود اهل خانه یا اهل روستا، یعنی کسی که تعلق به خانه و روستا دارد. راغب در مفردات میگوید:
آل، مقلوب لفظى أهل و تصغيرش اُهَيْل است. فرق ميان «آل» و «أهل» اين است كه واژه آل مخصوص اَعلام و معروفين است و از اين رو به ناشناختهها و زمانها و مكانها اضافه نمىشود؛ مثلا مىگويند: "آل فلان" و نمىگويند "آل رجل" و نمىگويند "آل الخيّاط"؛ بلكه واژه آل به شريفتر و با فضيلتترها اضافه مىشود؛ مانند: آل اللّه و آل النّبى و آل السّلطان؛ امّا واژه أهل، اضافه شدنش كلّى و عمومى است مانند أهل اللّه و أهل الخياط؛ چنان كه مىگويند اهل آن زمان و اهل آن مكان. (مفردات راغب/ص98)
با توجه به این تعریف مشخص میشود که اضافه شدن آل به الله جنبه شرافت بخشی به آل دارد و الزاماً به معنای نسب و خاندان نیست.
اطلاق آل الله به قریش
امام صادق علیهالسلام فرمود: قريش را از این جهت را "آل اللّه" گفتند كه ايشان در خانه خدا بودند؛ آمنه عليهاالسّلام مادر حضرت رسول گـفت : واللّه وقتی پـسرم به دنیا آمد دستها را بر زمين گذاشت و سر به سوى آسمان بلند كرد و به اطراف نظر كرد، از من نورى ساطع شد كه همه چيز را روشن كرد، در ميان آن روشنى صدائى شنيدم كه قائلى مىگفت كه بهترين مردم را زائيدى ، پس او را محمّد نام بگذار و... . (أمالی صدوق/ص286)
بعد از ولادت رسول خدا صلی الله علیه و آله قبيله قريش در ميان عرب بزرگ شد و به آل اللّه ناميده شدند. (اثبات الوصیه/ص114)
قيل لقريش آل الله لأنهم عمّار بيته و الآل الأهل؛ و از اين جهت به قريش آل اللَّه مىگويند، زيرا آنها آبادكنندگان خانه او بودند و «آل» به معنى اهل است. (كمال الدين و تمام النعمة/ ج1/ص241) /999/د۱۰۳/س