نگاهی به کتاب «چیستی فرهنگ؛ ابزارها و انتقال فرهنگ آن؛ برگرفته از بیانات رهبر انقلاب»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مؤسسه شهید حاج احمد کاظمی، کتاب «چیستی فرهنگ؛ ابزارها و انتقال فرهنگ آن؛ برگرفته از بیانات رهبر انقلاب» را با پژوهش و تدوین مرکز مطالعات راهبردی رهیافت ولایت منتشر کرده است.
این کتاب بعد از مقدمه از دو بخش با عنوان‌های «تعریف و جایگاه فرهنگ» و «ابزارهای انتقال فرهنگ» تشکیل شده است.
فرهنگ هر جامعه، هویت آن جامعه را تشکیل می‌دهد؛ و با انحراف فرهنگ، هرچند جامعه در دیگر ابعاد قدرتمند باشد پوچ و میان تهی است، از این رو نویسندگان در مقدمه این کتاب درباره ضرورت گرداوری رهنمودهای رهبر معظم انقلا درباره فرهنگ و هنر چنین آورده‌اند:
مسلماً برای شباهت موضوعات مهم فرهنگی و تبیین جایگاه انحا از یک‌سو و معماری و مهندسی فرهنگیان جامعه از سوی دیگر؛ باید به افراد که تخصص و کار‌آموزدگی لازم در عرصه فرهنگ را دارند، رجوع کرد... .
در شرایط امروز به جرأت می‌توان گفت، یکی از متخصص‌ترین و جامع‌ترین اشخاص برای مهندسی فرهنگ کشور رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای است و مختصر آشنایی با عرصه‌ها گوناگون فرهنگی‌ای که معظم له در مراحل مختلف زندگی پرفراز و نشیب خویش پیموده‌اند و مروری بر مناصب و مسئولیت‌ها گوناگونی که طی این سالهای تصدی کرده‌اند؛ کافی است تا بتوان به دلیل این برجستگی و اشراف دریافت.
هرچند با آشنایان با مبانی نظری و اندیشه‌ای این کارشناس برتر ـ و البته کمتر شناخته شده کشورمان ـاین مقایسه و انتخاب به مراتب آسان‌تر خواهد بود.
همچنین در مقدمه این کتاب درباره محتوای این درسنامه چنین آمده است:
محتوای مجموعه درسنامه پیش‌رو، از بیانات مقام رهبری در حوزه فرهنگ و در چهار بخش اصلی است که در قالب چهار مجلد تنظیم کشته است: جلد اول: «تعریف فرهنگ و ابرازها انتقال فرهنگ؛ جلد دوم: قالب‌ها و بسترها فعالیت فرهنگی، اصول، راهبردها و الزامات اجرایی در کار فرهنگی و جلد چهارم: فرصت‌ها و تهدیدها، اهداف و توسعه فرهنگی آن.
بخش اول این کتاب سه فصل با عنوان‌های: «چیستی فرهنگ»، «ضرورت کار فرهنگی» و «اهمیت و جایگاه فرهنگ» دارد و در پایان این بخش نیز خلاصه و سؤالات این بخش آورده شده است.
در خلاصه فصل اول درباره جایگاه و اهمیت فرهنگ چنین می‌خوانیم:
فرهنگ، برآیند عادات و اعتقاداتی است که به یک جامعه اختصاص پیدا می‌کند. فرهنگ، مانند روح در کالبد اجتماع است. مسأله فرهنگ را باید مسأله اول کشور به حساب آورد؛ زیرا اگر توانستیم فرهنگ این کشور را بر پایه‌های مستحکم و قوی بنا کنیم؛ پیشرفت کشور در همه زمینه‌های مورد نظر تضمین خواهد شد و فرهنگ، مایه اصلی هویت ملت‌هاست و فرهنگ یک ملت است که می‌تواند آن ملت را پیشرفته، عزیز و دارای آبروی جهانی کند و اگر فرهنگ در کشور دچار انحطاط شد و هویت فرهنگی از آن از دست رفت، پیشرفت‌های تزریقی دیگران نخواهد توانست جایگاه شایسته را میان ملت‌های دیگر برای آن کشور به دست آورد و منافع آن ملت را حفظ کند.
همچنین مؤلفان در بخش دوم بعد از مقدمه، دو فصل با عنوان‌های ادبیات و هنر واکاوی کرده‌اند و در پایان این بخش نیز خلاصه و سؤالات این بخش آورده شده است.
یکی از وظایف افرادی که قصد دارند کار فرهنگی انجام دهند، آن است که ابزارهای کار فرهنگی را بشناسند و اهمیت و جایگاه آنها در انتقال بدانند. از این رو نویسندگان در بخش دوم به بررسی ابزارهای انتقال فرهنگ پرداخته‌اند و در مقدمه درباره این بخش می‌نویسند:
در این بخش به ابزارهای انتقال فرهنگ پرداخته شده است و در فصل اول به ادبیاتی پرداخته می‌شود که یکی از ابزارهای انتقال فرهنگ است. سپس اهمیت ادبیات و نسبت فرهنگ با آن توضیح داده می‌شود. همچنین قالب‌های ادبی بررسی خواهد شد.در فصل دوم، اهمیت، جایگاه، کارکردها و قالب‌ها هنر بررسی می‌شود که ابزارهای دیگر انتقال فرهنگ است.
در خلاصه این بخش که درباره ابرازهای انتقال فرهنگ است، می‌خوانیم:
میدان فرهنگ و روشنفکری، میدان همان فرهنگ است و ابزارهایش، ابزار فرهنگی است. یکی از این ابزارها ادبیات است. ادبیات در حقیقت، رابط میراث فرهنگی یک کشور و نسلی به نسل دیگر است، ادبیات مثل ژن‌ها صفات و خصوصیات را از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌دهد.
یکی از قالب‌های ادبی شعر است. شعر، یکی از برجسته‌ترین هنرها است. گاهی می‌بینید که برای حفظ یک بنای اعتقاد یا عاطفی، سبک شعر بیش از چندین کتاب اهمیت دارد. داستان، نمایشنامه، طنز و نقد ادبی از دیگر قالب‌ها ادبی هستند که هر کدم تأثیر بسزایی در فرهنگ‌سازی دارند.
ابزار دیگر انتقال فرهنگ، هنر است. هنر مهم‌ترین وسیله برای گسترش فکر درست یا نادرست است. بدون هنر؛ حرف عادی، جای خودش را حتی در ذهن کسی پیدا نمی‌کند، چه برسد به اینکه جذابیت داشته باشد و جایگیر و ماندگار شود.
خود اسلام از اول در یک قالب صد در صد هنر ارائه شده و آن قرآن است و هنرهای نمایشی (سینما و تئاتر) موسیقی، سرود و نقاشی از جمله قالب‌های هنر محسوب می‌شوند.
مؤسسه شهید حاج احمدکاظمی، کتاب «چیستی فرهنگ؛ ابزارها و انتقال فرهنگ آن؛ برگرفته از بیانات رهبر انقلاب» را در 196 صفحه، در قطع رقعی با شمارگان 3000 نسخه، به قمیت 4000 تومان در سال 1393 منتشر کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۲/ش