انتشار سی و ششمین شماره دو فصلنامه معرفت سیاسی + چکیده
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، شانزدهمین شماره دوفصلنامه معرفت سیاسی ویژه پاییز و زمستان 95 را به مدیر مسئولی محمد جواد نوروزی منتشر کرد.
در این شماره، این مقالات پیش‌روی ما قرار گرفته است:
ضوابط فقهي حاكم بر مذاكرات دولت اسلامي با ساير دولت‌ها
گونه شناسي فقهي مذاكره سياسي با دشمنان به استناد تاريخ (با تطبيق بر مذاكره با آمريكا)
مباني و ادله اصل اعمال ولايت در روابط بين الملل از منظر اسلام
تطبيق سياست آرماني امير مؤمنان عليه السلام بر ضوابط فقهي
بررسي و نقد ديدگاه مستشرقان پيرامون نقش روحانيت در شكل‌گيري انقلاب اسلامي
ضوابط فقهي حاكم بر مذاكرات دولت اسلامي با ساير دولت‌ها
بررسي تحليلي خاستگاه صهيونيسم فرهنگي و صهيونيسم سياسي
ضوابط فقهي حاكم بر مذاكرات دولت اسلامي با ساير دولت‌ها
قاسم شبان‌نيا
چكيده: اسلام، «مذاكره» را به عنوان يكي از ابزار تحقق اهداف سياست خارجي دولت اسلامي به رسميت شناخته است. از مباحث مهم در مذاكرات، بهره‌گيري از فنون، ضوابط و مهارت‌هايي است كه تحقق اهداف كشورها را از ورود به مذاكرات تسهيل مي كند.
فقه اسلامي، با ارائة برخي ضوابط براي مذاكره دولت اسلامي با ساير دولت‌ها تلاش دارد تا نتيجة مذاكرات را به سمت تحقق اهداف دولت اسلامي سوق دهد. اين مقاله، با روش توصيفي- تحليلي و با استنباط از منابع معتبر فقهي، نشان مي دهد كه پيش از آغاز مذاكرات، مذاكره كنندگان بايد در عين استقبال از پيشنهاد صلح، از موضع اقتدار مذاكره، و با تحليل دقيق وضعيت طرفين، وارد مذاكرات شوند.
در حين مذاكره نيز بر رعايت اصولي همچون تناسب رفتاري، تأكيد بر مشتركات، گفت وگوي حكيمانه، موقعيت شناسي، كتمان دشمني، عدم خودباختگي در عين انعطاف در موارد لازم، بيان صريح مفاد پيمان و كتبي كردن نتايج مذاكرات تأكيد شده است. در مرحلة پس از مذاكرات، لازم است ضمن حفظ هوشياري نسبت به فريبكاري دشمن، به مفاد پيمان ناشي از مذاكره پايبند باشند. در صورت نقض عهد توسط طرف ديگر، بايد مقابله به مثل نمود.
گونه‌شناسي فقهي مذاكره سياسي با دشمنان به استناد تاريخ (با تطبيق بر مذاكره با آمريكا)
مرتضي توكلي محمدي
مرتضي مطهري‌فرد
چکیده: مذاكره سياسي، يكي از روش‌هاي ديپلماسي است كه در دوران معاصر رونق فراوان يافته است. مصالح و مفاسد، ضرورت‌ها، اهداف، طرف مذاكره، بازخوردهاي بين‌المللي، و... موجب شده است تا در مورد مذاكرة جامعه اسلامي با دشمنان، اختلاف‌نظراتي به وجود بيايد. اين اختلاف‌نظرها غالباً در مورد مذاكره با آمريكاست. اين مقاله بارويكرد تحليلي- توصيفي و با توجه به تاريخ اسلام و رفتارهاي پيامبر اكرم و اهل‌بيت و مباني فقهي، به گونه‌شناسي انواع مذاكرات مي‌پردازد تا خط مشي دولت اسلامي روشن گردد.
در اين تحقيق، با دسته‌بندي مذاكرات پيامبراكرم و اهل‌بيت در پنج دسته به تحليل و تطبيق مذاكرات امروزي با آن پرداخته شده است. اين مهم موجب مي‌شود تا عملكرد پيامبر و ائمة اطهار در مذاكراتشان، الگوي مذاكرات امروزي واقع شود و هر نوع مذاكره‌اي با دول ديگر و به‌خصوص آمريكا به اشتباه، با مذاكرات آن بزرگواران هم‌سنخ جلوه داده نشود. به‌طوركلي، با شرايطي كه از تاريخ مذاكرات پيامبر و اهل‌بيت ايشان به دست مي‌آيد؛ دعوت، نصيحت، امربه معروف و نهي از منكر، مذاكره از روي اضطرار و تحميل، در مذاكرات آن بزرگواران به چشم مي‌خورد.
مباني و ادله اصل اعمال ولايت در روابط بين الملل از منظر اسلام
سيدجواد احمدي
چکیده: يكي از اهداف مهم پيامبران الهي، تحقق سرپرستي حق و ولايت الهي در جهان بوده است. ولايت و سرپرستي حق تعالي، زمینه سعادت و كمال انسان ها و جوامع بشري را فراهم مي كند. اصل ولايت‌گري، از اصول مهم روابط بين الملل است.
اين اصل داراي مباني و پيش فرض هاي مختلف كلامي، همچون توحيدمداري، امامت محوري و... و مباني فقهي، مانند قاعده نفي سلطه، اصل عدم ولايت، قاعده حرمت كمك به ظالم، قاعده لاضرر و... است. آيات و روايات نيز بر اين اصل مهم تأكيد دارند. دولت اسلامي، در روابط بين المللي خود با ديگر كشورها و ملت ها، بايد اين اصل را معيار قرار دهد. اصل ولايت گري در عرصه هاي مختلف روابط بين الملل، چارچوب رفتارها و تعاملات بين المللي دولت اسلامي را تعيين مي كند. اين اصل در عرصه فرهنگي از اهميت دوچنداني برخوردار است كه به موجب آن، دولت اسلامي موظف است تا باورها و ارزش هاي راستين الهي را در جوامع بشري گسترش داده، از بسط و گسترش ارزش هاي موهوم، فاسد و باطل جلوگيري به عمل آورد.
تطبيق سياست آرماني امير مؤمنان عليه السلام بر ضوابط فقهي
نجف لك‌زايي
حسن صادقيان
چکیده: ازآنجاكه جمهوري اسلامي ايران مبتني بر ارزش هاي اسلامي است، قوانين حكومتي بايد بر اساس ضوابط شرعي و بر مبناي سيره معصومان عليهم السلام تدوين شوند. يكي از منابع اصلي براي الگوبرداري، سيره حكومتي امير مؤمنان عليه السلام مي باشد، مطالعه سيره حكومتي ايشان، نشان مي دهد كه حضرت به هيچ وجه حاضر به ناديده گرفتن ايده‌آل ها، احكام و قوانين شريعت نبوده‌اند، حتي اگر منجر به تضعيف قدرت و حكومت شود.
اما تتبع در ابواب فقهي مثل «باب تزاحم» يا «احكام ثانويه»، نشان مي دهد كه طبق ضوابط شناخته شدة فقهي، گاهي براي حفظ حكومت، ترك يك حكم شرعي، مجاز، قلمداد مي شود.
با توجه به اين نكته، رفتار آرماني امير مؤمنان عليه السلام، با ضوابط فقهي چگونه قابل توجيه است. هدف اين مقاله، اين است كه با بررسي تك تك اين نمونه ها نشان دهد كه رفتارهاي حضرت تعارضي با ضوابط فقهي نداشته و بر همان اساس، قابل تحليل مي باشد.
بررسي و نقد ديدگاه مستشرقان پيرامون نقش روحانيت در شكل گيري انقلاب اسلامي
محمدجواد نوروزي
سعيد باغستاني
چکیده: سؤال پژوهش پيش رو اين است كه تحليل مستشرقان به طور مشخص، در باب نقش روحانيت شيعه در شكل‌گيري انقلاب اسلامي چيست؟ در تبيين اين پرسش، فرضيه پژوهش اين است كه عمده تحليل هاي مستشرقان متأثر از مقايسه با ارباب كليسا اولاً، مبتني بر پيش فرض‌هاي شرق‌شناسانه و نگاه سكولاري است. ازاين رو، تحليل يادشده با مباني اسلامي سازگاري ندارد.
ثانياً، اين نگرش، مدعي است كه انگيزه هاي مادي و سياسي روحانيت، منجر به انقلاب در ايران شده است. در حالي كه واقعيت خلاف اين مطلب است. اين تحقيق درصدد تحليل و نقد برداشت هاي ناروا و تأثيرگذار از سوي مستشرقان در محافل علمي است.
بررسي تحليلي خاستگاه صهيونيسم فرهنگي و صهيونيسم سياسي
محمدحسين طاهري آكردي
حسن دين‌پناه
چکیده: صهيونيسم، انديشه اي است كه از سال 70 ميلادي ريشه در يهوديت داشته و تا قرن 19 به صورت فرهنگي مطرح بوده است. پس از آن به صورت سياسي در جهان غرب ظاهر شده است. تحليل دقيق صهيونيسم سياسي، بيانگر اين است كه به هيچ وجه نمي توان آن را با صهيونيسم فرهنگي مرتبط دانست. مهم ترين گام در فرمول بندي صهيونيسم فرهنگي اين است كه استقلال سياسي، بناي معبد و بازگشت به فلسطين، بايد به دست خود ماشيح و پس از ظهور او صورت گيرد. در حالي كه صهيونيسم سياسي، به صورت گام به گام در تلاش است تا اين دستورالعمل پروتستان هاي پيوريتان را، كه همة اين امور بايد پيش از بازگشت مجدد مسيح محقق شود، اجرايي كند. اين تحقيق در تلاش است تا با رويكردي تحليلي، ريشه ها و خاستگاه هاي صهيونيسم فرهنگي و سياسي و عدم همسويي آن دو را بيان كند. واقعيت اين است كه صهيونيسم فرهنگي ريشه در خود يهوديت دارد، اما صهيونيسم سياسي ريشه در تفكر يهوديت ناسيوناليسم و در فرقة مسيحي پيوريتانِ انگلستان و آمريكا دارد.
گفتنی است، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، شانزدهمین شماره دوفصلنامه معرفت سیاسی ویژه پاییز و زمستان ۹۵ را در قطع رقعی و۱۳۰ صفحه، به قیمت ۳۵۰۰ تومان منتشر کرده است./۹۹۸/د ۶۰۴/ش