ضرورت داشتن روحیه استنطاقی طلاب در مواجهه با علوم انسانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام و المسلمین حمید پارسانیا در کرسی ایده و نقد علمی و ترویجی با موضوع «نگاه متعالی به انسان در فلسفه ملاصدرا» در ساختمان پژوهشی حضرت معصومه(س) در جامعه الزهرا(س) به عنوان ناقد به بیان نکاتی پرداخت.

وی اظهار داشت: در فلسفه ملاصدرا انسان موجودی عاقل است که می‌تواند بدی و خوبی را بشناسد و این دقیقا نقطه مقابل انسان‌شناسی غربی است که خود را مبدأ و منشأ همه امور می‌داند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: همین تفکر غربی ها سبب پیدایش گرفتاری ها و مشکلات زیادی در زندگی شده که برای حل آن ها هم مشاوره‌های جدید به وجود آورده است و متاسفانه این اصول در حوزه و کشور هم به سرعت در حال افزایش است.

وی با تأکید بر این که اصول روان شناسی جدید غربی به جای کاهش مشکلات و رفع معضلات، بر مشکلات او افزوده است، ادامه داد: اصالت‌بخشی و اصل قرار دادن انسان، تقدم انسان و اراده او بر حقیقت معرفت و شناخت به جای تقدم حقیقت بر اراده انسان از ویژگی‌های مهم فلسفه انسان‌شناسی غربی است که منجر به افول انسان شده است.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا بیان داشت: انسان در هیچ مقطع تاریخی به این شدت اسیر اعمال خود نبوده است و در مقابل این دیدگاه، نظریه هستی‌شناسی و معرفت ملاصدرا وجود دارد که از قرآن کریم و فرهنگ اهل بیت(ع) نشأت گرفته است.

وی با اشاره به تعبیر امام علی(ع) مبنی بر این که انبیاء(ص) آمده‌اند تا دفائن عقول را کشف کنند، اضافه کرد: انسان مقام معلومی ندارد و می‌تواند به سمت هستی مطلق رفته و مجرای فیض او و ظل ممدود خداوند شود که انسان کامل است.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: از طرف دیگر انسان می‌تواند از فیض الهی غفلت کرده و به سوی حیوانیت و بلکه بدتر از حیوانیت هم برود؛ لذا این عرض عریض حیات انسانی است و چون مقام معلوم ندارد، در مسیر حیوانیت می تواند چندین حیوان مثل شتر، گاو، پلنگ را با هم داشته باشد.

وی با بیان این که در فلسفه ملاصدرا انسان خدا نمی‌شود، تصریح کرد: در این فلسفه انسان تقرب به خداوند متعال پیدا می‌کند و از خود فانی شده و مظهر اراده و مشیت الهی می شود؛ در بقیه موجودات هم این امکان وجود دارد ولی اگر از مرحله خود عبور کنند ماهیت خود را از دست می‌دهند.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا تأکید کرد: انسان حقیقتی است که می‌تواند همه این مسائل را پشت سر بگذارد و بدون اینکه تغییر ماهیت بدهد، به مقامات و درجات بالاتر دست پیدا کند.

وی با بیان این که فلسفه صدرایی از فارابی و حکمت مشاء فاصله گرفته است، بیان داشت: ملاصدرا مرحله عقل فعال در مشاء را قابل رشد می‌داند و معتقد است که انسان می‌تواند به عقل اول نیز تبدیل شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگر سخنان خود گفت: از نظر ملاصدرا انسان می تواند به حوزه اسماء و صفات الهی راه پیدا کند و برخی روایات نیز بیانگر این مطلب هستند؛ این در حالی است که در فلسفه مشاء نمی‌توان به این مسأله پرداخت.

وی به طلاب و پژوهشگران توصیه کرد: طلاب و محققان حوزه باید روحیه استنطاقی در مواجهه با علوم انسانی داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا با اشاره به ماهیت انسان، اظهار داشت: هر چیزی که ماهیت دارد، ممکن است ولی خداوند متعال منزه از ماهیت است؛ نکته حائز اهمیت این است که حتی فرشتگان هم ماهیت ثابتی دارند اما انسان مسیری طی کرده تا انسان شده  و از نبات و جماد به انسانی رسیده و می‌تواند به مقام فرشتگان برسد.

وی در پایان تأکید کرد: اگر بخواهیم نظریه ای مدون در علوم انسانی در مقابل نظریات غربی و نظریات گوناگون که وجود دارد ارائه دهیم، باید به سمت دیدگاه‌های ملاصدر برویم./840/پ202/ی