۰۳ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۵:۲۴
کد خبر: ۴۸۲۰۸۰
رهبران الازهر مصر (9)

حرکت اصلاحی محمد عبده در ساختار آموزشی الازهر

کاهش مراحل آموزشی مقدمات به چهارسال به همراه لزوم تدریس علوم ریاضی در مدارس آموزش و تربیت از مهمترین دستاوردهای تغییر ساختار آموزشی الازهر بود.
مشایخ الازهر مصر

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: در این شماره از «رهبران الازهر مصر» با سه تن از شخصیت‌های تاثیرگذار بر نظام آموزشی الازهر آشنا خواهیم شد. ارتباط نزدیک میان یکی از رهبران الازهر با محمد عبده از شاگردان طراز اول سیدجمال الدین اسدآبادی و دخالت‌های خارجی در جلوگیری از تغییر نظام آموزشی الازهر را در این شماره مطالعه خواهیم کرد:

27. شیخ سلیم البشری
سليم بن فراج بن السيد سليم بن أبي فراج البشري بیست و هفتمین و سی و یکمین شیخ الازهر و مالکی مذهب است.
وی در هفت سالگی پدرش را از دست داد و تحت تربیت برادرش قرار گرفت. درحالی که تنها نه سال داشت قرآن را حفظ کرد سپس در نزد بسیونی البشری دایی‌اش که از روحانیان بارگاه حضرت زینب(س) در قاهره بود دروس مقدماتی دینی را آموخت.

البشری بعد از دو سال تحصیل در نزد دایی‌اش به الازهر پیوست. در آنجا فقه مالکی، ادبیات عرب، تفسیر و کلام، اصول فقه، سیره پیامبر اکرم(ص) را فراگرفت و به درجات بالایی از علم نائل شد. وی در حدیث سرآمد روزگارش بود و همراه با شیخ حسونه النواوی از مشایخ آن زمان الازهر جنبش اصلاح ساختار آموزشی این دانشگاه را به عهده گرفت.

ریاست الازهر
شیخ البشری زمانی به ریاست الازهر رسید که حرکت اصلاحی آموزشی در الازهر شدت یافت. وی نیز از کسانی بود که بر لزوم اصلاح نظام آموزشی در الازهر تاکید داشت و در مدت ریاست این دانشگاه همواره در این راه تلاش فراوانی را انجام می‌داد. هرچند که عده‌ای معتقدند که در زمان ریاست شیخ البشری بر الازهر این دانشگاه با حالتی از ضعف مدیریتی همراه بود.

از شیخ البشری آثار فراوانی به جا مانده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
1.حاشیه بر تحفة الطالب که شرح رسالة الآداب در علم اخلاق و تربیت است.
2.المقامات السنیة فی الرد علی القادح فی البعثة النبویة که در این کتاب به نقد اندیشه ملحدان و شبهه افکنان در بعثت پیامبر اکرم(ص) پرداخت.
3. كتاب كنز الجواهر

28.شیخ علي الببلاوی
علي بن محمد بن أحمد الببلاوي الإدريسي الحسني المالكي از نوادگان امام حسن(ع) بیست و هشتمین شیخ الازهر مصر است.
در کودکی قرآن را فراگرفت و به الازهر پیوست. دروس دینی مانند ادبیات عرب، اصول فقه، کلام، تفسیر و تاریخ اسلام را در الازهر آموخت و به دلیل هوش و نبوغ بالا مورد تکریم اساتید و علما قرار گرفت.

وی از سوی اساتید الازهر به عنوان مسئول کتابخانه الازهر انتخاب شد. پس از مدتی به عنوان عضو لجنه تالیف کتب درسی انتخاب شد و تالیفاتی که از سوی شیخ الببلاوی چاپ شد با استقبال علما و طلاب علوم دینی مواجه شد.

ریاست الازهر
شیخ ببلاوی تنها به مدت یکسال در سمت شیخ الازهر مشغول به فعالیت بود. وی زمانی که به ریاست الازهر انتخاب شد به همراه شیخ محمد عبده از شاگردان سید جمال الدین اسدآبادی دست به اصلاح گسترده در ساختار آموزشی الازهر زد اما از آنجا که این اقدامش با  مخالفت شیخ الخدیوی مواجه شد استعفایش را نوشت و از سمت شیخ الازهر کناره گیری کرد.

شیخ خدیوی در صدد بود تا آنکه ببلاوی را با محمد عبده که در آن زمان مفتی مصر بود به اختلاف بکشاند اما استعفای شیخ ببلاوی مانع از تشدید بحران داخلی در الازهر شد.

ببلاوی در مسائل سیاسی نیز بسیار فعال بود تا آنجا که در انقلاب‌های عربی منطقه مشارکت جدی داشت اما هیچگاه به صورت شفاف و آشکارا موضع گیری نکرد بلکه همواره از پشت پرده جریان‌های سیاسی را رهبری و هدایت کرد.

از ببلاوی آثار فراونی به جا مانده است از جمله:
1.الانوار الحسینیة در شرح حدیث یوم عاشوراء
2. رساله‌ای در فضیلت نیمه شعبان
3.اعجاز القرآن که مجموعه‌ای از مقالات وی در خصوص قرآن کریم و اعجاز آن است.

29. شیخ محمد أبو الفضل الجيزاوي
محمد أبو الفضل الوراقي الجيزاوي سی و دومین شیخ الازهر بر مذهب مالکی است. وی در کودکی پس از حفظ قرآن به الازهر پیوست.
دروس دینی نظیر صرف، نحو، معانی، تفسیر، فقه و اصول را فراگرفت. در مدت زمان کوتاهی در زمره مدرّسان بنام الازهر درآمد.

شیخ الجیزاوی در نحو و منطق استاد زبردستی بود. وی اولین کسی بود که کتاب «الخبیصی فی المنطق» و «القطب علی الشمسیة» و کتاب ابن حاجب در اصول را تدریس کرد و توانست علوم عقلی را در الازهر گسترش دهد.

ریاست الازهر
الازهر در زمان ریاست شیخ جیزاوی شاهد حرکت‌های اصلاحی گسترده‌ای بود تا آنجا که قانونی پیرامون اصلاح ساختار الازهر صادر شد که شامل بندهای ذیل بود:
1. کاهش مراحل آموزشی سطح مقدمات به چهارسال به همراه لزوم تدریس علوم ریاضی در مدارس آموزش و تربیت.
2. ایجاد بخش تخصصی تفسیر، حدیث، فقه، اصول، منطق، تاریخ و اخلاق
3.تألیف کمیته‌ای برای اصلاح ساختار آموزشی در الازهر

شیخ جیزاوی دارای اطلاع گسترده‌ای در علوم فقهی، فلسفی، تاریخ اسلام و... داشت که اهمّ آنها به شرح ذیل است:

1.الطراز الحدیث در مطلحات علم حدیث
2.تعلیقه بر شرح عضدی
3. کتابی در علم اصول فقه
4.شرح و حاشیه بر مطوّل

981/ب921/ک

ارسال نظرات