دانشگاه های ما به سمت نمایش کارآمدی حرکت می کنند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مسعود آذربایجانی، عضو شورای تحول در علوم انسانی، پیش از ظهر پنجشنبه در نشست علمی فلسفه آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران که در مجمع عالی حکمت اسلامی قم برگزار شد، به دلایل تشکیل این بحث اشاره و خاطر نشان کرد: ما در حال حاضر رشته هایی را در سطوح مختلف تأسیس کرده ایم ولی اهداف آنها را نتوانسته ایم تعریف کنیم و در طرح تحول علوم انسانی با مشکل مواجه شده ایم.

وی با اشاره به نکاتی در رابطه با اهمیت این بحث اظهار داشت: سه جهت ما را وادار به این بحث می کند که نکته اول سند چشم انداز الگوی پیشرفت برای 1404 است که اگر ما الگوی مناسبی برای آموزش عالی خود نداشته باشیم نمی توانیم هوشمندانه به هدف الگوی پیشرفت نائل شویم.

حجت الاسلام آذربایجانی افزود: دانشگاه در ایران گرته برداری از غرب بود و از درون فرهنگ خودمان متبلور نشده است و باید از این جهت مورد تأمل باید قرار گیرد زیرا از زمانی که دانشگاه مدرن در ایران تأسیس شد ما هیچگاه تأمل نداشته ایم که آیا این ساختار جدید با زیرساختهای فرهنگی ما پیوند دارد یا خیر.

وی ضرورت سوم برای پرداختن به بحث فلسفه آموزش عالی در ایران را موضوع تحول علوم انسانی دانست و گفت: برخی از پرسش هایی که در این زمینه است نبود اهداف تعریف شده در مقاطع مختلف تحصیلی است؛ همچنین در خصوص رابطه دانشگاه با سایر نهادهای اجرایی و علمی، رابطه آموزش عالی با حوزه علمیه، نسبت پژوهشگاه ها با مراکز آموزش عالی و دیگر مسائل سؤال هایی مطرح است و بدون جواب مانده است.

مدیر گروه فلسفه و علوم انسانی مجمع عالی حکمت در ادامه به تعریف مفاهیم در فلسفه آموزش عالی پرداخت و اظهار داشت: این موضوع را می توانیم از منظر تعلیم و تربیت بررسی کنیم که آیا دانشگاه محلی برای دقت های علمی است یا مهارت آموزی و زیبا شناختی و همچنین از این جهت که دانشگاه که یک نهاد اجتماعی است و دارای بالاترین نقش ها در تحولات اجتماعی بوده است آیا می توانیم دانشگاه را از راهبری علمی و اخلاقی در اجتماع حذف کنیم.

وی در تبیین فلسفه آموزش عالی به چیستی، چرایی و چگونگی نقش آفرینی آموزش عالی در جامعه اشاره کرد و ابراز داشت: در جواب این سؤال که جمهوری اسلامی چه دانشگاهی را مطالبه می کند و مطلوبش چه دانشگاهی است باید گفت در فلسفه آموزش عالی در اسلام هم نگاه علمی و هم نگاه عملی به آموزش دارد و همچنین باید آموزش عالی به تقویت سیاست های تربیتی، علمی و پژوهشی بپردازد.

عضو شورای تحول در علوم انسانی با بیان این که آموزش عالی سه محور اساسی دارد، گفت: بخش اول نیروی انسانی است و بخش دوم محتوا و علمی است که در دانشگاه مورد توجه است و بخش سوم سازمان است که در جمهوری اسلامی وزارت آموزش عالی و بهداشت و درمان درگیر آموزش عالی هستند و این سه بخش باید از نظر فلسفی مورد بحث قرار گیرند.

وی با اشاره به این که کشورهایی مانند انگلیس و فرانسه و اسپانیا و ایتالیا نگاه متفاوتی در آموزش عالی داشته اند، گفت: در این کشورها دانشگاه ها برخواسته از فرهنگ و مذهب خودشان بود و در مجموع سه دید گاه وجود دارد که یکی همخوانی دانشگاه با فرهنگ است و دیگر دیدگاه لیوتار است که در دانشگاه باید به نگاه تکثر گرایی اهمیت داد و استفاده از دانشگاه در راه صنعت و تجارت است و دیدگاه سوم بحث تجاری سازی دانش است و دانشگاه مطلوب را دانشگاهی می داند که عدالت را اهمیت دهد؛ دیدگاهی هم وجود دارد که دانشگاه مطلوب را دانشگاهی زیبا شناخت می داند که خلاقیت ایجاد می کند.

حجت الاسلام آذربایجانی در پاسخ به این سؤال که تا چه اندازه در شورای تحول در علوم انسانی به ارتباط محتوا با عنوان رشته های تخصصی دانشگاهی پرداخته اید و چه پیوندی میان آموزش و پژوهش را مد نظر دارید، گفت: در این زمینه به صورت جدی برنامه ریزی نشده است و فقط در دکتری پژوهش محوری است.

وی در بخش دوم سخنان خود به ارزشمندی نگاه کاربردی به دانش تأکید و خاطرنشان کرد: متأسفانه دانشگاه های ما به سمت نمایش کارآمدی حرکت می کنند و نکته دوم هم این که در ارزش ها هم دانشگاه علاوه بر این که می توانند متولی ارزشها باشد باید تعامل با ارزش ها هم داشته باشد تا به انزوای خاص نرود.

مدیر گروه فلسفه و علوم انسانی مجمع عالی حکمت با بیان این که ما باید علاوه بر پاسداشت علم بر کار آمدی آن در اجتماع هم نظر داشته باشیم، خاطرنشان کرد: علم از نگاه فلسفه اسلامی از سنخ وجود است و باید موجب سعه وجودی انسان باشد.

وی افزود: در دانشگاه باید مجموعه تعاملات و تلاش ها در بعد تربیتی و علمی صورت بگیرد و از طرف دیگر نهاد اجتماعی دانشگاه باید منتج به سعه وجودی و کارآمدی باشد و اگر دانشگاه این گونه نباشد در فلسفه اسلامی با مشکل مواجه است./843/پ202/ی