بررسی و ارائه احکام اصناف و بازاریان در مجموعه کتابهای فقه و زندگی
به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، اسلامی شدن زندگی اجتماعی سه گام دارد؛ نخست: شناخت معروف و منکر در فعالیت‌های فردی و روابط انسان و خداوند عز و جل؛ دوم: شناخت معروف و منکر در حوزه روابط اجتماعی و معاملات اقتصادی و سوم: شناخت معروف و منکر در روابط دولت و ملّت.
در گام نخست فعالیت‌های فقهی، اخلاقی پژوهش‌های اخلاق مدار فراوانی از سوی عالمان و محققان پدید آمده و اصلاح و تقویت روابط عبادی، عقیدتی و معرفتی انسان با خداوند متعال را مورد توجه قرار داده است.
گام دوم یعنی شناخت معروف و منکر در روابط اجتماعی و معاملات اقتصادی، کاری است که با وجود برخی از آثار علمی و پژوهش‌های ارزشمند با نگاه تخصصی به هر صنف مورد توجه قرار نگرفته است. سلسله کتابهای «فقه و زندگی» به پژوهش و نگارش در حوزه اصناف خاص توجه دارد و بایدها و نبایدهای فقهی و اخلاقی و آداب اسلامی هر اتحادیه صنفی و دست‌اندرکاران مشاغل مختلف تولیدی، توزیعی و خدماتی را محور پژوهش و نگارش و اطلاع‌رسانی خویش می‌داند.
گام سوم در شناخت معروف و منکر به روابط مردم و حکومت‌ها اختصاص دارد، اسلامی شدن روابط دولت و ملّت بالاترین گام به سوی رضای خداوند متعال محسوب می‌شود و در سایه‌ی پیروی از رهبری الهی و تسلیم دولت و ملت در برابر قوانین قرآن و عترت امکان پذیر است.
ضرورت برداشتن این گام ها، تالیف و تدوین کتاب‌هایی در زمینه فقه اصناف را در دستور کار پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر قرار داده است. در این باره با حجت‌الاسلام و المسلمین محمود مهدی‌پور معاون پژوهشی پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر به گفت‌وگو نشسته ایم که تقدیم علاقه‌مندان می‌شود:
رسا ـ مختصری از تحصیلات حوزوی و پژوهش‌ها و فعالیت‌های اجرایی خویش بیان کنید.
بنده تحصیلات حوزوی خویش را در مشهد شروع کردم و مقدمات را حدود سه سال در جوار حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام و در مدرسه آیت الله میلانی طی کردم و در سال 50 شمسی برای ادامه تحصیلات به قم منتقل شده و در مدرسه علمیه حقانی پذیرش شدم و به مدت 7 سال تا روزهای پیروزی انقلاب اسلامی در این مدرسه مشغول تحصیل بودم.
بنده از محضر علما، فضلا و اساتید بزرگی همچون شهید آیت الله قدوسی، آیت الله احمد جنتی ، آیات مصباح یزدی، مؤمن قمی، آذری قمی، حسین شب زنده‌دار، شبستری و سید حسن طاهری در مراحل مختلف مقدمات، ادبیات و سطوح میانی بهره بردم. درس خارج را نیز از محضر حضرات آیات وحید خراسانی و حاج شیخ جواد تبریزی و علمای دیگر استفاده کردم.
بنده بیش از پژوهش شخصی به کار مدیریت پژوهشی مشغول بوده‌ام؛ لذا کارهای پژوهشی محدودی را انجام داده‌ام؛ در تدوین کتاب «دلیل مجمع البیان»، «آموزش مناسک حج»، سرمقاله‌های «فرهنگ کوثر»، «نشریه مبلغان»، «زندگی شیخ بهائی» از مجموعه «دیدار با ابرار» و برخی «چهل حدیثها» قلم زده‌ام.
برنامه‌ریزی و هماهنگی‌های اولیه و مدیریت نگارش سه جلد از مجموعه «گلشن ابرار» که به زندگینامه عالمان برجسته و انقلابی تاریخ اسلام می پردازد و پژوهشکده باقرالعلوم(ع) هنوز هم آن را دنبال می‌کند، بر عهده بنده بود؛ ریان نگارش زندگینامه علما تداوم پیدا کرد و سی جلدی هم در حرم مطهر به نام «ستارگان حرم» تألیف شد.
حدود 14 سال نیز در آستان مقدس حرم حضرت معصومه سلام الله علیها افتخار سردبیری نشریه فرهنگ کوثر را داشتم که 84 دفتر از فرهنگ کوثر منتشر شد.
رسا – همکاری شما با پژوهشکده امربه معروف و نهی از منکر از چه زمانی آغاز شد؟
همکاری بنده با پژوهشکده امربه معروف و نهی از منکر در سال 72 که مدیریت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام را بر عهده داشتم شروع شد؛ در آن زمان پژوهشکده امر به معروفی وجود نداشت؛ اما حجت‌الاسلام والمسلمین زرگر، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر پیشنهاد دادند که برای اصناف مختلف کشور احکام متناسب با آنها تحقیق و تدوین شود.
حدود 20 جلد از مجموعه «فقه و زندگی» در پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام با همت فضلا و طلاب پژوهشگر که هر یک، تحقیق و تألیف موضوعی را عهده‌دار می‌شدند بین سال‌های 72 تا 77 تدوین شد. این مجموعه با نظارت محتوایی و کنترل حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح زاده و بنده و با حمایت ستاد امر به معروف، منتشر و با استقبال اصناف جامعه، برخی از جلدهای آن مکرر و متعدد چاپ شد.
رسا – شناسایی معروف‌ها و منکرهای اصناف را به چه میزان ضروری می دانید؟
وظیفه اصلی ستاد امر به معروف و نهی از منکر شناخت معروف و تلاش برای اقامه آن در کشور و نیز شناسایی منکر و پیشگیری و مقابله با آن در جامعه است و بخش مهمی از این معروف و منکرها مربوط به کار اصناف است.
منکرها در جامعه برخی، فردی است که افراد مرتکب می‌شوند همانند اینکه نماز نمی‌خوانند، غیبت میکنند و برخورد نادرستی با افراد دیگر دارند؛ اما برخی دیگر، صنفی است و در روابطی که بین یک صنف و مشتری‌های آن وجود دارد نمود پیدا می کند؛ مانند کم فروشی، گرانفروشی، تهیه و تولید کالاهای نامشروع، که این بخش، به اصناف مربوط می‌شود.
یکی از معاونت‌های ستاد امر به معروف و نهی از منکر، که ارتباط نزدیکی با اصناف کشور دارد معاونت تشکل‌های مردمی است و اتحادیههای صنفی از این معاونت می خواستند احکام مربوط به صنفشان را برای آنان تدوین نماید؛ مثلا تولید کنندگان لباس می خواستند بدانند تولید، توزیع و پوشش چه لباسی اشکال دارد و کدام یک بی اشکال است؟ همچنین اصنافی مانند سوپرمارکت‌ها مایل بودند بدانند کدام مواد غذایی را بیاورند و کدام را پخش و توزیع نکنند؟
خلاصه با توجه به فضایی که در پرتو انقلاب اسلامی شکل گرفته بود متدینان جامعه طرفدار شناخت معروف و منکرها در فعالیت های اقتصادی خود بودند.
ستاد امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یک نهاد انقلابی که هدفش کمک به اقامه معروف در جامعه و جلوگیری از منکر است، دراین زمینه احساس وظیفه کرد و برای انجام این وظیفه به حوزه علمیه قم روی آورد؛ لذا جمعی از طلاب و فضلا اعلام آمادگی کردند در حد توان خود معروف و منکرهای افراد و اصناف را تدوین کنند. بنابراین هدف تدوین مجموعه فقه و زندگی، معرفی معروف‌ها، شناساندن منکرات، بیان حکم شرعی فعالیت‌های صنفی، ارائه راه‌های مقابله با منکرات و یادآوری اهمیت شناخت حلال و حرام در میان اصناف بود.
رسا – تدوین و پژوهش مجموعه «فقه و زندگی» با چه انگیزه و هدفی بوده است؟
همواره کار پژوهشی پشتوانه کار اجرایی است؛ ما اگر کار پژوهشی انجام ندهیم در اجرا دچار اشتباه می‌شویم؛ ستاد امر به معروف از روزهای نخستین این حقیقت را احساس کرد که برای توجیه اصناف، به آگاهی بخشی نیاز دارد، زیرا آنها انگیزه دینی و معنوی داشتند، اما احکام شرعی را نمی‌دانستند.
همچنین، در رساله مراجع بزرگوار، احکام اصناف به صورت پراکنده و بعضا به زبان عربی و قدیمی بود، یا اینکه با مباحث اخلاقی و اجرایی همراه نبود.
مجموعه «فقه و زندگی» این مسؤولیت را بر عهده گرفت که با تکیه بر زحمات مجتهدان، علما و بزرگان دین، این حقایق و احکام را از کتب منبع و استفتائات جدید همراه کرده و مطالب آنها را به قلم روز درآورده، خوراک فکری متناسب اصناف را عرضه کند.
در سال 89، حجت‌الاسلام والمسلمین زرگر، دبیر ستاد امر به معروف، خواستار راه اندازی پژوهشکده‌ای درباره امر به معروف شد. بنابراین، همراه با افتتاح پژوهشکده امر به معروف، کار تدوین مجموعه «فقه و زندگی» که حدود 14، 15 سال زمین مانده بود، دوباره پیگیری شد و تا کنون 25 جلد از این مجموعه در این پژوهشکده تألیف و منتشر شده است؛ گرچه اصناف امروز با اصناف آن زمان تفاوت های فراوانی پیدا کرده اند؛ مثلا آن زمان اصناف صوتی تصویری به گستردگی امروز نبود ولی در حال حاضر کتاب جداگانه ای ویژه اصناف صوتی تصویری نوشته شده است؛ آن وقت صنعت تلفن همراه وجود نداشت و احکام مربوط به این صنف در آن دوره احساس نیاز نمی‌شد، اما در دوران جدید، نیاز به بررسی احکام اصناف تلفن همراه احساس شده است؛ لزوم بررسی احکام شبکه‌های اجتماعی نیز از سال قبل محسوس شد و یکی از محققان، احکام شبکه‌های اجتماعی را تدوین کرد که در مرحله بررسی است.
این است که همواره، متناسب با نیازهای اجتماعی و تغییر نیازهای اقشار جامعه باید به جستجوی وظیفه شرعی آنها بپردازیم: از یک سو، فقها اجتهاد نوینی را براساس مبانی، قرآن، عقل، سنت و معارف دینی متناسب با نیازهای اجتماعی انجام می‌دهند، از سوی دیگر احکامی که مراجع تقلید استخراج میکنند، برای رساندن به جامعه باید به زبان صنف در بیاید و متناسب با نیازهای آنها عرضه شود.
رسا – آیا تاکنون مجموعه کتابهای «فقه زندگی» تدریس شده است؟
این کتاب‌ها برای متن درسی آماده نشده، بلکه متن مطالعاتی است، متن درسی ویژگی‌های خاص خود را دارد و متناسب با یک جلسه نیم ساعته یا یک ساعته آماده می شود و دارای پرسش و پاسخ و همراه با آزمون است، ما اینها را به عنوان متن درسی اصناف آماده نکردیم بلکه متنی است که افراد و واحدهای صنفی مطالعه کنند و اجمالا با وظیفه خود آشنا شوند؛ البته این هدف خوبی است که بعضی از احکام مشترک اصناف، آموزش داده شود ولی چون پژوهشکده امر به معروف یک مؤسسه پژوهشی است اقدام آموزشی انجام نمی‌دهد، اما برخی اتحادیههای اصناف گاهی کتابهای مجموعه «فقه و زندگی» را به اعضای خود آموزش داده و از آنها خواسته‌اند که از این کتاب امتحان بدهند، ولی ما وارد ثبت نام و آموزش و برنامه ریزی برای تدریس نشده‌ایم.
رسا ـ برای دقیق بودن احکام مطرح شده در مجموعه «فقه و زندگی» چه اقداماتی انجام می دهید؟
برای تدوین حدود پنجاه کتاب از مجموعه «فقه و زندگی» که تا کنون منتشر شده و یا در مراحل مختلف تدوین، بررسی، ویرایش و چاپ قرار دارد، محققان مختلفی همکاری کرده‌اند؛ اما برای کنترل نهایی احکام این مجموعه، از اساتید کارشناس احکام همچون حجج اسلام فلاح زاده که به عنوان متخصص احکام شناخته می‌شود، سیدمحمد تقی علوی از مسؤولان دفتر استفتائات حضرت آیت الله صافی گلپایگانی؛ حسین وحیدپور و برخی فضلای دیگر استفاده کرده‌ایم.
رسا – محققان برای نگارش مجموعه «فقه و زندگی» چه فعالیتی را باید انجام دهند؟
طبق آیین نامه‌ای که برای مجموعه فقه و زندگی آماده شده، در مرحله نخست، پژوهشگری که قصد دارد درباره احکام صنفی تحقیق کند، باید اطلاعات منسجمی از آن شغل به دست بیاورد؛ مثلا بداند این صنف چقدر واحدهای صنفی زیر پوشش دارد و مشکلاتشان چیست.
وظیفه محقق این است که افزون بر کار تحقیقات کتابخانه‌ای و بررسی کتابهای فقهی و استفتائات، به چند واحد صنفی هم مراجعه کرده و مباحث فقهی مرتبط با کار آنها را از نزدیک بررسی کند.
پژوهشگر مشاهده می‌کند که فعالان این صنف با چه معروف هایی بیشتر روبه رو هستند، چه منکراتی در صنف آنها وجود دارد و آنان با این منکرات چگونه برخورد میکنند و مشکلات شرعی شان چیست؟
در مرحله بعد؛ محقق استفتائات را از همه منابع درباره این صنف جمع‌آوری و همچنین روایات مربوط به این صنف را بررسی می‌کند، نتیجه این تحقیق «میدانی، کتابخانه‌ای» تدوین یک کتاب مربوط به فقه و زندگی می‌شود.
مثلا پژوهشگر برای تدوین کتاب برای صنف صرافان، بررسی می کند که این شغل از کی شروع شده، مؤسسان این شغل چه کسانی بودند و صرافان زمان گذشته چه نوع مشکلاتی داشتند و این شغل در زمان کنونی چه تفاوت‌هایی با آن دوره کرده است؛ لذا کتابهای «فقه و زندگی» مجموعه ای از احکام، تاریخ، اخلاق و اطلاعات اجتماعی است؛ یعنی از احکام محض، اخلاق محض و تاریخ محض تشکیل نشده است. در این مجموعه سعی شده است به آداب اجتماعی مفید هرچند قالب حکم فقهی ندارد، پرداخته شود. همچنین در برخی از این کتاب‌ها از شهدا و برخی فداکاران صنف که در جبهه و جنگ زحمات فراوانی متحمل شده و خوش درخشیدند نام برده شده است.
رسا – روند و مرا حل اجرایی تدوین مجموعه «فقه و زندگی» از چه قرار است؟
ستاد امر به معروف بر اساس احساس نیازی که اتحادیههای مرکزی اصناف کشور دارند موضوع‌های مورد نیاز را تصویب و به پژوهشکده اعلام می‌دارد که نیازهای کدام صنف در اولویت پژوهش قرار گیرد، ما نیز عنوان‌های مصوب را به محققان و فضلا پیشنهاد می‌کنیم تا هر یک از آنان موضوعی را که توان تحقیق و تدوین دارد انتخاب کند؛ محققی بیان می‌کند پدرم فرش فروش است و احکام فرش فروشان را بهتر می توانم کار کنم؛ فردی دیگر میگوید برادرم تعمیرکار است و احکام خودروسازان را بهتر آشنا هستم و بیشتر می توانم جریان را دنبال کنم؛ متناسب با اطلاعات قبلی پژوهشگر عنوان، واگذار و جلسه ای توجیهی برای آنها گذاشته می‌شود.
در جلسه نخست بیان می‌کنیم که ما از محققان چه مطالبی را می خواهیم، آیین نامه را هم یادآوری می کنیم که باید آیات و روایات، فقه و تاریخچه صنف را مورد بررسی قرار دهند و احکام اصناف را که مورد ابتلا و نیاز است، ذکر کنند.
پژوهشگران موظفند که به چند واحد از صنف مورد تحقیق سر بزنند البته آنها معمولا دهها واحد صنفی را بررسی میکنند، نیازهای میدانی آنها را به دست می آورند و ما نیز در جهت تألیف و تدوین و ویرایش و مشاوره ای که لازم باشد در خدمتشان هستیم.
جلساتی نیز برای نقد و بررسی این پژوهش‌ها داریم؛ در این جلسات محققان، فصلی از کتاب را می خوانند و آن را نقد و بررسی میکنند و حجت الاسلام والمسلمین جواد محدثی این متون را از نظر ادبی بررسی و محققان را راهنمایی می‌کند.
البته این کتاب‌ها را هنگام تجدید چاپ بازنگری می‌کنیم و چنانچه مطلبی لازم باشد می آوریم و اگر فتوایی عوض شده باشد اعمال می‌کنیم.
رسا – هر سال چند کتاب از مجموعه «فقه و زندگی» بررسی و تدوین می‌شود؟
به امکانات و میزان بودجه بستگی دارد؛ مثلا هم اکنون در سال حدود 10-12 کتاب از این مجموعه را تدوین و منتشر می کنیم، اما توان تولید دو سه برابر این تعداد را هم داریم ولی بخاطر محدودیت بودجه نمی توانیم در دستور کار قرار دهیم و مجبوریم اولویت‌سنجی کنیم.
رسا – اصناف در کشور چه تعدادی هستند و آنها زیر نظر کدام نهاد هستند؟
در کشور حدود 600 تا 700 اتحادیه صنفی داریم. البته گاهی اصناف نزدیک به هم که مسائل و احکامشان کم است، در هم ادغام می‌شوند، همانند این که فروشندگان دوچرخه با تعمیرکاران در کنار هم هستند، و گاهی نیز تفکیک می شوند.
تمام اصناف به نحوی زیرمجموعه وزارت بازرگانی هستند ولی اگر بخواهیم متناسب با نیاز کلیه وزارتخانه ها کار کنیم حجم فعالیت ما از یک وزارتخانه به 17 تا 18 برابر افزایش پیدا می‌کند؛ البته اگر هماهنگی مناسب میان حوزه، دولت و مسؤولان مربوطه انجام بگیرد، پژوهش‌هایی درباره احکام وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوط به آن خواهیم داشت، همچنین، افزون بر اصناف بازار، اقشار اجتماعی زیادی وجود دارند که فقه آنها هم باید بررسی و نوشته شود؛ اما ما برخی موارد را ادغام کردیم، مثلا احکام بیمه را که زیرمجموعه بازار و وزارت بازرگانی نیست و مربوط به وزارت رفاه و تأمین اجتماعی است، در این مجموعه بررسی کردیم.
رسا – آیا پژوهشی درباره احکام و مسائل وزارتخانه‌ها و نهادهای دیگر خواهید داشت؟
کم و بیش درباره شناسایی مسائل و احکام وزارتخانه‌ها ورورد پیدا کرده‌ایم؛ به حول و قوه الهی برای سال آینده اگر توفیق باشد و حمایت کافی از سوی ستاد امر به معروف انجام شود کار را در این زمینه گسترش خواهیم داد؛ چون ضروری می‌دانیم بیش از آنکه اصناف وظایف خود را بشناسند وزارتخانه ها باید مسائل و احکام خویش را بدانند؛ به طور طبیعی، اقشار مختلف مردم خوب عمل میکنند، اصناف آزاد جامعه نیز خیلی مشکل ندارند و بخش اعظم مشکلات جامعه بر می‌گردد به کسانی که مدیریت جامعه را در سطح کلان یا میانی کشور به عهده دارند؛ بنابراین، اگر مسؤولان اصلاح بشوند و معروف‌ها و منکرها را به درستی بشناسند و خوب عمل کنند؛ جامعه اصلاح می‌شود؛ چون رابطه متقابل بین زمامداران و مردم وجود دارد. ضعف‌های مردم به زمامداران و ضعف‌های مسؤولان به مردم سرایت می‌کند، یعنی اصلاح جامعه یک رابطه متقابل میان کارگزاران و ملت است، بنابراین هر دوی آنها باید در خودشان آگاهیها، تغییرات و اصلاحات لازم را ایجاد کنند تا جامعه اصلاح شود.
امام علی (ع) در نهج البلاغه فرموده‌اند که رعیت اصلاح نمی شود مگر با اصلاح مدیران و حاکمان نیز صالح نمی‌شوند، مگر با استقامت رعیت.( نهج البلاغة. خطبه 216)
رسا – تا کنون مجموعه «فقه و زندگی» کدام اصناف را مورد بررسی و پژوهش قرار داده است؟
«فقه و زندگی» تاکنون به اصناف و اتحادیه هایی از قبیل: «طلا و جواهر»، «تلفن همراه»، «بازی‌های رایانه‌ای»، «اتوبوسرانی»، «فرش و تابلوفرش»، «کیف و کفش (سراجان)»، «ماهی فروشان (شیلات)»، «ناشران»، «اپوشاک»، «نانوایان»، «رایانه و اینترنت»، «پرندگان و پرنده فروشان» و «اغذیه فروشان» پرداخته است.
احکام «پارکها» هم جداگانه کار شده است، هرچند صنف نیست و زیرمجموعه سازمان شهرداری است؛ البته برای این سازمان کتابی در حد یک رساله جامع لازم است، زیرا پارکها واحد کوچکی از واحدهای شهرداری است که مسائل معروف و منکر فراوانی دارد، اگر احکام سازمان شهرداری بررسی شود، باید دهها کتاب برای بخش‌های مختلف آن آماده شود تا حداقل متدینانی که در این جریان هستند، وظیفه شرعی خود را بدانند.
کار خوب دیگر مجموعه «فقه و زندگی» تحقیق و تدوین کتابی درباره «احکام عمومی» همه اصناف بود؛ زیرا اصناف، هم احکام خاص و هم احکام عمومی دارند، بنابراین کتاب «احکام عمومی بازار» را که احکام مشترکی از قبیل «گرانفروشی»، «کم فروشی» و «فسخ معامله» را بررسی می‌کند برای تمام اصناف منتشر کردیم. حجم این کتاب دو برابر حجم کتابهای عادی «فقه و زندگی» است که می‌تواند برای تمام اصناف مفید باشد.
رسا – برنامه پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر درباره تدوین کتاب برای امسال و سال آینده چسیت؟
برنامه پژوهشکده تا پایان امسال بسته شده است، اما برای سال آینده پیشنهاد شده که به احکام نهادها و وزارتخانه‌ها بپردازیم، زیرا بسیاری از اصناف مطرح کرده‌اند که مشکلات ما به نهادهای بالاتر برمی‌گردد، بنابراین پژوهشکده نیز در حد مقدور احکام مربوط به نهادها و وزارتخانه‌ها را بررسی می‌کند، مثلا باید معلوم شود احکام محیط زیست چیست؟ احکام میراث فرهنگی چیست؟ احکام نیروی انتظامی چیست؟ احکام بهزیستی چیست؟
بسیاری از سازمان‌ها احکام شرعی‌ای دارند که گاهی نمی‌دانند و گاهی نمی‌خواهند به آن احکام عمل کنند، که با فعالیت پژوهشکده امر به معروف در این زمینه، حداقل، قشرهای متدینی که در این نهادها حضور دارند و می‌خواهند وظایف شرعی خود را بدانند و به آن عمل کنند، به وظایف و احکامشان آگاهی پیدا می کنند، از طرف دیگر، کمکی به سازمان‌هایی مانند سازمان بازرسی و نهادهای قضایی می شود تا از نظر اجرایی تکلیف خودشان را درباره ادارات و نهادها بهتر انجام دهند.
رسا – بازخورد مجموعه «فقه و زندگی» در میان اصناف مختلف چگونه بوده است؟
برخی بازخوردها نشان داده که این مجموعه مفید بوده است مثلا بعضی از این کتاب‌ها مکررا چاپ شده و با استقبال مناسبی از سوی اقشار مختلف مواجه شده است. این کتاب‌ها بر روی سایت پژوهشکده نیز بارگذاری شده و افراد مختلفی از اینکه این پژوهش‌ها کمکی به فعالیت‌های اجرایی است اظهار خوشحالی و تشکر کرده‌اند.
رسا – برای ترویج و معرفی مجموعه «فقه و زندگی» چه اقداماتی باید انجام شود؟
راه های زیادی وجود دارد؛ رسانه‌ها با معرفی این مجموعه میتوانند به ما در ترویج این کتاب ها کمک کنند و معروف‌ها را به دل واحدهای صنفی ببرند و افرادی هم اگر خواستند در این زمینه پژوهشی کنند، حداقل بدانند چه فعالیت‌هایی انجام شده و کجا کار نشده است و براساس کارهای نشده، اقدام کنند.
یکی دیگر از بهترین راه‌ها معرفی مجموعه «فقه و زندگی» در صدا و سیما است، بنابراین مناسب است در برنامه‌های اقتصادی، برنامه‌های ویژه اصناف و برنامه‌های معرفی کتاب، اینها به قشرهای مختلف جامعه معرفی شود و رسانه ملی حقیقتا به یادگیری احکام در جامعه کمک کند. خوب یک رسالت صدا و سیما که به عنوان دانشگاه عمومی شناخته می‌شود، انتقال معارف دینی و احکام دینی به جامعه است، یک قدم ما برداشتیم یک قدم هم آنها بردارند تا جامعه از آن استفاده کند.
خبرگزاری‌ها نیز در این جهت میتوانند کمک شایانی داشته باشند، معرفی کتاب‌ها، گزیده این کتاب‌ها، گاهی فصل‌هایی از کتاب که مورد نیاز روز است، انتخاب کنند و با معرفی منبع بازنشر دهند.
رسا – نظر شما درباره تدوین احکام رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها چیست؟
تدوین احکام رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها پیشنهاد خوبی است، ما نیز مطرح می‌کنیم و اگر ستاد امر به معروف تصویب کرد، این پژوهش را انجام می‌دهیم. در این باره هم دوستان فعال در خبرگزاری ها باید دست ما را بگیرند تا ریز فعالیت های خبرگزاری‌ها را بدانیم و معروف و منکرها را در این حوزه بشناسیم و کتابی مفید و راهگشا تدوین کنیم.
در نشریه «فرهنگ کوثر» هم دو شماره ویژه «رسانه» منتشر شد که این دو اثر پشتوانه خوبی است و عزیزان رسانه میتوانند تا وقتی کتاب احکام آن تدوین شود، از آنها استفاده کنند.
مناسب است کتاب «فقه رسانه» منبعی برای این پژوهش قرار گیرد و از مبانی و مطالب حجت الاسلام والمسلمین طائب و نیز از استفتائات علما و مراجع تقلید استفاده شود.
رسا ـ با تشکر از زمانی که در اختیار ما قرار دادید.
ما نیز از فعالیت‌های خبرگزاری رسا در حوزه دو فریضه سپاس گزاریم./998/گ402/ق
خبرنگار: میثم صدیقیان