چالشی اساسی در آشنایی طلاب با روایات وجود دارد

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین سید کاظم طباطبایی رییس پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث در آئین معرفی موسوعه معارف «اهل البیت فی الکتب الاربعه» که در بنیاد علوم وحیانی اسراء برگزار شد با ابراز تأسف از اینکه از 7700 طلبه علوم دینی که مورد پرسش قرار گرفته‌اند تنها شش نفر تمام کتاب کافی را از ابتدا تا انتها خوانده‌اند گفت: متأسفانه حافظه حدیثی مخاطبان عام ما بسیار کوچک و اندک است.

رییس پژوهشکده علوم و معارف حدیث، پژوهشگاه قرآن و حدیث هویت طلبگی را مبتنی بر مرجعیت اجتماعی توصیف کرد و افزود: اگر ما نتوانیم قرآن و سنت را به جامعه معرفی کنیم، اصلاً مورد مراجعه مردم قرار نمی‌گیریم؛ ما ویژگی خاصی غیر از انتقال قرآن و سنت نداریم و اگر تنها یک هزارم ما با مهمترین کتاب حدیثی شیعه آشنا باشیم، مشخص است که دچار چالش هستیم.

وی با بیان اینکه از یک جامعه آماری سی نفره طلاب اهل سنت دوازده نفر صحیح بخاری را حفظ بوده‌اند تصریح کرد: تنها حفظ کردن هم خوب نیست؛ با آمدن سیستم‌های رایانه‌ای گمان می‌کردیم که وضع بهتر شود، اما اکنون می‌بینیم که با این سیستم‌ها محقق تنها حدیث مورد نظر خود را پیدا نمی‌کند و دیگر کتاب‌های گذشتگان را تورق هم نمی‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی وضعیت حدیث خوانی، حدیث دانی و اعتبار سنجی احادیث را نامطلوب عنوان کرد گفت: یکی از بهترین راه‌های انتقال احادیث به مخاطبان، استفاده همه جانبه از قرآن و احادیث با استفاده از معجم‌های موضوعی و بن‌مایه‌های دقیق و منضبط علمی است.؛ راه نزدیک کردن افراد همین نمایه زدن روایات و فهرست کردن موضوعی روایاتی است که دلالت بر موضوعات ریز و متعدد معرفتی دارند.

رییس پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث توضیح داد: در چنین موسوعه‌هایی تمام مطالب روایات، اسامی، واژه‌ها و مضامین متون و مفاهیم نهفته در کلمات و جملات به مخاطب عرضه می‌شود تا بداند که در موضوع خاص خود چه روایاتی وجود دارد؛ این کنار هم قرار گرفتن متون روایی و آیات قرآن، فهم دقیق‌تر و همه جانبه‌ای به ما می‌دهد که قابل مقایسه با مطالعه ترتیبی حتی قرآن و کتب حدیثی نیست.

وی با ابراز تأسف از اینکه فرانسوی‌ها نخستین کسانی بودند که این کار را آغاز کردند تصریح کرد: نیاز به نمایه نویسی و معجم موضوعی در کارهای روایی بسیار شدید به چشم می‌خورد؛ مرحوم علامه مجلسی قبل از بحار الانوار ده کتاب حدیثی را نمایه موضوعی زده است و بعداً بحار الانوار را بر اساس این تألیف کرده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی به تدوین‌گران موسوعه «معارف اهل البیت» پیشنهاد داد: به سمت و سوی برنامه‌های نرم افزاری بروید که بتوانیم به عناوین و روایات دسترسی داشته باشیم؛ در کتاب چاپ شده روایات به صورت تقطیع شده آمده است که قبل و بعد این تقطیع می‌تواند در فهم کامل مسأله مؤثر باشد؛ این کار در کتاب مکتوب مقدور نیست ولی می‌توان در نرم‌افزار به آن دست یافت.

رییس پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث با اذعان به اینکه به موسوعه «معارف اهل البیت» نقدهایی وارد است تصریح کرد: ضمن ارج نهادن به این همه تلاش و پیگیری‌های مستمر در تکمیل چنین کار ارزشمندی که مقدمه انجام کارهای بزرگی است، باید گفت که با زمینه‌ای که جمهوری اسلامی در اختیار محققان قرار داده است باید مجموعه ثقلین یا دارالحدیث و آن‌ها که بن مایه حوزوی دارند به سمت معجم‌های موضوعی و نمایه‌زنی بروند که کار بایسته و شایسته‌ای است.